Ngã ba Đồng Lộc và tên của 10 cô gái đã đi vào huyền thoại, vào trang sử vàng truyền thống của dân tộc cũng như truyền thống “Dũng cảm- Thông minh- Sáng tạo” của CBCNV ngành GTVT.

Ngã ba Đồng Lộc nằm trên đường Trường Sơn, thuộc địa phận Đồng Lộc, Can Lộc, Hà Tĩnh. Ngã ba Đồng Lộc có tổng diện tích 50 ha, nằm gọn trong một thung lũng hình tam giác, hai bên đồi núi trọc, giữa là con đường độc đạo, mặt đường giống như một lòng máng, bom địch thả xuống bên nào đất đá cũng lăn xuống đường làm cản trở giao thông. Tất cả mọi con đường từ Bắc vào Nam đều phải vượt qua ngã ba Đồng Lộc. Ngã ba Đồng Lộc được coi như cổ họng, vượt qua được sẽ phân tán toả ra nhiều tuyến đường khác nhau đi vào Nam. Ngã ba Đồng Lộc là trọng điểm có tầm quan trọng chiến lược nên trong chiến tranh phá hoại kẻ địch âm mưu ném bom huỷ diệt nhằm chặn đứt sự chi viện sức người, sức của, vũ khí, súng đạn, lương thực… của hậu phương lớn miền Bắc xã hội chủ nghĩa đối với tiền tuyến lớn miền Nam.

Bia tưởng niệm 10 cô gái tại Ngã ba Đồng Lộc

Chỉ tính riêng 240 ngày đêm từ tháng 3 đến tháng 10/1968 không quân địch đã trút xuống đây 48.600 quả bom các loại. Hồi 17h ngày 24-7-1968, Tiểu đội 4 thanh niên xung phong gồm 10 cô gái trẻ, tuổi từ 17 đến 22 được lệnh ra Ngã ba Đồng Lộc san lấp hố bom và sửa chữa đường để cho xe vượt qua đoạn đường độc đạo này. Bỗng một tốp máy bay phản lực bất thình lình quay lại sau một vài giây và ào ạt trút bom. Sau trận oanh tạc, chỉ còn một hố bom sâu hoắm. Không nghe thấy một tiếng người. Cả 10 cô gái đã hy sinh. Ngày 7-6-1972, các chị đã được truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Tiểu đội 4 hôm ấy có 10 cô gái trẻ gồm: Võ Thị Tần, 22 tuổi, tiểu đội trưởng; Hồ Thị Cúc, 21 tuổi, tiểu đội phó cùng 8 chiến sỹ: Võ Thị Hợi, 20 tuổi; Nguyễn Thị Xuân, 20 tuổi; Dương Thị Xuân, 19 tuổi; Trần Thị Rạng 19 tuổi; Hà Thị Xanh,18 tuổi; Nguyễn Thị Nhỏ, 19 tuổi; Võ Thị Hạ, 19 tuổi; Trần Thị Hường, 17 tuổi.

Khu mộ 10 cô gái tràn ngập hoa cúc trắng

Thực hiện đạo lý uống nước nhớ nguồn, hằng ngày có rất nhiều đoàn của các cơ quan ban ngành về đây thắp nhang tưởng nhớ 10 cô gái trẻ đã hy sinh anh dũng. Nhiều cây xanh mang tên của các cơ quan đơn vị đã được trồng quanh khu vực. Ngã ba Đồng Lộc bây giờ bốn mùa xanh tươi, ngày đêm rì rào tiếng gió thổi. Khu tưởng niệm, Nhà truyền thống đã được xây dựng khang trang hiện đại.

Từ năm 1990, Công đoàn GTVTVN và Báo GTVT đã nhiều lần tổ chức quyên góp tu bổ và xây dựng tượng đài chiến thắng tại ngã ba Đồng Lộc. Nhân dịp kỷ niệm 57 năm ngày truyền thống lực lượng TNXP và 60 năm ngày Thương binh, Liệt sỹ, Báo Lao động phối hợp với Uỷ ban nhân dân tỉnh Hà Tĩnh tổ chức dâng hương, động thổ xây dựng Tháp chuông tại khu di tích này. Nhiều cơ quan, đơn vị và cá nhân đã tham gia đóng góp rất nhiệt thành, trong đó có Công đoàn GTVT VN và nhiều đơn vị trong ngành GTVT.

Trong dòng người về Ngã ba Đồng Lộc những ngày tháng 7 này, chúng tôi đã gặp nhiều đoàn của các đơn vị trong ngành GTVT đã về đây dâng hương tưởng nhớ đến 10 cô gái và hàng ngàn cán bộ chiến sỹ thanh niên xung phong của ngành GTVT đã hy sinh anh dũng tại đây.

