Liên quan đến sự việc ông Võ Kim Cự khi là Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ký văn bản số 858 ngày 9/4/2008 về việc xác nhận ưu đãi đầu tư gửi Tập đoàn Formosa thuê đất lên đến 70 năm là trái với thẩm quyền, quy định về pháp luật.
Cụ thể, tại kết luận thanh tra số 1538 do Phó tổng Thanh tra Chính phủ Nguyễn Đức Hạnh ký ban hành ngày 3/7/2014 cho thấy, Dự án đầu tư xây dựng nhà máy hợp luyện thép và cảng nước sâu Sơn Dương do Công ty TNHH Giang Thép Hưng Nghiệp Formosa Đài Loan làm chủ đầu tư.
Tuy nhiên, vào thời điểm tháng 4/2008, khi chưa có văn bản xin ý kiến các bộ ngành, ông Cự đã cam kết với Formosa về thời hạn thuê đất 70 năm. Trước những việc làm “tự ý” trên của mình, ông Võ Kim Cự nhận sai về thiếu sót đó.
Cụ thể, trong cuộc họp báo công bố kết quả kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XIV vào chiều 29/7, ông Nguyễn Hạnh Phúc, Tổng Thư ký Quốc hội cũng cho rằng: “Khi còn là người đứng đầu ở tỉnh Hà Tĩnh thì ông Võ Kim Cự có để xảy ra việc cho doanh nghiệp Formosa thuê đất 70 năm. Việc này Thanh tra Chính phủ khi thanh tra xác định không đúng thẩm quyền địa phương và ông Cự nhận thấy việc sai của tỉnh”.
Ngoài ra, Bộ Kế hoạch và Đầu tư trong quá trình thanh, kiểm tra cũng cho thấy, giấy chứng nhận đầu tư cấp cho dự án Formosa, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ký cho thuê đất 70 năm. Rõ ràng, ông Võ Kim Cự đã “vượt quyền” và để xảy ra sai phạm này.
Ông Võ Kim Cự, nguyên Bí thư Tỉnh ủy, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh
Có thể thấy, hậu quả khôn lường đã xảy ra khi nhà máy của Formosa chỉ mới bắt đầu vận hành, sản xuất cán thép dù chưa đến 10 năm, nhưng đơn vị này đã “đầu độc” vùng biển của nhiều tỉnh miền Trung bằng cách xả thải ngầm ra biển mà không qua công đoạn xử lý. Cá đã chết trắng trên bờ biển, hàng ngàn ngư dân đánh bắt gần bờ không còn kế sinh nhai, bám biển kiếm sống.
Dư luận đã không thể ngồi yên trước hậu quả tai hại mà Formosa để lại không biết bao giờ môi trường ở đây mới có thể trở lại như xưa? Thậm chí, trong chiều hướng xấu hơn, nếu Formosa không thực hiện nghiêm ngặt việc đảm bảo môi trường thì thảm họa môi trường liệu sẽ không tái diễn?
Điều đáng mừng là sự “ưu ái” của Hà Tĩnh cho Formosa thuê đất kéo dài thêm 20 năm (thông thường không quá 50 năm) đã được cá nhân ông Võ Kim Cự nhận sai, nhưng lại chưa thấy vị này công khai xin lỗi người dân về những sai sót của mình.
Bởi khi nói về trách nhiệm của mình, ông Cự cũng từng khẳng định trên báo giới: “Tôi rất băn khoăn và tâm tư, nhưng tôi dám làm, dám chịu, không đổ lỗi cho bất kỳ ai. Tôi luôn nghĩ phải có sự giãi bày để công chúng hiểu bản chất sự việc hơn, còn tôi sẵn sàng chịu trách nhiệm và coi đó là bài học cho cả hệ thống”.
Dư luận cho rằng, cái sai thì ông Cự đã nhận, rất đáng hoan nghênh. Bởi, hậu quả thì vẫn cần được giải quyết, nhưng dư luận vẫn chờ đợi lời xin lỗi công khai “gan ruột” trước nhân dân của vị nguyên Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh dù nó có thể muộn vẫn còn hơn không vào thời điểm hiện tại. Như thế mọi người thấu hiểu “tâm tư” của ông hơn khi ông “giãi bày” về sự cố Formosa xả thải ra biển.
Ngoài ra, tại buổi tiếp xúc cử tri vào sáng 1/8, nhiều cử tri đã bày tỏ bức xúc trước việc ông Võ Kim Cự – nguyên Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh trả lời báo chí rằng việc cấp phép cho Formosa hoạt động tới 70 năm không phải trách nhiệm của ông mà của tập thể nhiều bộ ngành, của cả Chính phủ. Trả lời cử tri, Chủ tịch nước Trần Đại Quang sự khẳng định sự cố môi trường làm cá chết hàng loạt ở biển miền Trung là thảm họa hết sức nghiêm trọng, để lại hậu quả lâu dài. Hiện nay, sau khi xác định được nguyên nhân, Formosa đã thừa nhận trách nhiệm, cam kết đền bù thiệt hại và khắc phục, hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp cho ngư dân của chúng ta.
“Chúng ta yêu cầu Formosa phải thực hiện nghiêm túc những điều đã cam kết. Nhưng không phải vì thế mà không xem xét trách nhiệm nếu như họ để tiếp tục xảy ra những sai phạm khác. Vừa rồi, lại phát hiện họ chôn chất thải ở Kỳ Anh (Hà Tĩnh), rồi Đồng Nai nữa. Những hành vi này cũng sẽ được thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm.
Cụ thể là ai, thì chúng ta phải chờ kết luận của cơ quan chức năng. Tất nhiên là đã có chỉ đạo kiểm điểm rồi, kể cả địa phương lẫn bộ ngành đều phải xem xét trên tinh thần bất kể ai, bất kể tổ chức, cá nhân nào có liên quan đều phải được xử lý nghiêm minh”, Chủ tịch nước Trần Đại Quang khẳng định.
Xuân Thủy
