Theo Bộ Y tế, trước đó, Bộ Y tế phối hợp với các Bộ, ngành liên quan xây dựng dự thảo Luật về máu và tế bào gốc trình Quốc hội xem xét và phê duyệt nhằm khắc phục được tình trạng thiếu máu để phục vụ cho hoạt động điều trị tại các cơ sở khám bệnh, chữa bệnh. Trong báo cáo đánh giá tác động, khi tiến hành khảo sát đánh giá, có hai giải pháp để xin ý kiến gồm:

– Giải pháp 1: Quy định việc hiến máu là nghĩa vụ bắt buộc của công dân phải thực hiện 01 năm/lần nhưng có loại trừ một số trường hợp không thể hiến máu.

– Giải pháp 2: Quy định việc hiến máu là tự nguyện kết hợp với tăng chi cho hoạt động vận động hiến máu.

Người tình nguyện hiến máu tại Ngày hội Chủ nhật đỏ ngày 8.1. Ảnh: T.H

Đánh giá tác động của hai phương án của Bộ Y tế cho thấy: nếu quy định “hiến máu là nghĩa vụ của công dân” thì mặt tích cực là có nguồn máu đầy đủ, ổn định. Tuy nhiên, nếu thực hiện chính sách này thì hàng năm, Việt Nam sẽ tiêu tốn khoảng 4.180 tỷ đồng. Trong đó tiền do Quỹ Bảo hiểm y tế tăng chi là 400 tỷ đồng, còn chủ lao động phải bỏ ra khoảng 3.200 tỷ đồng để chi trả lương khi người lao động nghỉ việc đi hiến máu. Còn người lao động cũng phải bỏ ra trên 580 tỷ đồng cho việc đi lại để hiến máu.

Còn nếu coi việc hiến máu là tự nguyện và trong điều kiện lý tưởng là có 18,2 triệu người hiến máu tình nguyện trong một năm thì số tiền sẽ giảm 1 nửa (khoảng 2.000 tỷ đồng). Trong đó: Quỹ bảo hiểm y tế sẽ phải tăng chi thêm khoảng 524 tỷ/năm, chủ sử dụng lao động sẽ phải bỏ ra khoảng 1.250 tỷ để chi trả tiền lương cho khoảng thời gian mà người lao động sử dụng để đi hiến máu và bản thân người lao động sẽ phải bỏ ra trên 217 tỷ cho việc đi lại phục vụ cho việc hiến máu.

Bên cạnh đó, nếu sử dụng giải pháp 1 thì sẽ xuất hiện một lượng máu dư thừa khá lớn không cần thiết là khoảng gần 28 triệu đơn vị máu. Do đó, Bộ Y tế đã chọn giải pháp 2 “Quy định việc hiến máu là tự nguyện kết hợp với tăng chi cho hoạt động vận động hiến máu” để vừa phù hợp với thực tiễn, phù hợp với pháp luật quốc tế cũng như không gây tốn kém không cần thiết cho Nhà nước và xã hội. Việc này, đã đưa vào dự thảo Luật về máu và tế bào gốc, trình quốc hội năm 2017.

Theo số liệu thống kê của Bộ Y tế năm 2016, cả nước tiếp nhận khoảng 1,2 triệu đơn vị máu (đáp ứng 66% nhu cầu về máu và tỷ lệ hiến máu đạt 1,4% số dân hiến máu).