Tượng đài Chiến thắng ở Ngã ba Đồng Lộc

Đi vòng quanh mộ của 10 cô gái, chúng tôi cũng gặp rất nhiều người quen đang lặng lẽ thắp hương cho từng phần mộ. Nhiều mẹ, nhiều chị vừa thắp hương vừa khóc. Những tiếng nấc nghẹn ngào âm vang cùng tiếng gió như từng vong linh thanh xuân dội về, thiêng liêng đến bất tận…

Trở lại Ngã ba Đồng Lộc những ngày tháng baỷ, xin được thắp nén tâm nhang tỏ lòng nhớ ơn những người con trai, con gái mãi mãi tuổi thanh xuân, trong đó có 10 nữ anh hùng TNXP. Ngã ba Đồng Lộc rồi đây sẽ ngân vọng tiếng chuông mỗi sớm mỗi chiều để nhớ về một thời máu lửa, hào hùng của dân tộc. Tháp Chuông sẽ được xây dựng trên đỉnh của ngọn đồi phía Đông khu di tích, công trình này ra đời làm tăng thêm sự trang nghiêm của một quần thể có ý nghĩa đặc biệt về mặt truyền thống lịch sử và tâm linh tưởng nhớ và ghi nhận công lao đóng góp và sự hy sinh lớn lao vì sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc của thế hệ trẻ Việt Nam.

Anh Trần Đình Ước, Trưởng ban quản lý Khu di tích Ngã Ba Đồng lộc, Đoàn Thanh niên Cộng sản tỉnh Hà Tĩnh cho biết: Năm nay, Lễ giỗ 10 nữ Anh hùng liệt sĩ ở Ngã ba Đồng Lộc được tổ chức trang trọng cùng với Lễ kỷ niệm 45 năm Chiến thắng Ngã ba Đồng Lộc với nhiều nội dung như: Đại lễ cầu siêu 10 nữ Thanh niên xung phong và tưởng nhớ các anh hùng liệt sỹ, do Đoàn TNCS tỉnh Hà Tĩnh phối hợp với Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam tổ chức vào ngày 23/7; khánh thành hạng mục công trình Đài phun nước, hội trại thanh niên, gặp mặt cựu Thanh niên xung phong; chung kết Hội thi tuyên truyền ca khúc cách mạng toàn tỉnh năm 2013. Từ đầu năm đến nay, có trên 300.000 lượt khách. Tính riêng tháng 7/2013, mỗi ngày Khu di tích Ngã ba Đồng Lộc đón khoảng 3.000 người về thăm viếng.

Ông Đặng Trần Phong, Phó Chủ tịch UBND huyện Can Lộc cũng cho biết: trong dịp này, bên cạnh việc đảm bảo an ninh trật tự cho khách về thăm viếng Khu di tích, UBND huyện cũng tổ chức nhiều hoạt động tri ân những gia đình chính sách với những hành động cụ thể, thiết thực. Các cấp chính quyền tỉnh Hà Tĩnh tổ chức thăm hỏi, tặng quà các gia đình thân nhân của 10 nữ liệt sỹ thanh niên xung phong hy sinh ở Ngã ba Đồng Lộc.

Tháp chuông tại khu di tích Ngã ba Đồng Lộc được xây dựng bênTượng đài Chiến Thắng

Trọng tâm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 45 năm chiến thắng ngã ba Đồng Lộc là Chương trình sử thi nghệ thuật với chủ đề “Đồng Lộc – Khúc tráng ca bất tử” được truyền hình trực tiếp lúc 20h30 ngày 23/7.

Trước đó, sáng 20/7, tỉnh Hà Tĩnh phối hợp với Hội đồng hương Việt kiều Hà Tĩnh tại Liên bang Nga đã tổ chức khánh thành và trao tặng công trình đài phun nước nghệ thuật tại Khu di tích lịch sử Ngã ba Đồng Lộc. Công trình được xây dựng ở phía trước Tượng đài Chiến thắng, nhằm tạo cảnh quan đẹp mắt, mát mẻ, tăng thêm sự sinh động cho quần thể Khu di tích. Công trình có tổng diện tích hồ phun 330 m2, xây dựng bằng bê tông cốt thép, có 210 đầu phun từ thấp đến cao, 254 bộ đèn led chiếu sáng nghệ thuật, 18 máy bơm cap áp, nhà điều hành và hệ thống lọc nước tự động, đảm bảo hồ nước luôn sạch sẽ. Tổng kinh phí xây dựng công trình là hơn 6 tỷ đồng do Hội đồng hương Việt kiều Hà Tĩnh tại Liên bang Nga đóng góp và trao tặng.

Thu Hương

GTVT