Miếu được Formosa quy hoạch xây dựng phía trước bên phải tòa nhà hành chính 9 tầng của khu sinh hoạt. Diện tích miếu khoảng 18 m2, trong đó chiều rộng 3,6 m chiều dài 5,1 m, chiều cao 4,5 m. (nguồn: vietnamnet.vn)

Ngày 4-6-2014, Công ty TNHH gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh có văn bản 1406004/CV-FHS gửi Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Hà Tĩnh xin cấp phép xây miếu thờ trong dự án Formosa.

Văn bản này nêu mục đích xây dựng miếu thờ là “để an ủi phần nào tâm linh của người dân quanh vùng và nhân viên trong khu vực nhà máy, nhằm thờ tự các vong linh trong khu vực dự án có phần mộ thất lạc”.

Miếu được Formosa quy hoạch xây dựng phía trước bên phải tòa nhà hành chính 9 tầng của khu sinh hoạt. Diện tích miếu khoảng 18 m2, trong đó chiều rộng 3,6 m chiều dài 5,1 m, chiều cao 4,5 m.

Ngày 11.7, Tỉnh ủy Hà Tĩnh đã ra thông báo không đồng ý đề xuất xây miếu thờ này. Tuy nhiên, phía Formosa vẫn tiếp tục xây miếu trong dự án và đã hoàn tất phần thô. Sau khi phát hiện Formosa tiếp tục xây dựng, cuối 10.2014, Hà Tĩnh đã yêu cầu công ty này dừng lại, đình chỉ việc xây dựng.

Đến tận đầu tháng 3.2016 vừa qua, Ban Trị sự Phật giáo tỉnh Hà Tĩnh có công văn gửi UBND tỉnh Hà Tĩnh về việc đứng ra chủ trì xây dựng miếu thờ trong Formosa. Miếu thờ được đề xuất xin ý kiến lần này thực chất là miếu thờ cũ của Formosa đã từng bị đình chỉ trước đây.

Nhiều ý kiến trái chiều xoay quanh vấn đề nên hay không nên để Formosa xây dựng miếu thờ lại thu hút sự quan tâm của dư luận.

Trước đây, khi phát biểu về vấn đề này, đại biểu Quốc Hội Dương Trung Quốc cho rằng: tôn trọng đời sống tâm linh nhưng phải phân biệt giữa người nước ngoài cư trú lâu dài với lao động có thời hạn. Nếu chính quyền cho phép xây dựng thì phải có quy chế, tránh phát sinh hiện tượng tương tự ở nhiều nơi, gây hậu quả khôn lường.

“Chúng ta không cản trở tâm linh song người Trung Quốc cần hành xử, coi trọng chủ quyền Việt Nam. Tôi không đồng tình việc xây miếu vì công trình văn hóa trên đất nước nào cũng cần tuân theo quy định chung”, ông chia sẻ.

PV Tầm Nhìn cũng đã có cuộc trao đổi với nhà nghiên cứu văn hóa Thái Kim Đỉnh, ông cho rằng: Về vấn đề này, nên theo luật của nhà nước mà quyết định. Hà Tĩnh ban đầu phê duyệt dự án này như thế nào thì nên theo đó mà làm. Nước ta chỉ hợp đồng làm ăn kinh tế với Formosa chứ không quản lý vấn đề tâm linh của họ. Nếu như không được phép xây dựng mà họ vẫn xây dựng thì nên có biện pháp xử phạt và xử lý dứt điểm. Nếu không làm kiên quyết ngay từ đầu về việc xây miếu thờ, thì có thể nay họ xin làm cái này, mai làm cái kia… khi đó sẽ khó quản lý và kiểm soát được.

