Chúng tôi đến xã Ân Phú, huyện Vũ Quang vào đúng thời điểm được xem là khó khăn nhất trong việc phát triển đàn ong. Ông Trần Văn Bính, Phó chủ tịch xã Ân Phú, cho biết, xã có diện tích rừng tự nhiên rất lớn (chiếm 94,5%), là nguồn thức ăn phong phú của loài ong. Năm 2011, Trung tâm phát triển cộng đồng Hà Tĩnh (HCCD), một tổ chức phi chính phủ địa phương, đã tới khảo sát và quyết định hỗ trợ dự án nuôi ong cho xã. Theo đó, dự án đã hỗ trợ 140 đàn ong mật cho 38 hộ trong xã, đồng thời  tổ chức các buổi tập huấn nuôi ong cho các hội viên.

Ông Đậu Khắc Mạnh chăm chút cho đàn ong của gia đình.

Quả thực, có qua tập huấn mới biết nghề nuôi ong cũng lắm công phu. Theo ông Bính, trước đây, người nuôi ong không có kỹ thuật nuôi nên cứ vào mùa rét đàn ong lại bị mai một đi. “Khi được dự án của HCCD hỗ trợ, bà con đã biết cách duy trì đàn ong qua mùa đông giá rét, cách tách đàn… Sau một thời gian vừa học, vừa làm và được sự ủng hộ của chính quyền địa phương, một câu lạc bộ nuôi ong đã ra đời với mục đích nhân rộng mô hình làm ăn này ra toàn xã. Đến năm 2012, câu lạc bộ đã phát triển lên 400 đàn ong. Dần dần, câu lạc bộ phát triển lên thành Hợp tác xã, có điều lệ và quy chế hoạt động, với mong muốn xây dựng thương hiệu cho một loại hàng hóa đặc sản trong vùng”, ông Bính nói.

Ông Dương Thế Đạt, Chủ nhiệm hợp tác xã nuôi ong Vũ Quang, chia sẻ, khi mới bắt đầu thí điểm dự án, do chưa có nhiều kinh nghiệm nên hầu hết các hộ nuôi ong không có lãi. Đến năm 2011, các hộ nuôi thu hoạch được 997 kg mật. Sang năm 2012, với việc phát triển nhân đàn, bà con thu về gần 1,3 tấn mật ong. Giá mật ong thu hoạch từ vụ xuân hè năm nay hiện tại ở Vũ Quang là 250.000 đồng/kg nhưng hầu như đã được bán hết. “Hiện nay hợp tác xã vẫn duy trì 38 hộ nuôi ong, bình quân mỗi hộ có từ 8-10 đàn ong, mang lại thu nhập hàng chục triệu đồng mỗi năm”, ông Đạt cho hay.

Từ việc được xem là nghề tay trái, giờ đây nuôi ong lại là nguồn thu nhập chính của nhiều gia đình ở xã Ân Phú. Gia đình Ông Đậu Khắc Mạnh, 58 tuổi, ở thôn 4, xã Ân Phú là một ví dụ. Bắt đầu từ việc làm quen, nuôi nhỏ lẻ 2 đàn, sau đó phát triển lên 10 đàn. Đến nay, gia đình ông đã có gần 20 đàn ong. Hằng năm, ông còn tách đàn và bán cho nhiều hộ trên địa bàn. Mỗi năm, ông thu hoạch 100 kg mật, 30 đàn ong giống xuất ra thị trường, thu nhập khoảng 40 triệu đồng. Ông Mạnh cho biết, nhờ nuôi ong, một số hộ gia đình nghèo trong thôn đã thoát nghèo, cuộc sống cải thiện đáng kể, như hộ gia đình anh chị Đặng Thanh, Đặng Phán, Trần Văn Thái…

Không chỉ làm giàu cho các hộ gia đình, nuôi ong còn góp phần bảo vệ tài nguyên rừng. Theo ông Lê Văn Định, Giám đốc HCCD, trước đây, khai thác mật ong là một trong những nguyên nhân gây cháy rừng. Khi mô hình nuôi ong được nhân rộng ở Vũ Quang, bà con nhận thấy rằng, con ong rất cần nguồn thức ăn ở rừng. Từ đó, bà con nghĩ đến việc trồng cây lâm nghiệp, ngoài lợi ích kinh tế còn tạo nguồn thức ăn cho ong. Ý thức bảo vệ và phát triển rừng của bà con đã được nâng lên rõ rệt.

Với hình thức nuôi tự nhiên, thu hoạch và bảo quản theo đúng quy trình, sản phẩm mật ong Vũ Quang dần khẳng định được thương hiệu trên thị trường. Phó chủ tịch xã Ân Phú Trần Văn Bính cho biết, thương hiệu mật ong Vũ Quang đã được Cục Đo lường chất lượng kiểm nghiệm và cấp đăng ký nhãn mác, tạo được niềm tin cho người tiêu dùng.

Tuy nhiên, theo ông Bính, nuôi ong không khó nhưng tìm đầu ra cho sản phẩm mới thực sự là bài toán hóc búa đối với người nuôi. Ông Bính mong muốn, trong thời gian tới, ngoài việc được hỗ trợ thêm đàn ong, hợp tác xã nuôi ong mong muốn được hỗ trợ thêm máy hạ thủy phần để kiểm nghiệm chất lượng mật ong, từ đó, đưa các sản phẩm có chất lượng tốt, đủ sức cạnh tranh với thị trường mật ong trong cả nước.

Bài và ảnh: PHƯƠNG LINH