Ngã ba Đồng Lộc là di tích lịch sử gắn liền với sự hy sinh của 10 nữ thanh niên xung phong trong cuộc chiến tranh giải phóng miền Nam Việt Nam..
Đây là một trong những điểm giao thông quan trong trong chiến tranh, cho nên quân đội Mỹ đã tập trung nhiều máy bay thả bom nhằm cắt đứt đường tiếp tế của đồng bào và nhân dân miền Bắc cho chiến trường miền Nam.Ngày ấy, nơi đây có một tiểu đội thanh niên xung phong có nhiệm vụ canh giữ giao điểm, phá bom và sửa đường thông xe khi bị bom phá. Tiểu đội 4 gồm 10 cô gái trẻ tuổi từ 17 đến 22. 16h30′ ngày 24 tháng 7 năm 1968: trận bom thứ 15 trong ngày dội xuống Đồng Lộc trong đó có một quả rơi xuống ngay sát miệng hầm nơi các cô đang tránh bom. Tất cả đã hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ, phần lớn trong số họ chưa lập gia đình.
< Tượng đài 10 nữ thanh niên xung phong ngã ba Đồng Lộc, được khánh thành từ năm 2010.Chuyến đi phượt tới ngã ba Đồng Lộc không còn đơn thuần là đi để thăm thú và ngắm cảnh. Mà đi để trải nghiệm và suy ngẫm…
< Hố bom nơi 10 nữ anh hùng đã hy sinh, được phục dựng bên cạnh khu mộ.Trong những câu chuyện hồi tưởng về thời cầm súng của bác tôi (bác từng là bộ đội đóng quân trên chiến trường Hà Tĩnh) có rất nhiều những mẩu chuyện đau thương mà bi tráng kể về những ngày tháng sống bằng lý tưởng, luôn sẵn sàng cho cái chết của đồng đội bác ở Đồng Lộc (xã Đồng Lộc, huyện Can Lộc, Hà Tĩnh).
< Nơi yên nghỉ của các chị, 10 đóa hoa bất tử đã hy sinh vì Tổ quốc.Trong chiến tranh chống Mỹ, Đồng Lộc vẫn được biết tới như một điểm giao thông huyết mạch để tiếp tế từ Bắc vào Nam. Bởi vậy, quân đội Mỹ không tiếc bom đạn đêm ngày bắn phá.
< Rùng mình khi nhớ đến những câu thơ:Tiểu đội đã xếp một hàng ngangCúc ơi em ở đâu không về tập hợp?Chín bạn đã quây quần đủ hết……Bọn anh đã bới tìm vết cuốcÐất sâu bao nhiêu bọn anh không cầnChỉ sợ em đau nên nhát cuốc chùngCúc ơi! Em ở đâu?…
< Ngày nay, ngã ba Đồng Lộc là một quần thể di tích gồm nhiều hạng mục.Đây cũng chính là nơi ghi dấu bản hùng ca huyền thoại về sự hy sinh của 10 cô gái thanh niên xung phong trong cuộc kháng chiến cứu nước, giải phóng miền Nam.
< Bên cạnh khu mộ của 10 cô gái anh hùng, còn có nhà bia tuởng niệm thanh niên xung phong, nhà trưng bày truyền thống, tượng đài chiến thắng…Quả thực, Đồng Lộc đã rất quen thuộc với tôi qua những bài học lịch sử và câu chuyện hồi tưởng của bác. Nhưng cho tới khi đặt chân lên mảnh đất này, vẫn có quá nhiều cảm xúc ùa về.
< Đây là đài tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ ngành giao thông vận tải. Thắp hương cho các chị, cảm nhận được một phần sự tàn khốc của chiến tranh, sự hy sinh cao cả của những con người anh hùng. Thực sự xúc động!Trên con đường trở về từ Đồng Lộc, tôi bỗng chợt nhớ tới những lời chia sẻ của cô bạn trên một diễn đàn rằng: “Con đường phượt là con đường trải nghiệm. Đi để trưởng thành”.Những người trẻ như chúng tôi nếu như đêm ngày chỉ lo hưởng thụ, ăn sung mặc sướng, nghe đến những từ “trách nhiệm, hy sinh, lý tưởng” cứ xa vời vợi… thì nên chăng có một lần đứng trước 10 tấm ảnh mờ hương khói ở Đồng Lộc, để ngẫm nghĩ lại tuổi thanh xuân của mình đã và đang trải qua như thế nào!
Phượt ký của Ngô Huy Hòa (iHay.Thanhnien)
