Theo đó, phần mới được bồi đắp nối giữa đảo Bắc và đảo Giữa (đảo Trung), trong đó có một dải đá ngầm thẳng và dài, đủ để chứa một đường băng, cùng với đó là một đường lăn song song có kích thước tương tự công trình đường băng đã được xây dựng phi pháp tại đá Chữ Thập ở quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam.

Cụ thể, phần mới được bồi đắp tại đảo Bắc cách đảo Phú Lâm ở quần đảo Hoàng Sa chừng 12 km về phía bắc. Theo The Diplomat, hoạt động bồi đắp mới của Trung Quốc tại đảo Bắc lần đầu tiên quan sát được qua ảnh vệ tinh là từ ngày 9.1.2016. Trong hai tháng qua, Trung Quốc đã nạo vét các rạn đá ngầm để xây móng cho một bến cảng tại đây.

Hình chụp vệ tinh ngày 2.3 không còn thấy bóng dáng của các tàu nạo vét của Trung Quốc như hồi tháng 1, nhưng các đường ống để bơm cát được nạo vét vẫn còn nguyên trạng. Dù vậy, The Diplomat nhận định việc không còn thấy các tàu nạo vét không đồng nghĩa Bắc Kinh ngừng hoạt động xây dựng và cải tạo tại khu vực này.

Đảo Bắc nằm ở rìa phía nam của quần đảo Hoàng Sa, cách căn cứ hải quân Ngọc Lâm của Trung Quốc 300 km về phía đông nam, do vậy đây là nơi rất phù hợp để theo dõi khu vực nơi mà các tàu ngầm cũng như tàu nổi của Trung Quốc đóng tại căn cứ Ngọc Lâm thường xuyên phải qua lại. Theo The Diplomat, khu vực gồm đảo Bắc và đảo Giữa có kích thước cũng như hình dáng phù hợp cho một đường băng với tổng diện tích khoảng 5 km vuông. Nếu so sánh với vùng được bồi đắp ở đá Chữ Thập thì nơi này vẫn lớn hơn vì ở đá Chữ Thập chỉ có diện tích chưa đầy 3 km vuông.

Theo nhận định của The Diplomat, Trung Quốc có thể không xây dựng đường băng ở đảo Bắc. Mặc dù vậy, cách đảo Bắc khoảng 12 km, đảo Phú Lâm lại đã có những trang thiết bị và cơ sở quân sự nhưng lại có rất ít các bãi đá gần kề để hỗ trợ việc mở rộng.

Hình ảnh chụp từ vệ tinh tại đảo Phú Lâm trước và sau khi Trung Quốc triển khai tên lửa phòng không – Ảnh: Fox News/Đồ họa: Phúc Hải

Có thể thấy sự chật chội trên đảo Phú Lâm thông qua việc đặt hệ thống tên lửa phòng không HQ-9 mới đây. Theo đó, mặc dù HQ-9 được cho nằm ở một bãi biển nhưng hình ảnh vệ tinh lại cho thấy vị trí đặt HQ-9 không phải là một bãi biển mà chỉ là một vùng mới được bồi đắp. Khu vực đó đến tháng 12.2015 vẫn là một vùng nước nông ven bãi san hô ngầm, nó chỉ vừa được bồi đắp trong tháng 1.2016 mà thôi.

Bên cạnh việc mở rộng bồi đắp tại đảo Bắc, Trung Quốc cũng đã tăng cường các hoạt động trái phép tại đảo Cây cũng thuộc quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam.

Mặc dù cho rằng còn quá sớm để biết ý định xây dựng của Trung Quốc trên đảo Bắc nhưng The Diplomat không loại trừ khả năng Bắc Kinh sẽ xây dựng thêm căn cứ quân sự phi pháp tại Hoàng Sa, thậm chí là gần đảo Phú Lâm như đảo Bắc.