Theo bản kết luận thanh tra về bảo vệ môi trường đối với Công ty TNHH Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh do Tổng cục Môi trường ban hành cuối tháng 1-2016, dự án khu liên hợp gang thép và cảng Sơn Dương Formosa do FHS làm chủ đầu tư bao gồm 3 hạng mục: nhà máy gang thép công suất 7,5 triệu tấn/năm; nhà máy điện công suất 650 MW và cảng Sơn Dương. Tổng diện tích của dự án lên tới 3.318,72 ha, trong đó: diện tích đất liền là 2.025,37 ha, diện tích mặt nước 1.293,35 ha. FHS bắt đầu triển khai dự án từ năm 2008, dự kiến hoàn thành vào năm 2017. Thời điểm thanh tra, FHS đã vận hành thử nghiệm đối với nhà máy điện và trạm xử lý nước thải công nghiệp thuộc nhà máy gang thép. Xưởng luyện thép, luyện gang, thiêu kết, luyện cốc và nguyên liệu đều đang trong quá trình lắp đặt.

Cũng theo Tổng cục Môi trường, FHS sử dụng nhiên liệu là than để vận hành thử nghiệm nhà máy điện, tổng khối lượng đã tiêu thụ khoảng 9.000 tấn; lượng nước tiêu thụ trung bình khoảng 8.710 m3/ngày, một phần từ nguồn nước máy và phần lớn được khai thác từ nguồn nước mặt sông Trí (7.450 m3/ngày). Theo bản kết luận, thời điểm thanh tra, nước thải sinh hoạt của FHS khoảng 1.014 m3/ngày, trong đó nước thải khu văn phòng chảy thẳng về trạm xử lý qua hệ thống cống; nước thải tại khu vực cảng, công trình thi công được thu gom vào các bồn chứa để bơm về trạm xử lý nước thải sinh hoạt tập trung, công suất 2.400m3/ngày, sau đó thải ra kênh thoát nước phía Nam Công ty, xả vào Khe Lũy. Kết quả đo đạc và phân tích mẫu nước thải sinh hoạt sau hệ thống xử lý trước khi thải ra ngoài môi trường cho thấy, các thông số đạt quy chuẩn cho phép!

Lúc này, FHS đã xây dựng xong trạm xử lý nước thải công nghiệp công suất 36.000 m3/ngày và sử dụng nước thải của nhà máy điện để vận hành thử nghiệm công trình. Song tại thời điểm thanh tra, trạm xử lý nước thải công nghiệp đã dừng thử nghiệm.

Kiểm tra hệ thống xả thải của Formosa sau khi có hiện tượng cá chết hàng loạt

Từng để xảy ra sự cố tràn dầu

Về chất thải rắn thông thường, FHS tự thu gom và chuyển giao cho Công ty CP Quản lý môi trường đô thị Kỳ Anh – đơn vị vừa bị phát hiện chôn lấp trái phép chất thải của FHS – xử lý. Về chất thải nguy hại, từ khi bắt đầu thi công cho tới thời điểm thanh tra, FHS chưa chuyển giao cho đơn vị có chức năng xử lý. Đáng chú ý, trong tháng 4 và tháng 5-2015, FHS đã để xảy ra sự cố tràn dầu và đã khắc phục bằng cách chuyển giao hơn 1 triệu kg nước nhiễm dầu cho Công ty CP Môi trường và xử lý rác thải An Dương để vận chuyển đến đơn vị có chức năng xử lý.

Do không phát hiện được sai phạm gì lớn trong hệ thống xử lý chất thải, nước thải của FHS nên bản kết luận thanh tra của Tổng cục Môi trường cũng không đưa ra được khuyến nghị gì đáng chú ý. Cuối bản kết luận thanh tra, Tổng cục Môi trường chỉ đưa ra khuyến cáo chung chung, mang tính nhắc nhở như trong quá trình hoạt động, FHS phải thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường; thu gom triệt để và xử lý nước thải phát sinh trước khi xả ra môi trường; xử lý khí thải phát sinh đạt quy chuẩn Việt Nam; thực hiện quản lý chất thải nguy hại, chất thải rắn thông thường, chương trình giám sát môi trường định kỳ theo đúng quy định… Thế nhưng, trên thực tế, sau thời điểm ban hành kết luận thanh tra khoảng 3 tháng, FHS đã gây ra sự cố môi trường biển chưa từng có ở Việt Nam, khiến hải sản biển chết hàng loạt, gây ra thiệt hại vô cùng với cho người dân các tỉnh ven biển miền Trung như đã biết.

Đông Hưng / ANTĐ