Quân nhân Trung Quốc bên ngoài đại sứ quán Mỹ ở Bắc Kinh. (Ảnh: Reuters)

Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 3/1 đã nâng mức cảnh báo đi lại lên “cấp độ 2”, khuyến cáo các công dân Mỹ có kế hoạch tới Trung Quốc cần thận trọng hơn. Cảnh báo cho biết chính quyền Trung Quốc đã “thực thi quyền hành rộng lớn” trong việc bắt giữ các công dân Mỹ và không cho phép họ rời khỏi Trung Quốc.

Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, các công dân nước này cần nâng cao cảnh giác khi tới Trung Quốc do Bắc Kinh “thực thi pháp luật nội bộ một cách tùy hứng, đồng thời đưa ra những hạn chế đặc biệt đối với các công dân mang hai quốc tịch Mỹ - Trung”.

Ngoài ra, cảnh báo của Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đề cập tới việc các nhà chức trách Trung Quốc có thể sử dụng cái gọi là “lệnh cấm xuất cảnh” nhằm yêu cầu các công dân Mỹ không được phép rời khỏi Trung Quốc. Trong một số trường hợp, các công dân Mỹ có thể bị Trung Quốc giam giữ trong “nhiều năm”.

“Công dân Mỹ có thể bị bắt giữ mà không được tiếp cận với cơ quan lãnh sự Mỹ hoặc các thông tin liên quan tới cáo buộc nhằm vào họ. Công dân Mỹ có thể trở thành mục tiêu của các cuộc thẩm vấn kéo dài và bắt giữ mở rộng vì những lý do liên quan tới “an ninh nhà nước”. Các nhân viên an ninh (Trung Quốc) có thể bắt hoặc/và trục xuất công dân Mỹ vì gửi các tin nhắn điện tử riêng tư với nội dung chỉ trích chính quyền Trung Quốc”, thông báo của Bộ Ngoại giao Mỹ nêu rõ.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết lệnh cấm xuất cảnh của Trung Quốc được sử dụng để buộc các công dân Mỹ phải hợp tác với các cuộc điều tra của chính quyền Trung Quốc nhằm “dụ dỗ những người nước ngoài về Trung Quốc”, hoặc giúp các nhà chức trách Trung Quốc giải quyết các tranh chấp dân sự “có lợi cho phía Trung Quốc”.

“Trong hầu hết trường hợp, công dân Mỹ chỉ biết về lệnh cấm xuất cảnh khi họ tìm cách rời khỏi Trung Quốc và không có cách nào để biết lệnh cấm xuất cảnh có thể kéo dài bao lâu”, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, đồng thời cảnh báo các công dân Mỹ nằm trong diện cấm xuất cảnh của Trung Quốc có thể bị “quấy rối và đe dọa”.

Michael Spavor (trái) và Michael Kovrig là hai công dân Canada bị Trung Quốc bắt giữ gần đây. (Ảnh: BBC)

Các nhà chức trách Mỹ khuyến cáo công dân nước này khi tới Trung Quốc cần luôn mang theo hộ chiếu bên mình. Nếu bị bắt, các công dân Mỹ nên nhờ cảnh sát hoặc những người trông giữ trại giam thông báo ngay lập tức cho đại sứ quán Mỹ ở Bắc Kinh hoặc lãnh sự quán Mỹ ở nơi gần nhất.

Cảnh báo của Bộ Ngoại giao Mỹ được đưa ra cùng ngày công tố viên ở Bắc Kinh cáo buộc hai công dân Canada bị Trung Quốc bắt giữ hồi giữa tháng trước vi phạm luật của Trung Quốc. Mặc dù Trung Quốc phủ nhận thông tin vụ bắt 2 công dân Canada có liên quan tới vụ Canada bắt bà Mạnh Vãn Chu, giám đốc tài chính tập đoàn Huawei Trung Quốc, 9 ngày trước đó, song nhiều tin đồn cho rằng đây chính là động thái trả đũa của Bắc Kinh.

Bộ Ngoại giao Mỹ đã ban hành hệ thống cảnh báo đi lại theo màu sắc và chia thành 4 cấp độ từ năm 2018. Cấp độ 1 khuyến cáo công dân “thận trọng” khi đi lại và áp dụng với các nước như Áo, Bỉ và Estonia. Cấp độ 2 khuyến cáo công dân “nâng cao cảnh giác” khi đi lại tới các quốc gia như Trung Quốc. Cấp độ 3 yêu cầu các công dân “cân nhắc việc đi lại” tới những nước như Haiti, Pakistan. Cấp độ 4 cảnh báo công dân “không được đi lại”, áp dụng với 11 nước gồm Iraq, Afghanistan và Triều Tiên.

Tác giả: Thành Đạt

Nguồn tin: Báo Dân trí