Đặc biệt, khi Ban trị sự Phật giáo Hà Tĩnh có văn bản đề xuất về việc đứng ra xây dựng và giám sát miếu thờ này lại càng gây ra ý kiến trái chiều. Trả lời một tờ báo, ông Đào Văn Hải, phó trưởng ban Tôn giáo, Sở Nội vụ Hà Tĩnh cho rằng, có thể các văn bản đề xuất chưa cụ thể vì chức năng của Hội Phật giáo là xây dựng và quản lý chùa chứ không phải là xây dựng đền, miếu. Về việc này, thầy Thích Quảng Nguyên, phó Ban trị sự – Hội Phật giáo Hà Tĩnh cho biết, Hội Phật giáo không quản lý miếu, nhưng nếu được đồng ý, khi xây dựng các Thầy sẽ thiết kế có Phật trong đó.

Một vấn đề đặt ra nữa là, ở Kỳ Phương (ngay gần khuôn viên Formosa) hiện nhà nước ta đã có xây dựng miếu thờ để thờ các vong linh mất mộ…thì liệu Formosa có cần thiết phải xây dựng thêm miếu thờ nữa hay không?

	Nhà nghiên cứu văn hóa Thái Kim Đỉnh: Nước ta chỉ hợp đồng làm ăn kinh tế với Formosa chứ không quản lý vấn đề tâm linh của họ (Ảnh: Mai Nguyễn).

Tuy nhiên, cũng có không ít ý kiến cho rằng mong muốn được xây dựng miếu thờ để thờ thần linh, thổ địa của Formosa là mong muốn chính đáng và nên để cho họ làm. Lý do là, văn hóa Đài Loan cũng tương đồng văn hóa Việt Nam, cần một nơi thờ tự thần linh, thổ địa và có ý nghĩa mặt tâm linh.

Đặc biệt, trong Formosa thường xảy ra nhiều vụ việc tai nạn lao động, việc để Formosa xây dựng miếu thờ sẽ là nơi thờ phụng các vong linh này cũng như để công ty này yên tâm hơn trong quá trình dự án xây dựng và hoạt động. Hơn nữa, trước đây nhiều ngôi mộ hàng trăm năm trong khuôn viên dự án chưa thể bốc hết cũng sẽ được thờ phụng tại miếu thờ này. Ngoài ra, việc thờ cúng tại miếu cũng giúp Formosa hi vọng làm ăn thuận lợi và gặp nhiều may mắn.

Trao đổi với PV Tầm Nhìn, một Tiến sĩ Triết học công tác tại trường Đại học Hà Tĩnh, người có nhiều năm nghiên cứu về tôn giáo cũng cho biết, ông đã trực tiếp đến xem xét miếu thờ đang được xây dựng dang dở của Formosa.

Theo ông, đó là chiếc miếu nhỏ để có thể thờ thần tài, thổ địa. Cũng theo vị tiến  sỹ này, về mặt tâm linh thì mong muốn xây dựng miếu thờ của Formosa là chính đáng. Vấn đề đáng lo ngại là liệu sau này Formosa có mở rộng đối tượng thờ cúng hay không. Vì vậy vấn đề quan trọng là, nếu như đồng ý cấp phép xây dựng thì Hà Tĩnh cần phải có cách quản lý như thế nào để Formosa thực hiện đúng quy định về lâu về dài.

Ông Lê Đình Sơn, Bí thư tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh cũng cho rằng “Nguyện vọng xây miếu thờ thổ địa của công ty Formosa hoàn toàn chính đáng”. Và hiện tỉnh Hà Tĩnh đang giao cho các cơ quan chức năng, chuyên môn nghiên cứu, trên cơ sở quy định của pháp luật.

Là vấn đề nhạy cảm, liên quan đến hoạt động tín ngưỡng, tâm linh nên đồng ý hay không việc cho phép Formosa xây dựng miếu thờ trong khuôn viên dự án, Hà Tĩnh cần nên cân nhắc, cẩn trọng và có sự tính toán về lâu về dài.

Mai Nguyễn – Hà Vy

[dailymotion id=”x3xj3os”]