Báo Tài nguyên và Môi trường online, số ra ngày 19/1 có bài: Bật “đèn xanh” cho khai thác cát trái phép để xây dựng nông thôn mới, ở huyện Hương Khê (Hà Tĩnh), phản ánh về thực trạng khai thác cát trái phép rầm rộ dọc theo tuyến sông Ngàn Sâu chảy qua địa bàn nhưng không có cơ quan chức năng nào xử lý. Sau khi báo đăng, chúng tôi tiếp tục được cơ sở báo tin tại địa điểm thôn 14, xã Gia Phố, một số cá nhân đã tổ chức đưa phương tiện ngang nhiên khai thác cát với khối lượng lớn, sự việc đã diễn ra từ nhiều ngày qua.

Khoảng 11h, ngày 20/1, khi PV có mặt gần khu vực phản ánh, chúng tôi  chứng kiến 4 chiếc xe tải đang chờ lấy cát, chiếc máy hút cát hoạt động hết công suất ngay ở vị trí đối diện bờ kè sông Ngàn Sâu thuộc thôn 14,15 của  xã Gia Phố. Tiếng máy chạy xình xịch váng động cả khúc sông trưa. Nhóm khai thác cát hối hả cầm lăng xịt phun tuồn cát qua ống dẫn trực tiếp lên xe, khi cát đầy thùng thì những chiếc xe bắt đầu ì ạch rời khỏi khu vực.

Gặp người đàn ông tên Hải (dân địa phương), không giấu được bức xúc, ông Hải cho biết: “Việc khai thác cát cát trên đoạn sông Ngàn Sâu chảy qua xã này diễn ra công khai giữa ban ngày, ban mặt thế đấy. Họ hút cát ngay dưới bờ kè, cạnh đất sản xuất hoa màu gây sạt lỡ. Chắc đã phải “làm luật” mới được làm thoải mái như thế, dân chúng tôi thì không dám có ý kiến”.

Tiếp cận tại địa điểm lấy cát, nhóm đối tượng khai thác ngay lập tức phát hiện khách lạ nên cho dừng máy và nhanh chóng đến gần vị trí chúng tôi hỏi chuyện. Và sau đó, người đàn ông trung tuổi tự xưng tên Giáp (tham gia khai thác cát) liền bật máy gọi cho ai đó để báo tin. Cuộc điện thoại kết thúc, ông Giáp cho chúng tôi biết: “Ông chủ khai thác ở đây là Công ty Hoàng Ngọc địa chỉ tại thị trấn Hương Khê, các anh muốn nắm bắt gì thì liên hệ với công ty, tụi em chỉ làm thuê cho họ…”. Theo lời ông Giáp, để đưa được cát lên xe thì Công ty Hoàng Ngọc hứa trả 1m3 cát là 55 ngàn, hợp đồng khai thác 3.000m3, mười ngày thanh toán một lần, còn xe họ chở đi đâu thì không biết.

 Quan sát địa điểm khai thác, chúng tôi thấy bờ sông đã bị “rút ruột” một khoảng trống lớn và sâu, ngay bên cạnh là đất hoa màu của người dân cũng bị ăn lấn và cuốn theo hàng chục m3, nguy cơ sạt lỡ và gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sự an toàn của công trình bờ kè mới thi công xong. Những gì đang diễn ra tại hiện trường cũng cho thấy hoạt động khai thác cát nơi đây đã diễn ra từ nhiều ngày nay.

Điều đáng nói là địa điểm xảy ra việc khai thác cát cách trụ sở UBND xã Gia Phố không xa, nhưng không thấy chính quyền xã có động thái gì thực hiện trách nhiệm của mình.

Lãnh đạo xã nghe theo “chỉ đạo” của doanh nghiệp?

Sau khi rời điểm khai thác cát trái phép ở xã Gia Phố, chúng tôi đã liên hệ làm việc với chính quyền địa phương. Tại phòng làm việc, bà Nguyễn Thị Minh – Chủ tịch UBND xã Gia Phố cho biết: “Điểm lấy cát mà phóng viên phản ánh do Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Hoàng Ngọc đang khai thác ở thôn 14, để phục vụ một số công trình đang thi công trên địa bàn. Việc này chúng tôi có biết nhưng lâu nay do bận công việc nên cũng chưa có thời gian kiểm tra…”.

Để rộng đường dư luận, chúng tôi tiếp tục trao đổi, phối hợp làm rõ một số thủ tục cấp phép khai thác thì được vị đại diện chính quyền địa phương này cho hay: Không có thủ tục, giấy phép khai thác hay bất kỳ một văn bản hướng dẫn nào. Theo lời bà Nguyễn Thị Minh: “Trước đó, đại diện công ty TNHH Thương mại và Xây dựng (gọi tắt là Công ty Hoàng Ngọc – PV) đã đến và có trao đổi đang chuẩn bị thi công một số dự án trên địa bàn nên cần cát để phục vụ công trình. Chúng tôi nghe doanh nghiệp nói tưởng huyện cho phép nên đã để cho công ty khai thác”(?!).

Sau khi được phóng viên cung cấp những hoạt động khai thác cát tại thôn 14, bà Minh đã lấy lí do đi gọi Phó chủ tịch phụ trách để cung cấp thêm thông tin. Nhưng khoảng năm phút sau quay lại, bà Minh cho biết: “Chị vừa gọi điện cho Công ty Hoàng Ngọc và họ nói mời các em lên đó có gì trao đổi.  Mấy hôm trước Công an tỉnh có về kiểm tra rồi về làm việc với công ty, không thấy có ý kiến gì với địa phương”.  Đồng thời, bà Minh từ chối trả lời những câu hỏi sau đó của phóng viên.

Ngay sau nhận được phản ánh của Báo Tài nguyên & Môi trường, ông Phan Quốc Lập- Trưởng phòng TN&MT huyện Hương Khê tiếp thu ý kiến phản ánh, cho biết: “Hoạt động trên là hoàn toàn sai, không được phép, chúng tôi sẽ triển khai phối hợp với các lực lượng chức năng kiểm tra, xử lý dứt điểm nếu có”. Theo ông Lập, huyện chưa có bất kỳ một văn bản nào cho phép Công ty Hoàng Ngọc khai thác cát trên địa bàn xã Gia Phố. Đồng thời thẳng thắn phê bình chính quyền địa phương thời gian qua buông lỏng quản lý, để cho hoạt động khai thác cát xảy ra trên địa bàn và cũng đã nhiều lần nhắc nhở. Để xảy ra sự việc trên trách nhiệm trước hết chính quyền địa phương phải chịu trách nhiệm, ông Lập cho biết.

Tìm hiểu, chúng tôi được biết tại xã Gia Phố hiện không có điểm nào được cấp phép mỏ hay tận thu cát. UBND xã Gia Phố cũng đã từng làm tờ trình lên cấp trên xin phép thăm dò quy hoạch điểm lấy cát để phục vụ xây dựng nhưng không được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, vì qua khảo sát không thấy được điểm phù hợp để quy hoạch.