Xã Kim Lộc hiện có 55 GS TS, đang sinh sống và công tác trên khắp mọi miền đất nước, “bỏ xa” xã Trường Lộc (hơn 40 TS) và có khả năng dần đầu toàn tỉnh Hà Tĩnh về số lượng GS TS.

Ông Trần Huy Nhượng – Phó Chủ tịch Hội Khuyến học xã Kim Lộc cho biết: “Xưa kia, Kim Lộc không phải là làng khoa bảng cũng không có nhiều tiến sĩ như bây giờ. Cách mạng tháng Tám thành công, phong trào khuyến học được các gia đình, dòng họ chú trọng. Ý thức học tập đã ăn sâu vào tâm trí từ cụ già đến các em nhỏ và được đưa vào hương ước của làng”.

Hơn 40 dòng họ của xã hiện nay đều là dòng họ khuyến học, nhiều dòng họ được tôn vinh là “Dòng họ hiếu học” cấp Huyện, cấp Tỉnh như họ Nguyễn Viết, họ Nguyễn Bá… Tự hào hơn nữa khi làng nào trong xã Kim Lộc cũng đều có GS, TS. Đặc biệt, nhiều gia đình có từ 2, 3 đến 5 người con đều là TS.

Gia đình điển hình mà mỗi khi nhắc đến người dân ai cũng đem lòng ngưỡng mộ là gia đình Nhà Giáo ND, GS – TS Trần Văn Huỳnh (1931) có 5 người con đều là TS: TS Trần Hồng Sơn, TS Trần Hồng Hà, TS Trần Hồng Hải, TS Trần Hồng Thái, TS Trần Hồng Lam và cháu Trần Thị Hà Mi. Tiếp đến như gia đình các ông Nguyễn Thụ, Nguyễn Trọng Thuần, Trần Đăng Tam… đều có 2 con là TS…

GS TS Nguyễn Thụ – một người con thành đạt của Kim Lộc

Những dòng họ có nhiều TS như dòng họ Nguyễn Bá, có tới 9 GS TS. Nhiều vị làm công việc đầu ngành, như GS TS Nguyễn Thụ, Nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế, nguyên Hiệu trưởng trường ĐH Y Hà Nội; GS TS Nguyễn Lâm Phương (con GS TS Nguyễn Thụ) Phó TGĐ tập đoàn PFT Việt Nam. Dòng họ Nguyễn Viết cũng là một dòng họ có truyền thống hiếu học được người dân tôn kính, nhiều con em có chức vụ quan trọng, trong đó phải nhắc đến ông Nguyễn Văn Nga – GS TS Môi trường; ông Nguyễn Thái Hòa – GS TS nghiên cứu văn học, lịch sử…

Theo ông Nguyễn Bính, trưởng Ban Khuyến học họ Nguyễn Viết thì “dòng họ luôn có những biện pháp phát huy truyền thống hiếu học, như phát động “gia đình gương mẫu”, kể những tấm gương đi trước cho con cháu học tập và có những khen thưởng cho các cháu đỗ đạt. Điều đó làm cho tinh thần hiếu học được nâng cao hiệu quả

Xã Kim Lộc chỉ rộng 602 ha, có gần 1000 hộ dân với 4000 nhân khẩu. Là một xã 100% hộ dân trồng lúa nước, không có một thước đất màu, đất rừng, không nghề phụ vì thế đời sống nhân dân còn gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên truyền thống hiếu học thì luôn được người dân coi trọng và phát huy.

Anh Trần Hồng Huệ, người phải mượn thêm nhiều ruộng làm để có thêm thu nhập cung cấp cho con trai ăn học nói: “Gia đình làm ruộng nên hết sức vất vả, tuy nhiên vẫn cố gắng chắt chiu cho con đi học ĐH. Hy vọng nó thành tài và thành người”.

Theo số liệu thống kê năm 2011 vừa qua, toàn xã chỉ có 37 em học sinh vào lớp 1, nhưng có đến 36 em đỗ ĐH, CĐ/ 58 em thi Tốt nghiệp, trong đó 26 em đỗ ĐH và 10 em đỗ CĐ. Nhiều em có số điểm cao 27-28 điểm. Ông Trần Quang, cán bộ xã hết sức phấn khởi khi nhắc đến chí hiếu học của con em xã nhà: “Cha mẹ vất vả, nhưng nuôi chí cho con từ lúc trong bụng, nên sinh ra là tự học, tự làm. Sớm thấy được cái khó, cái khổ của nông dân, nên các cháu đều cố gắng học hành, lấy con chữ đánh cái nghèo!”. Bây giờ, con em Kim Lộc học tập và sinh sống nơi đâu cũng tự hào khi nhắc đến quê mình. Hầu hết trên khắp các tỉnh đều có Hội đồng hương, mỗi khi có dịp họp Hội, mọi người đều đồng lòng nhắc nhở nhau cố gắng học tập, làm việc hướng về lợi ích của quê hương. Bên cạnh đó luôn có những câu chuyện kể về gương tốt của những người đi trước để con em ghi nhớ và khắc sâu vào tâm của mình.

Đàm Thanh Hòa

Báo Hà Tĩnh