Nợ chồng chất, Kenya sẽ phải “gán” cảng quan trọng cho Trung Quốc?

Vay nợ Trung Quốc để xây dựng cơ sở hạ tầng nhưng dường như khó lòng hoàn trả, Kenya có thể phải trao quyền kiểm soát cảng biển tiềm năng cho Bắc Kinh, truyền thông châu Phi đưa tin.

Cảng Mombasa (Ảnh: Citizentv)

Trang tin African Stand dẫn một nguồn tin cho biết, kết quả kiểm toán gần đây cho thấy chính phủ Kenya dường như sẽ không thể trả được khoản vay nợ xây hàng loạt các cơ sở hạ tầng ở quốc gia châu Phi như đường cao tốc và đường sắt tiêu chuẩn (SGR) từ Mombasa tới thủ đô Nairobi, công trình có mục tiêu nhằm kết nối hoạt động xuất, nhập khẩu hàng hóa.

“Ngân hàng Xuất Nhập khẩu Trung Quốc (CEB) sẽ nắm Cơ quan Quản lý cảng Kenya (KPA) nếu Tập đoàn Đường sắt Kenya (KRC) vỡ nợ. Khi đó, CEB sẽ thực thi quyền đối với tài sản dùng để bảo đảm tài khoản ký quỹ (gồm cảng Mombasa)”, theo African Stand.

Trang tin châu Phi cho rằng Trung Quốc có thể sẽ giành quyền kiểm soát những công trình trên đất Kenya giờ vào chính sách “ngoại giao bẫy nợ”. Một trong số những tài sản mà Kenya có thể phải bàn giao là cảng Mombasa, cảng được đánh giá là lớn và tiềm năng nhất quốc gia châu Phi. Ngoài ra, danh sách này còn có cả công trình SGR và nhà kho container ở Nairobi.

Tháng 11, hãng tài chính Moody’s của Mỹ đã cảnh báo rằng Kenya có khả năng cao sẽ bị mất quyền kiểm soát những công trình chiến lược vì nợ nần Trung Quốc.

Africa Stand cho biết, trong năm 2018, công trình SGR lỗ tới 98 triệu USD. Con số này đưa đến một viễn cảnh ảm đạm rằng Kenya sẽ không thể trả được khoản nợ lên tới 4,9 tỷ USD để xây SGR.

Theo trang tin châu Phi, SGR là một công trình dường như được “xây để lỗ” vì hoạt động rất không hiệu quả. Theo cam kết trước đó, nếu công trình SGR không thể sinh lời để trả nợ, CEB sẽ có quyền kiểm soát KPA, bao gồm công trình cảng Mombasa.

Tổng thống Kenya Uhuru Kenyatta ngày 28/12 đã bác bỏ thông tin trên, theo Tân Hoa Xã. Ông Kenyatta nói rằng quốc gia châu Phi có khả năng thanh toán các khoản nợ và sẽ trả nợ cho Trung Quốc và ông tự tin khoản nợ này có thể giúp đỡ cho các thế hệ tương lai của Kenya.

Phía Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng bác bỏ thông tin rằng cảng Mombasa được dùng làm tài sản thế chấp cho dự án SGR và đánh giá dự án đường sắt là khả thi.

Tuy nhiên, các thông tin này dường như không đủ để trấn an giới quan sát. Họ cho rằng Kenya nên nhìn vào các bài học “nhãn tiền” như với Zambia, quốc gia đang đối diện với việc phải bàn giao sân bay quốc tế và mạng lưới điện cho doanh nghiệp Trung Quốc để “gán” cho những khoản nợ không thể trả. Sri Lanka cũng được coi là một bài học, khi họ phải cho thuê cảng chiến lược ở Ấn Độ Dương cho Bắc Kinh trong 99 năm để lấy tiền trả nợ.