Ngày xưa, người làng Hội Thống (nay là xã Xuân Hội, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh) đã có công phục vụ trong triều và đi lính bảo vệ đất nước, cho nên được nhà vua phong là “Làng Kiên Nghĩa”. Ngày nay, người xã Xuân Hội đã góp sức người, sức của để bảo vệ quê hương, góp phần giải phóng miền nam, thống nhất đất nước, bảo vệ biên giới, đã được Ðảng và Nhà nước phong tặng danh hiệu “Xã Anh hùng lực lượng vũ trang”.
Riêng về lực lượng Thanh niên xung phong (TNXP), trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, xã có năm người tham gia TNXP và trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược, xã có thêm 60 người tham gia TNXP, là một trong những xã có nhiều người tham gia TNXP của huyện. Lớp TNXP chống thực dân Pháp chủ yếu phục vụ chiến trường Việt Bắc. Lớp TNXP chống đế quốc Mỹ xâm lược phục vụ từ khu bốn trở vào. Trong lớp TNXP có liệt sĩ Nguyễn Văn Tuất, hy sinh khi lấp hố bom ở Mỹ Lộc (Can Lộc, Hà Tĩnh). Có người mang thương tật trở về, như thương binh Lê Thị Ðào, thương binh Nguyễn Khánh Toàn, thương binh loại 1 Ðặng Thị Nghị. Chị Nghị bị thương khi tham gia sửa đoạn đường từ Hà Tĩnh sang Lào và bị bom vùi, khi đào lên người rũ như tàu lá chuối héo. Ngày đón thương binh về làng, chị mới tập nói lại được đôi tiếng. Những người khác trở về, nhiều người còn mang trên mình di chứng chiến tranh.
Trong lớp TNXP chống Mỹ, cứu nước có Lê Tuất là người cùng với 17 anh chị em khác tham gia đầu tiên. Do là Trưởng công an xã, thường vụ Ðoàn xã, anh được cử ngay làm Ðại đội trưởng C205, tổng đội 16. Sau đại thắng mùa xuân năm 1975, thì đồng chí về làm cán bộ chuyên môn một phòng của huyện, đến lúc về hưu lại làm bí thư chi bộ nơi cư trú. Còn Phan Hoài Chúc, từ một đội viên trở thành đại đội trưởng, sau năm 1975 làm cán bộ Tỉnh đoàn, về hưu làm bí thư chi bộ, rồi làm Trưởng ban liên lạc TNXP xã Xuân Hội (khi chưa thành lập Hội cựu TNXP). Ðiểm lại còn có đồng chí Nguyễn Khánh Toàn làm Trưởng phòng kế hoạch Tổng đội TNXP 55; Nguyễn Mạnh Ðồ từ một đội viên TNXP chuyển sang quân đội, về hưu với quân hàm thượng tá; Ðậu Kiếm trở thành giáo viên THPT, nhiều năm là “giáo viên giỏi cấp tỉnh”, nay về hưu là Chủ tịch Hội Cựu giáo chức xã Xuân Hội…
Sau những năm tháng vật lộn với bom đạn và gian khổ phục vụ các chiến trường, tất cả lại trở về với đời thường, lại tất bật với kế sinh nhai. Xã có ba cặp vợ chồng là TNXP, người cao tuổi nhất đã ngoài 80, thấp tuổi nhất cũng chạm ngưỡng 60. Gần 30 người cuộc sống còn nhiều khó khăn, xã đã và đang làm tiếp các chế độ cho những người xứng đáng được hưởng.
Cứ mỗi lần gặp nhau, vui buồn lẫn lộn, bởi TNXP thời chống thực dân Pháp chỉ còn lại hai người, lớp TNXP thời chống đế quốc Mỹ cũng chỉ còn khoảng 40 người. Gặp nhau chỉ biết hỏi thăm nhau về sức khỏe và đời sống, giúp nhau chẳng đáng là bao, chúc nhau mạnh khỏe làm ăn ngày một khấm khá hơn. Càng thương yêu nhau hơn, nên dặn nhau giữ vững truyền thống tốt đẹp của đội viên TNXP. Rồi giữ vững an ninh chính trị, xây dựng quê hương ngày càng giàu mạnh, góp phần xây dựng đất nước.
Trong lần gặp mặt mới đây, chúng tôi những cựu TNXP Xuân Hội đội ngũ lại chỉnh tề, dâng hương trước Ðài tưởng niệm các Liệt sĩ của xã và lần thứ ba cùng nhau lên xe về thăm quê Bác, thăm Vũng Chùa, dâng hương nơi Ðại tướng yên nghỉ tại Núi Thọ, thăm Ngã Ba Ðồng Lộc (Hà Tĩnh), thăm Truông Bồn (Nghệ An), những địa danh lịch sử, những mảnh đất tự hào của lớp TNXP một thời.
