Về dự lễ khánh thành có bà Nguyễn Thị Nữ Y và ông Võ Hồng Hải – Phó chủ tịch HĐND tỉnh, ông Trần Tú Anh – Giám đốc Sở Kế hoạch Đầu tư, Ông Bùi Xuân Thập – Giám đốc Sở Văn hóa thể thao và Du lịch, ông Đặng Duy Báu – Nguyên Bí thư tỉnh ủy Hà Tĩnh cùng đại diện các ban ngành, đoàn thể cấp tỉnh.
Về phía huyện có ông Trần Xuân Lương – Phó Bí thư huyện ủy, ông Lê Quang Huệ – Phó chủ tịch UBND huyện, các phòng ban liên quan, lãnh đạo địa phương cùng đông đảo nhân dân và bà con họ tộc Nguyễn Đức tại xã Ích Hậu.
Phía ngoài khu lăng mộ danh nhân Nguyễn Hàng Chi
Ông Nguyễn Hàng Chi có tên là Nối, khi đi học thường gọi đồ Tuỵ, là con một gia đình nho học nổi tiếng ở làng Đông Thượng, xã Ích Hậu, tổng Phù Lưu (nay là xã Ích Hậu, huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh). Ông nổi tiếng hay chữ nhưng không đi thi. Sau chuyến đi Nam – Ngãi năm 1907 trở về, được các yếu nhân của Duy Tân hội Nghệ Tĩnh giác ngộ, Nguyễn Hàng Chi tham gia phong trào chống thuế bùng nổ ở Quảng Nam rồi lan ra các tỉnh Trung Kỳ, trong đó có Hà Tĩnh. Sau khi nhiều nhà lãnh đạo Hội duy tân bị bắt, Nguyễn Hàng Chi trở thành người cầm đầu phong trào chống thuế ở Hà Tĩnh và tham gia soạn thảo tờ “ Thông tri” phân phát truyền bá rộng rãi lôi kéo được nhiều sĩ phu, nho sinh, hương, lý cùng tham gia.
Sáng 23-5-1908, Nguyễn Hàng Chi cùng một số nhà yêu nước dẫn 600 người lên huyện lỵ Can Lộc để “xin sưu” và bị quân Pháp khủng bố. Ông và một số người khác bị bắt. Lúc đầu ông không nhận, sau lại nhận tất cả trách nhiệm về mình. Chính quyền thực dân và tay sai hành quyết Nguyễn Hàng Chi ngay sau thành Hà Tĩnh.
Cuộc “xin sưu” ở Hà Tĩnh nằm trong chuỗi sự kiện phong trào chống thuế ở Trung Kỳ năm 1908 đã gây tiếng vang lớn. Tên tuổi của Nguyễn Hàng Chi được truyền tụng khắp vùng Nghệ Tĩnh. Phần mộ của ông được nhân dân an táng tại quê nhà. Ghi nhớ công lao to lớn của ông, vừa qua con cháu họ tộc và nhân dân trong vùng đã đóng góp công, của xây dựng lại khu lăng mộ dòng họ Nguyễn Đức Lục Chi, trong đó có phần mộ của ông.
Tại buổi lễ khánh thành khu lăng mộ, ông Lê Quang Huệ – Phó chủ tịch UBND huyện thay mặt lãnh đạo cấp tỉnh, huyện và địa phương đã phát biểu chúc mừng chính quyền địa phương và nhân dân xã Ích Hậu cùng dòng họ Nguyễn Đức và làm lễ dâng hương tại Khu lăng mộ danh nhân Nguyễn Hàng Chi. Đồng thời cũng mong muốn chính quyền xã cũng như con cháu dòng họ thường xuyên tuyên truyền để toàn dân hiểu được giá trị của di tích, cùng nhau bảo vệ, trùng tu, tôn tạo để di tích mãi trường tồn. Động viên con cháu phấn đấu học tập theo gương các vị tổ tiên, tích cực tăng gia lao động, sản xuất, góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.
Hồng Lam
