Từ tập đoàn hóa chất lớn nhất nước tới những bất ổn “đáng sợ”

Thành lập vào cuối tháng 12/2009, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem) được coi là doanh nghiệp sản xuất hóa chất lớn nhất nước ta. Công ty được đầu tư bởi 100% vốn từ Nhà nước.

Với định hướng chiến lược là phát triển kinh doanh đa ngành, đa sở hữu, có trình độ quản lý cao. Trong tương lai, Tập đoàn sẽ tiếp tục giữ vai trò nòng cốt trong việc phát triển các ngành trong lĩnh vực hóa chất.

Tuy nhiên, trong hàng loạt những báo cáo trực tiếp gần đây của Bộ Tài chính gửi lên Thủ tướng Chính phủ, Vinachem dường như không còn đủ khả năng để là “thủ lĩnh” trong hoạt động đầu tư thuộc ngành hóa chất.

Theo đó, hàng loạt những dự án thua lỗ bị phanh phui trong giai đoạn 2009 – 2015 đã trực tiếp “lên án” sự bất cập của doanh nghiệp này.

Ông Nguyễn Anh Dũng là Chủ tịch HĐTV Vinachem từ tháng 4/2012 và vừa bị Ban Bí thư công bố kỷ luật cách tất cả chức vụ trong Đảng hôm 20/9.

Cụ thể, hàng loạt những “ông lớn” của Tập đoàn này đã được “xướng tên” vì gây ra những tổn hại vô cùng nghiêm trọng đối với nguồn ngân sách đầu tư từ Nhà nước, như: Chủ tịch Vinachem, ông Nguyễn Anh Dũng và số lãnh đạo, cựu lãnh đạo khác của tập đoàn này như các ông Nguyễn Gia Tường, Tổng Giám đốc Tập đoàn; ông Nguyễn Đình Khang, nguyên Tổng Giám đốc Tập đoàn; ông Nguyễn Quốc Tuấn, nguyên Chủ tịch HĐTV Vinachem…

Trong đó, khoản nợ của Dự án Đạm Ninh Bình do Vinachem làm chủ đầu tư, được cho là khoản vay nợ đáng chú ý nhất.

Đây là dự án có công suất 560.000 tấn/năm, vốn đầu tư khoảng 667 triệu USD, tương đương 12.000 tỉ đồng, do Vinachem sở hữu 100% vốn.

Để có tiền đầu tư, Vinachem đã vay Eximbank Trung Quốc 250 triệu USD, lãi suất ưu đãi 4%/năm, cố định trong vòng 15 năm, với điều kiện phải ký hợp đồng với nhà thầu HQC của Trung Quốc.

Tính đến ngày 31/3/2017, dư nợ của khoản vay là 162,5 triệu USD, trong đó Vinachem đã trả nợ gốc 7 kỳ với tổng số tiền 87,5 triệu USD.

Đây cũng là một trong những khoản nợ của Vinachem khiến dư luận tranh cãi gay gắt trong suốt thời gian qua.

“Bơi” trong khoản nợ 38.000 tỷ đồng

So với tổng mức lợi nhuận lên tới 627 tỷ đồng của năm 2016, mức lợi nhuận trong 6 tháng đầu năm 2017 được cho rằng còn rất “khiêm tốn”.

Cụ thể, trong báo cáo tài chính hợp nhất đã kiểm toán giữa năm vừa được công bố bởi Vinahcem cho thấy, tập đoàn này đã ghi nhận mức lợi nhuận sau thuế đạt 47,9 tỷ đồng.

Trong nửa đầu năm 2017, tổng số nợ của tập đoàn đã tăng “đột biến”, từ 666,3 tỷ đồng lên mức 38.130 tỷ đồng.

Số nợ dài hạn của tập đoàn này cũng được ghi nhận ở mức 18.229 tỷ đồng. Số nợ ngắn hạn tăng từ 1.500 tỷ đồng lên 18.243 tỷ đồng.

Số liệu kiểm toán cũng cho thấy, Vinachem hiện có hơn 156,9 tỷ đồng tiền mặt và hơn 1.441 tỷ đồng tiền gửi ngân hàng không kỳ hạn. Số tiền gửi ngân hàng có kỳ hạn của tập đoàn này được ghi nhận ở mức hơn 706,4 tỷ đồng.

Các khoản nợ vay ngắn hạn đứng tên tập đoàn đều có liên quan đến các công ty thua lỗ nghìn tỷ này.

Cụ thể, Công ty CP Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc đang vay tổng cộng hơn 558,5 tỷ đồng từ hai ngân hàng TMC Công thương Việt Nam và Ngoại thương Việt Nam.

Đạm Ninh Bình hiện nợ tổng cộng hơn 1.177 tỷ đồng của hai chi nhánh ngân hàng Đầu tư Phát triển Việt Nam và TMCP Ngoại thương trong khi dự án DAP Vinachem vay tổng cộng 126,9 tỷ đồng từ 5 chi nhánh ngân hàng khác nhau.

