Cua đồng: Nguồn chất đạm quý với giá bình dân

Cua đồng là loại thực phẩm rất quen thuộc của người Việt, nhất là bà con nông thôn. Chúng sinh sống chủ yếu ở ruộng lúa, cũng có ở hồ, ao… nhưng ít hơn. Từ cua đồng chúng ta chế biến được nhiều món ăn ngon.

Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, trong 100g cua đồng bỏ mai và yếm có 74,4g nước, 12,3g protid, 3,3g lipid, 2g glucid, cung cấp được 89g calo. Lượng vitamin và muối khoáng, đặc biệt là canxi trong cua đồng rất cao: Trong 100g cua có tới 5,040mg canxi, 430mg photpho, 4,7mg sắt, các loại vitamin B1, B2, PP…

Chất lượng protid trong cua cũng thuộc loại tốt, qua phân tích người ta thấy có 8 trên 10 axit amin cần thiết gồm: lysine, methionie, valine, leucin, isoleucien, phenylalanine, threonine và trytophane (chỉ thiếu arginine và histidine).

Cua đồng là nguồn chất đạm và canxi quan trọng trong bữa ăn hàng ngày, một nguồn thực phẩm dễ kiếm, sẵn có. Cua có quanh năm, nhưng nhiều nhất vào mùa hè - thu.

Ngoài giá trị dinh dưỡng, cua đồng còn là một vị thuốc được nhân dân ta dùng từ lâu đời với tên điền giải. Theo Đông y, điền giải (cua đồng) vị mặn, mùi tanh, tính lạnh, có tác dụng tán huyết, bổ gân cốt, khớp xương.

Sách "Lĩnh Nam bản thảo" của Hải Thượng Lãn ông ghi: "Điền giải ngọt lạnh, ít độc, hay sinh phong, có tác dụng nối gân, tiết xương, chữa phong nhiệt, trừ mụn độc…".

Từ những thành phần dinh dưỡng nói trên, cua đồng có tác dụng trị còi xương cho trẻ em và ngăn ngừa loãng xương cho người lớn tuổi. Theo y học hiện đại, trong cua đồng có chứa nhiều canxi photphat - thành phần được sử dụng để ngăn chặn hoặc điều trị nồng độ canxi huyết thấp ở những người không có đủ lượng canxi trong chế độ ăn uống.

Vị mặn và tính hàn có trong cua đồng có tác dụng giải nhiệt cơ thể nên được nhiều người sử dụng để nấu các món ăn giúp thanh nhiệt trong những ngày hè nóng bức.

Lưu ý khi ăn cua đồng để tránh rước bệnh vào người

Do có tác dụng bồi bổ sức lực, tán huyết, bổ gân xương, nước cua đồng được coi là một loại thuốc tăng lực, được các đô vật trước đây vẫn dùng trước khi bước vào trận đấu (uống một bát nước cua đặc) để tăng cường sức lực, vật khỏe và dai sức hơn.

Đúng là trong nước cua có nhiều chất bổ dưỡng, nhưng nước cua đồng sống và gỏi cua đều là những món ăn sống có thể chứa nhiều mầm bệnh nguy hiểm gây ngộ độc thức ăn, đặc biệt là bệnh sán lá phổi. Do đó, các chuyên gia khuyến cáo không ăn cua đồng theo cách này.

Cần chú ý, sán lá phổi (Paragonimus ringeri) tuy ký sinh trong phổi và đẻ trứng ở những phế quản nhưng vẫn là một bệnh lây theo đường tiêu hóa và có liên quan mật thiết với tập quán ăn cua, tôm chưa nấu chín hoặc ăn sống (gỏi cua, uống nước cua sống…).

Trứng sán từ phổi bệnh nhân được bài xuất ra ngoài theo đờm, xuống nước và hình thành ấu trùng ở trong. Ấu trùng này ra khỏi vỏ trứng tìm đến một số loài ốc để ký sinh, sau đó vỏ ốc tìm các loài cua và tôm nước ngọt ký sinh dưới dạng nang trùng sán nói trên.

Khi ăn cua tôm đun nấu chưa chín sẽ lây bệnh. Như vậy ăn gỏi cua và uống nước cua sống là đường lây truyền bệnh sán lá phổi rất thuận lợi nếu trong mớ cua chúng ta ăn gỏi hoặc giã lấy nước có một số con mang nang trùng sán này.

Tác giả: Minh Nhật

Nguồn tin: Báo Dân Trí