Phiên chợ quê ngày Tết để mỗi chúng ta tìm về những kỷ niệm xưa.
Phiên chợ quê ngày Tết, như để trong mỗi con người chúng ta tìm về những kỷ niệm xưa, với nét văn hóa đã ăn sâu vào ký ức của mỗi người, nó là nơi thể hiện một phần đời sống của người dân. Sự tấp nập, nhộn nhịp của chợ quê ngày cuối năm vừa cho ta thấy những nét đẹp xưa, vừa chứng tỏ một phần không thể mất trong tinh hoa văn hóa dân tộc của người Việt Nam
Ký ức tuổi thơ
Nếu như ở thành phố, sẽ chẳng nói làm gì, bởi lẽ ở đâu cũng có chợ và chợ họp thường nhật mỗi ngày, vì thế mà chuyện mua sắm quá đơn giản, thuận tiện. Ở quê tôi và những vùng quê khác đều quy định họp theo phiên, nghĩa là chợ sẽ được họp vào những ngày nhất định nào đấy trong tuần, trong tháng. Nhiều nơi, do nhu cầu mua sắm và trao đổi hàng hoá lớn nên phiên chợ nọ chỉ cách phiên chợ kia vài, ba ngày. Có chỗ, chợ phiên cách nhau cứ 5-10 ngày mới họp một lần.
Với nhiều người, chợ quê ngày Tết không chỉ để mua bán mà còn nơi để gặp gỡ nhau dịp cuối năm.
Tuy nhiên, có những ngày duy nhất cuối năm mà các chợ phiên đều… “phá lệ”, vì dẫu không phải là ngày phiên song vẫn họp đều đặn vào những cuối năm. Sở dĩ như vậy vì ngày cuối cùng trong năm ai cũng cần mua, bán trao đổi rất nhiều loại sản phẩm hàng hoá phục vụ cho tiêu dùng mấy ngày đầu năm mới. Vì lẽ đó nên chợ quê ngày Tết bao giờ cũng là phiên chợ đông đúc nhất, nhiều hàng hoá nhất và vui nhất…
Ngày ấy, niềm vui của trẻ con chúng tôi là được bà, mẹ hứa cho đi chợ Tết. Thường thì lời hứa được nói ra từ mấy hôm trước đấy nên niềm vui trong tôi luôn trào dâng, mong mỏi để cho ngày 30 Tết đến thật nhanh. Đêm trước hôm đi chợ Tết, thường là tôi không ngủ được vì vui sướng và hồi hộp. Mới tờ mờ sáng, khi Gà vừa cất tiếng gáy, sương còn nặng hạt, cái lạnh còn tái tê, mọi người đã trở giấc và gọi nhau í ới, râm ran cả đường làng. Nhà ai cũng có người đi chợ và đều cho trẻ con đi theo vì vậy không khí vui vẻ, nhộn nhịp chẳng khác gì đi trẩy hội…..
Dù là ngày cuối năm, nhưng nhiều bà mẹ vẫn tất bật tranh thủ bán cho hết các mặt hàng. Một số em nhỏ cũng được mẹ bồng ra chợ để mua bán và cùng đi sắm Tết.
Chợ cách nhà khoảng gần chục cây số là khá xa nên ai cũng phải đi thật sớm để mua sắm cho kịp. Chỉ có ít người có chiếc xe đạp cà tàng làm phương tiện đi lại, chứ đại đa số người dân đều… cuốc bộ tới chợ. Chợ họp trên khoảng diện tích rộng tới mấy mẫu ruộng vậy mà chật kín không còn lấy một chỗ trống. Chợ đông như nêm cối khi người nọ kề vai, chen chân người kia để di chuyển. Nhớ những lần theo mẹ đi chợ mải chạy theo người bán kẹo kéo hoặc người “thợ” nặn tò he, với những hình rực rỡ như: Con gà, Tôn ngộ không, bông hoa hồng, cô gái mặc áo mớ ba mớ bảy… được nặn bằng thứ bột dẻo quẹo có pha tẩm phẩm xanh, đỏ, tím, vàng… vì mải mê ngắm nghía bị lạc không biết đường về.. Chợ Tết còn có hương rất riêng của ngày Tết, đó là mùi của hoa quả ngày Tết, mùi của hương trầm ngào ngạt, mùi của lá dong giềng…
Nặn Tò he trong phiên chợ Tết – Lưu giữ nét đẹp văn hóa dân gian.
Hình ảnh khó nhạt phai
Chợ quê ngày ấy bây giờ đã được xây dựng khang trang với tường bao quy hoạch gọn gàng và những dãy cầu chợ nền cao vững chãi, rộng rãi chứa được rất nhiều hàng hoá… Thế nhưng trong tâm trí tôi ngày xưa ấy vẫn còn mãi hình ảnh của khung cảnh phiên chợ quê với các dãy cầu chợ lợp tranh, mái liêu xiêu, nền đất bên trong có những người đàn bà hàng xén răng đen nón mê áo rách…
Ngoài mua cau về cúng giao thừa, cúng đầu năm, nhiều người lớn tuổi còn mua cau để ăn trong những ngày Tết.
Niềm vui sướng trong những lần đi chợ Tết ấy là thoả thích và khó lòng tả nổi khi không chỉ được ngắm nhìn, được chơi chợ… mà bọn trẻ chúng tôi chắc chắn sẽ được người thân mua cho quần áo mới, quà bánh, đồ chơi và nhiều thứ khác nữa. Lúc chợ tan, trên suốt hành trình trở về nhà qua các thửa ruộng, trong lúc người lớn gồng gánh, vác nhiều loại hàng hóa thì bọn trẻ chúng tôi tung tăng thoả thích đánh chén các thứ quà. Nào thì bỏng ngô, kẹo bột; nào lại mía, táo, quýt cam, bưởi bòng…
Nam thanh, Nữ tú vẫn giữ được nét đẹp truyền thống khi đi chợ phiên ngày Tết để sắm cho gia đình những bức mành, câu đối.
Với nhiều người, chợ quê ngày Tết không chỉ để mua bán mà còn nơi để gặp gỡ nhau dịp cuối năm. Nhiều người đi chợ quê cuối năm để gặp gỡ, chuyện trò với bạn bè, người quen sau cả năm không gặp. Thậm chí có cụ già lưng còng, tóc bạc phơ trong những phiên chợ cuối năm vẫn tranh thủ chút thời gian đến chợ chỉ đơn giản được nhìn ngắm, hỏi han người này người khác khiến không khí chợ thêm ấp áp, thân tình.
Chợ quê ngày Tết không sầm uất như những phiên chợ ở thành phố lớn nhưng luôn ấn chứa sự mộc mạc, dân dã.
… Năm tháng qua đi, lứa trẻ thơ chúng tôi ngày ấy đã lớn khôn lên và tuy không có điều kiện được sống cùng mẹ để thường xuyên đi chợ quê, nhưng ngày cuối cùng của năm bao giờ tôi cũng cố gắng để trở về cùng mẹ đi mua sắm trong phiên chợ Tết. Trong xã hội bộn bề thời nay, hình ảnh phiên chợ quê vẫn không thể phai mờ trong tâm trí mỗi người. Nhất là những người con xa quê. Chợ quê cuối năm luôn khơi gợi những kỷ niệm tuổi thơ ngọt ngào. Nơi ấy có đầy ắp những hình ảnh tuổi thơ theo mẹ đến chợ để được nhìn ngắm, tung tăng trong muôn trùng sắc màu, hồn quê.
Đắc Nguyên
