Khi bài viết này đến tay bạn đọc thì các phiên thảo luận về phòng, chống tham nhũng của Quốc hội đã qua, tuy nhiên thông tin này còn “nóng”. Chúng tôi nêu một số việc không bình thường ở thủy lợi Ngàn Trươi, Cẩm Trang, huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh, để cơ quan có trách nhiệm xem xét, chỉ đạo việc bồi thường hỗ trợ tái định cư (TĐC) đi đúng “quỹ đạo”…

Dân không thể đồng thuận

Ngày 24/4/2013, Báo Người cao tuổi đăng bài “Thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh: 122 người khởi kiện Chủ tịch huyện”. UBND huyện Vũ Quang có công văn cho rằng Báo “bôi nhọ chính quyền, vu khống, xúi giục, kích động…”. Báo Người cao tuổi gửi công văn cho lãnh đạo huyện và tỉnh khẳng định bài viết trên là đúng và xin chịu trách nhiệm về thông tin này. Tuy nhiên, bị Báo “điểm trúng huyệt”, Trưởng ban Giải phóng mặt bằng (GPMB) Nguyễn Đình Đức trả đũa, viết bài trên Báo điện tử Hà Tĩnh 24h cho rằng phóng viên “bóp méo”, “thiếu minh mẫn”, “lú lẫn”: “…hầu hết nhân dân ủng hộ… tạo được sự đồng thuận cao giữa cán bộ GPMB với người dân”. Đồng thuận cao tại sao hàng trăm hộ dân lại khởi kiện Chủ tịch UBND huyện, hàng trăm hộ từ chối vào khu TĐC, hàng trăm hộ khác bị bác đơn, hiện chưa biết nên khiếu nại hay khởi kiện? Xóm Tân Điền, xã Hương Điền, dân cư từ năm 1967, đất của họ sử dụng gần nửa thế kỉ, hàng chục héc-ta bị thu hồi không bồi thường. Ban GPMB dựng chuyện bảo “đất này do xã quản lí”. Họ khiếu nại thì cả thôn bị cắt điện suốt 10 tháng nay, nhiều người phải bỏ xứ, đi nơi khác tìm đất sống? Ông Nguyễn Xuân Tình ở thị trấn Vũ Quang có 22ha vườn rừng, 16 năm trước ông có đơn xin sử dụng đất và được UBND xã Hương Đại đồng ý. Bây giờ bị thu hồi, Ban GPMB không bồi thường với lí do “ông Tình không được cơ quan nào giao đất”. Trong khi Luật Đất đai không quy định đất phải do cơ quan có thẩm quyền giao thì mới được bồi thường? Một thửa vườn khác có nhà ở cũng của ông Tình cạnh trụ sở Ban A hiện nay, khi đo đất không có mặt ông Tình, Ban GPMB đã đo thiếu 1.521m2, ông khiếu nại mãi không có kết quả. Báo Người cao tuổi lên tiếng, ông Nguyễn Đình Đức chửi phóng viên là “lú lẫn”?

Điểm a, khoản 1, Điều 10 quyết định số 34/2010/QĐ-TTg ngày 8/4/2010 của Thủ tướng Chính phủ quy định: “Mỗi nhân khẩu hợp pháp, thuộc hộ bị thu hồi toàn bộ đất ở, đất sản xuất, phải di chuyển chỗ ở, được hỗ trợ 48 tháng lương thực”. Ông Tình có 8 khẩu, bị thu hồi toàn bộ đất nhưng ông Đức chỉ cho hỗ trợ 24 tháng lương thực. Ông Tình nói: Tôi thắc mắc thì ông Đức bảo đây là chỉ đạo của tỉnh. Tôi đòi xem văn bản chỉ đạo thì ông Đức nói: Tỉnh chỉ đạo mồm. Không riêng ông Tình mà gần 1.000 hộ, kể cả khu TĐC Khe Ná – Khe Gỗ xã Sơn Thọ cũng bị đối xử như thế! Vậy mà bảo là… dân đồng thuận?

Tác giả trên thửa đất mà cụ Lê Yêm đang khiếu nại nhưng Trưởng ban GPMB lại nói không biết?

Đâu phải cứ “còi to” là đúng?

Báo Người cao tuổi nói UBND huyện Vũ Quang không giao quyết định thu hồi theo quy định tại Điều 56 Luật Đất đai là sai thì ông Nguyễn Đình Đức nói phóng viên không hiểu Điều 44 Luật Đất đai và Điều 31 Nghị định 69/2009/NĐ-CP? Nhưng… hai điều luật ông Đức nêu là quy định về thẩm quyền thu hồi bồi thường chứ không phải quy định có giao quyết định thu hồi đất hay không?

Ngày 11/1/2010 UBND huyện Vũ Quang có quyết định số 17/QĐ-UBND (có hiệu lực từ ngày 1/10/2009) thu hồi 225.170,7m2 đất của 133 hộ dân ở thị trấn Vũ Quang, kể cả đất của ông Nguyễn Xuân Tình mà không ai được giao quyết định thu hồi. Trước đó, ngày 24/5/2009, khi chưa có quyết định thu hồi đất, ông Tình đã được nhận tiền bồi thường? Làm như vậy để lấy cớ là bồi thường trước khi có Nghị định 69/2009/CP-NĐ nhằm cắt hết quyền lợi của người bị thu hồi được quy định trong nghị định này. Còn đất cụ Lê Yêm, ông Đức bảo là không biết đất gì, ở đâu; cụ Lê Yêm 84 tuổi, đã vào Nam định cư, không viết đơn, không kí đơn, phóng viên đã ngụy tạo để vu khống, kích động, xúi giục…! Chúng tôi đã đến nơi, chụp ảnh, thửa đất này, nằm bên bờ sông Ngàn Trươi, thuộc xóm Kim Quang, xã Hương Quang. Cụ Lê Yêm sử dụng đất đã hàng chục năm. Cụ Lê Thị Tâm, vợ cụ Yêm cho biết: “Chúng tôi khiếu nại, bị UBND huyện bác đơn nên phải khởi kiện. Đơn đề ngày 18/5/2012, có biên bản giao nhận tại Tòa, không phải nhà báo bịa đặt”. Ban GPMB một mặt cố tình làm trái luật, ra sức ép dân, khống chế việc bồi thường hỗ trợ trái với quy định của pháp luật, gây hại rất lớn cho người dân. Không phải họ không hiểu luật mà họ lợi dụng trình độ dân trí để vụ lợi. Báo Người cao tuổi mới nêu một chút sự thật mà Trưởng ban GPMB Nguyễn Đình Đức đã cay cú, dùng báo mạng Hà Tĩnh 24h thóa mạ phóng viên.

Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là lĩnh vực có nguy cơ tham nhũng cao, mà ở Dự án Thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang đang có rất nhiều nghi vấn. Đề nghị các cơ quan chức năng sớm thanh tra, kiểm toán việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư ở dự án này nhằm hạn chế việc sử dụng ngân sách Nhà nước bừa bãi, đồng thời bảo đảm quyền lợi hợp pháp của hàng trăm hộ dân bị thu hồi.

 >> Sự non kém trình độ hay thiếu đạo đức nghề nghiệp (Kỳ 1)

Trần Mỹ