Chưa bao giờ người dân Hà Tĩnh lại phải trải qua những đau thương mất mát như những ngày này. Hai cơn lũ liên tiếp đã vắt kiệt sức, xoá sạch mọi nỗ lực của người dân nơi đây và biến những làng mạc, đồng quê vốn đã nghèo, nay trở thành vùng đất trắng…

Dẫu ai cũng biết Hà Tĩnh là miền quê đất cằn sỏi đá, nơi được mệnh danh vùng đất “chảo lửa túi mưa”. Ai cũng biết con Người Hà Tĩnh vốn có truyền thống đoàn kết, cần cù, thông minh hiếu học, chịu thương chịu khó. Nhưng chỉ với những ai sinh ra trên mảnh đất này mới thật sự thấu hiểu và thẫm đẫm nỗi xót xa khi quê hương lâm nạn.

Quê tôi nằm bên dòng sông Tiêm của huyện Hương Khê, nơi đầu nguồn của dòng thác vũ môn gắn với huyền thoại sự tích cá chép hoá rồng. Ngay từ thuở nhỏ, lũ trẻ chúng tôi đã được người lớn dạy bơi, truyền đạt những “kinh nghiệm xương máu” để tìm cách sinh tồn trước sự khắc nghiệt của thiên nhiên. Và cho đến bây giờ, câu chuyện chống lũ vẫn khắc sâu trong tâm khảm với biết bao nỗi day dứt, chạnh lòng.

Ngày ấy, cả làng tôi chẳng nhà nào có tivi hay đài để xem dự báo thời tiết. Cứ vào mùa mưa, những người già bằng kinh nghiệm của mình quan sát các loài cây cỏ, động vật, kể cả màu mây, ráng trời để “mách” lại cho con cháu chuẩn bị. Làng có một chiếc trống được đặt trong nhà cụ “giàu” kinh nghiệm nhất. Mỗi khi có mưa lớn, mọi nhà cứ theo tiếng trống mà thực hiện.

Đám tang cô giáo Trần Thị Hoa đi trong cơn lũ

Nếu trống đổ một hồi dài khoan thai tức là mọi người bình tĩnh kiểm tra giằng néo nhà cữa, tích trữ lương thực thực phẩm cũng như các dụng cụ cần thiết chuẩn bị chống lũ. Hồi trống thứ hai vẫn khoan thai nhưng ngắn hơn, nghĩa là mọi nhà đưa người già, trẻ em, trâu bò, lợn gà ra đầu làng để di tản lên vùng cao. Cho đến khi nước lũ rút, trống lại buông hồi nhặt, hồi khoan như nửa mừng, nửa lo.

Cha tôi bảo, nhờ có sự đoàn kết, con người mới chống chọi lại với thiên tai, địch hoạ. Cũng chính sự khắc nghiệt của thiên nhiên đã tạo nên phẩm chất khác biệt của con người Hà Tĩnh. Trong hoạn nạn muôn người như một, không toan tính chuyện riêng tư, thiệt hơn, không phân biệt sang hèn, địa vị, tất cả cùng đồng sức đồng lòng mình vì mọi người. Và phẩm chất ấy thêm một lần toả sáng trong hai trận lũ kinh hoàng vừa qua.

Cho đến bây giờ chuyện cô giáo Trần Thị Hoa ở xã Hương Thuỷ, huyện Hương Khê chỉ vì lo ướt hết sách vở, đồ chơi của các cháu mà bất chấp nguy hiểm vượt lũ đến trường để rồi không bao giờ trở về được nữa. Mới đây, nghe tiếng kêu cứu của hành khách trên chiếc xe 48K-5868 trôi ra giữa sông Lam, anh Nguyễn Văn Chung (19 tuổi) ở thôn 9 xã Xuân Hồng, huyện Nghi Xuân không chút do dự lao ra giữa dòng nước cuồn cuộn để cứu người…

“Một nắm khi đói bằng một gói khi no”, hơn ai hết, những người dân vùng lũ thấu hiểu cặn kẽ câu nói ấy. Bởi vậy, mới có chuyện chị em phụ nữ xã Hương Long, huyện Hương Khê góp nhau từng ống gạo nấu lên để mang đến cho những chị em khác đang sống trong cảnh đói khát. Hay chuyện những gia đình nhận được tiền, hàng cứu trợ đem về góp lại rồi chia đều cho các gia đình khác trong xóm… Tất cả đều xuất phát từ một suy nghĩ giản dị nhưng thật sâu sắc “ai cũng hoạn nạn cả, mình có thì chia cho mỗi người một ít”.

Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Thanh Bình (người đứng thứ hai từ trái qua phải) đang chỉ đạo công tác tìm kiếm người mất tích trên chuyến xe khách bị lũ cuốn trôi

Trong khó khăn muôn người như một. Hình ảnh Bí thư Tỉnh uỷ Nguyễn Thanh Bình cùng các lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh băng qua trùng trùng sóng dữ đến với bà con vùng lũ trong những ngày đầu tiên để lại bao tình cảm thân thương. Các anh đã bất chấp nguy hiểm cùng chia sẻ với những mất mát, cùng lo với nỗi lo của bà con. Chính sự quên mình của các anh đã đem đến cho người dân sự động viên to lớn và một lần nữa làm sáng thêm tình người của người dân Hà Tĩnh.

Cơn lũ rồi cũng qua đi nhưng sẽ có những cơn lũ khác đến. Người dân Hà Tĩnh vẫn vậy, vốn đã quen với sự nghiệt ngã của thiên nhiên. Nhưng sao mỗi khi nhắc đến lại nghe chạnh lòng xót xa…/.

Trung Thông

VOV