Với tư cách là đại diện cho các tổ chức và cá nhân quan tâm tới vấn đề phụ nữ và trẻ em, theo bà Vân Anh, những vụ xâm hại tình dục trẻ và bạo lực đối với phụ nữ mới đây không phải là cá biệt. Trong 5 năm qua (2011-2015), cả nước phát hiện trên 8.200 vụ xâm hại trẻ em với gần 10.000 nạn nhân, tăng 258 nạn nhân so với 5 năm trước đó. Số vụ bị xâm hại tình dục chiếm khoảng 65% và gia tăng xâm hại tình dục nam. Năm 2011, lực lượng chức năng bắt hơn 1.000 nghi phạm, đến năm 2015 số này tăng lên hơn 1.400.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân.

Nghiên cứu gần đây của Tổ chức Action Aid tại Việt Nam cho thấy có tới 87% phụ nữ tại TP HCM và Hà Nội từng bị quấy rối tình dục nơi công cộng; 67% người chứng kiến đã không có hành động gì. Nghiên cứu của Tổ chức Plan Quốc tế tại Việt Nam cũng cho thấy 31% em gái vị thành niên và thanh niên từng bị quấy rối tình dục ở nơi công cộng và trên các phương tiện giao thông công cộng; 11% học sinh tại 30 trường phổ thông của Hà Nội từng bị xâm hại, quấy rối tình dục.

“Đó là con số đau lòng đòi hỏi chúng ta phải hành động ngay và quyết liệt hơn nữa. Việt Nam được đánh giá là quốc gia có khung pháp lý bảo vệ quyền phụ nữ và trẻ em tương đối hoàn chỉnh nhưng công tác thực thi và giám sát thực thi kém hiệu quả đang là rào cản để tiến xa hơn nữa trong nỗ lực giải quyết các vấn đề”, bà Vân Anh viết trong thư.

Theo bà Vân Anh, tình trạng này gia tăng là do gia đình, nhà trường chưa nhận thức đầy đủ tính nghiêm trọng của vấn đề, cũng như chưa đủ kiến thức, kỹ năng để cùng con bảo vệ an toàn khỏi các hình thức xâm hại, bạo lực. Các vụ việc xảy ra chưa được xử lý nghiêm, nhiều vụ hình sự nghiêm trọng nhưng lại được thương lượng dân sự. Định kiến với nạn nhân bị bạo lực cũng khiến họ cảm thấy xấu hổ, im lặng chấp nhận và không dám tố cáo. Ngoài ra, trẻ em, phụ nữ không được tiếp cận, cung cấp thông tin và kiến thức để tự bảo vệ mình.

Hệ thống luật pháp còn một số kẽ hở, như Luật Lao động đề cập hành vi quấy rối tình dục nhưng không có định danh thế nào là quấy rối tình dục. Luật Phòng chống bạo lực gia đình đề cập đến bạo lực tình dục nhưng cũng không xác định rõ các hành vi cụ thể nào bị coi là bạo lực tình dục. Luật Hình sự có tội danh dâm ô nhưng không thể xử lý các hành vi dâm ô vì thiếu các bằng chứng thực thể.

Vì thế, các tổ chức và cá nhân quan tâm tới vấn đề phụ nữ và trẻ em mong Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân lưu tâm đến vấn đề trên để thúc đẩy việc thực thi luật. Đồng thời nhóm cũng kiến nghị cần có chương trình giáo dục bình đẳng giới và bảo vệ trẻ em cho trẻ em cấp 1-3 với các kiến thức, kỹ năng phù hợp với lứa tuổi, giúp các em hiểu và chủ động bảo vệ mình; đẩy mạnh công tác giám sát thực thi pháp luật tại địa phương. Trong việc giải quyết các vụ xâm hại tình dục, bạo lực với phụ nữ và trẻ em gái, các cán bộ thực thi pháp luật cần có nhạy cảm giới cũng như kiến thức, kỹ năng làm việc với những nhóm dễ tổn thương. Bên cạnh đó cũng cần xem xét việc bổ sung các quy định pháp luật liên quan tới quấy rối tình dục nơi công cộng trong Bộ Luật Lao động trong kỳ Quốc hội mới như quy định rõ về hành vi, tội danh…

Bà Vân Anh cũng nhấn mạnh 2 nội dung quan trọng muốn kiến nghị khi Quốc hội thông qua Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em sửa đổi vào ngày 5/4 gồm: Đảm bảo trẻ em từ bậc mẫu giáo tới trung học phổ thông được giáo dục giới tính phù hợp với lứa tuổi, để các em có thể chủ động bảo vệ mình và có ứng xử phù hợp trong tình huống bị quấy rối hay xâm hại; Tăng độ tuổi trẻ em từ 16 lên 18 để phù hợp với tiêu chí về trẻ em trong Công ước Liên hiệp quốc về Quyền trẻ em, nhận được nhiều cơ hội giáo dục và bảo vệ.

Phương Trang