Công ty Cổ phần DAP số 2 Vinachem cũng báo nợ hơn 484 tỷ đồng tại 4 chi nhánh ngân hàng khác nhau.

Một số đơn vị khác của ngành hóa chất cũng ghi nhận mức nợ lớn như Công ty CP Supe Phốt phát và Hóa chất Lâm Thao nợ 696,5 tỷ đồng; Công ty CP Phân bón miền Nam nợ tổng cộng hơn 413 tỷ đồng; Công ty Công nghiệp cao su miền Nam nợ hơn 1.360 tỷ đồng; Công ty CP Pin Acquy miền Nam nợ hơn 920 tỷ đồng. Về nợ dài hạn, Công ty Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc có khoản nợ lên tới 7.480 tỷ đồng; DAP Vinachem nợ 205 tỷ đồng, Công ty CP DAP số 2 Vinachem nợ hơn 2.853 tỷ đồng trong khi Công ty mẹ-Tập đoàn Hóa chất Việt Nam cũng đang nợ dài hạn hơn 6.962 tỷ đồng…

Tương lai đầy bất ổn

Theo đề án tái cơ cấu giai đoạn 2017-2020, sau khi cổ phần hóa, Vinachem sẽ giảm sở hữu vốn nhà nước xuống còn 51-65% vốn điều lệ, điều này đồng nghĩa với việc Nhà nước sẽ bán 49% vốn tại Tập đoàn.

Đồng thời, Vinachem cũng dự kiến phát hành cổ phiếu cho đối tác chiến lược và tăng vốn thêm 5.000 tỷ đồng nhằm cơ cấu lại một phần nợ vay và cải thiện tình hình tài chính.

Vinachem dự kiến quý I hoặc quý II/2019, Tập đoàn sẽ tổ chức bán đấu giá cổ phần lần đầu ra công chúng qua sở giao dịch chứng khoán, đồng thời bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược. Vinachem sẽ niêm yết hoặc đăng ký giao dịch trên thị trường chứng khoán vào quý IV/2019.

Bên cạnh đó, Vinachem cũng sẽ thoái vốn tại một số công ty con, liên kết, việc này sẽ giúp Tập đoàn có thêm nguồn thu cho hoạt động kinh doanh và cải thiện tình hình tài chính.

Công ty đạm Hà Bắc vẫn hoạt động trong tình trạng thua lỗ.

Trước mắt, trong năm 2017, Vinachem đặt mục tiêu doanh thu 43.567 tỷ đồng, tăng 4% so với năm trước, dự kiến sẽ không còn lỗ và có lợi nhuận 155 tỷ đồng.

Bên cạnh hoạt động chính, một số công ty con của Tập đoàn trong các lĩnh vực khác nhau vẫn hoạt động ổn định, trong đó có thể kể đến CTCP Pin Acquy Miền Nam (PAC), CTCP Cao su Đà Nẵng (DRC), CTCP Công nghiệp cao su Miền Nam (CSM), CTCP Phân bón Bình Điền (BFC)… Các đơn vị này đều có lợi nhuận mỗi năm và đem về dòng tiền cổ tức cho Tập đoàn.

Đối với “bộ tứ phân bón”, năm 2017, với việc thị trường phân bón có những biến động tích cực, nhu cầu phân bón hồi phục nhờ sự vực dậy của ngành nông nghiệp; đồng thời giá phân bón, giá ure tăng mạnh hồi đầu năm (do những tác động từ Trung Quốc), các đơn vị như Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc, DAP - Vinachem; DAP số 2-Vinachem và Đạm Ninh Bình này được kỳ vọng sẽ có những chuyển biến so với năm trước.

Ngoài ra, chính sách được kỳ vọng là đưa phân bón sang mặt hàng chịu thuế 0% có thể giúp doanh nghiệp tiết kiệm đến 2.500 tỷ đồng chi phí mỗi năm (theo Bộ Công thương), tạo sức cạnh tranh về giá với hàng nhập khẩu.

Bên cạnh đó, Chính phủ đặt mục tiêu thắt chặt quản lý nhằm hạn chế nạn phân bón giả và nhập lậu trong năm 2017 sẽ góp phần tạo môi trường phát triển tốt cho doanh nghiệp.

Với những “thành quả” đạt được trong những năm vừa qua, liệu rằng Vinachem sẽ đón nhận một tương lai xán lạn?

Từ thực tế PV báo điện tử VTC News ghi nhận về đời sống cùng cực của người lao động tại nhiều dự án của Vinachem ở các bài tiếp theo, bạn đọc sẽ có cái nhìn tổng quát về thực trạng đau đớn của một tập đoàn Nhà nước vốn nhận được rất nhiều ưu ái…

Tác giả: VI YẾN - ĐỨC MẠNH

Nguồn tin: Báo VTC News