Tần tảo làm ăn, nhưng người dân của xã vẫn nghèo khó. Song Sơn Phúc là một trong những địa phương có truyền thống yêu nước. Thế kỷ 14, người anh hùng nông dân Nguyễn Tuấn Thiện, tự nguyện lập đội quân Cốc Sơn sát cánh với đội quân Lê Lợi từ xứ Thanh vào, đánh giặc Minh, giải phóng vùng Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, được nhà vua thời đó phong tước tướng quân.

Trong thời đại Hồ Chí Minh, người Sơn Phúc tự hào trong cuộc chiến dài suốt 30 năm (từ 1946 đến 1975), hàng trăm thanh niên của xã vào quân đội, xông pha trên các chiến trường. Trong số đó có 69 người con ưu tú thuộc 8 dòng họ ra trận, nhưng không trở về. Đó là những anh Bộ đội Cụ Hồ hy sinh tại các mặt trận phía Nam, mặt trận biên giới Tây Nam, biên giới phía Bắc và chiến trường quốc tế Lào, Cam-pu-chia. Trong số 69 liệt sĩ của xã, có 39 người chưa tìm thấy mộ; 22 người con mất cha và cũng chừng ấy người vợ trở thành hòn vọng phu. Bà mẹ Việt Nam anh hùng Phạm Thị Huệ, 6 lần sinh con, chỉ 2 người con trai còn sống, đến khi lớn lên cả hai con trai của mẹ đều hăng hái nhập ngũ, ra trận và hy sinh thân mình cho Tổ quốc. Đó là liệt sĩ Nguyễn Đình Bé và liệt sĩ Nguyễn Đình Xuân. Cả hai đến nay chưa tìm được mộ.

Các cụ Trần Thị Bưu, Đậu Thị Sinh và Lê Thị Dũng, nhà đều có hai liệt sĩ. Có thể nói, các liệt sĩ của xã Sơn Phúc thuộc nhiều lứa tuổi khác nhau, hy sinh các thời kỳ khác nhau của các cuộc kháng chiến và chiến tranh bảo vệ Tổ quốc. Liệt sĩ Nguyễn Văn Thanh và Nguyễn Phan Anh hy sinh khi vừa bước vào tuổi 19. Có gia đình chưa đầy năm phải đón nhận tin hai người con hy sinh. Chiến tranh lùi xa gần 40 năm, nhiều gia đình tuy gặp khó khăn, song vẫn lăn lộn vào Nam ra Bắc, cốt tìm cho được phần mộ của con. Khi không còn hy vọng, họ xây mộ gió trong vườn nhà để hương khói vọng về nơi xa xăm nào đó. Nhiều người vợ mất chồng khi mới ở tuổi ngoài 20 nhưng vẫn ở lại chăm sóc cha, mẹ chồng và thờ phụng chồng…

Những câu chuyện về Bà mẹ Việt Nam anh hùng, những liệt sĩ của xã Sơn Phúc và sự tri ân của những người còn sống, của thế hệ trẻ hôm nay đã được các nhà báo Nguyễn Xuân Lương và nhà văn, Đại tá Nguyễn Văn Hồng thể hiện trong cuốn sách “Những bông hoa bất tử”, dày 220 trang, do NXB Văn học ấn hành năm 2013. Cuốn sách giới thiệu chân dung bình dị của Bà mẹ Việt Nam anh hùng và 69 liệt sĩ của xã Sơn Phúc, đây cũng là nén tâm nhang của các tác giả và những người đang sống tri ân những anh hùng, liệt sĩ, những người đã chiến đấu vì nền độc lập, tự do và thống nhất Tổ quốc.

HẢI BIÊN

QĐND