Bia ngôi mộ số 7 khắc tên LS Lê Đức Lợi.

Hai gia đình cùng nhận một ngôi mộ

Từ năm 2012, ông Hoàng Đình Hoan, xã Tân Sơn, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An, là thân nhân LS Hoàng Thị Minh đã gửi đơn khiếu nại đến các cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh và T.Ư, đề nghị giải quyết việc tranh chấp ngôi mộ LS số 7, lô số 1 tại NTLS huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh (viết tắt là mộ số 7).

Chúng tôi đã về tận nhà và gặp các cơ quan chức năng của thân nhân hai LS để tìm hiểu:

LS Hoàng Thị Minh, quê xã Sơn Hải, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An; tham gia lực lượng TNXP năm 1963, đơn vị 216, Tổng đội TNXP số 43/Bộ GTVT, đóng tại xã Kỳ Lâm, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh. Hoàng Thị Minh hy sinh ngày 6-4-1966, an táng ngoài NTLS, tại xã Kỳ Lâm, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh.

Năm 1978, tỉnh Hà Tĩnh thực hiện chủ trương quy tập mộ LS về các NTLS, trong đó có LS Hoàng Thị Minh. Nhận được thông tin trên, gia đình ông Hoan đã vào NTLS Kỳ Anh để tìm kiếm, nhưng không thấy ngôi mộ nào ghi tên LS Hoàng Thị Minh.

Qua nhiều năm dò hỏi thông tin từ đồng đội, những người làm công tác quy tập và các nhân chứng tại xã Kỳ Lâm, đến năm 2005 gia đình cho rằng: Ngôi mộ số 7, trên bia khắc dòng chữ “LS vô danh” tại NTLS huyện Kỳ Anh (Hà Tĩnh) là nơi an táng hài cốt LS Hoàng Thị Minh. Kể từ đó, gia đình ông Hoan đã thờ phụng, hương khói cho phần mộ này và tiến hành làm các thủ tục đề nghị cơ quan chức năng, gắn bia mộ LS mang tên Hoàng Thị Minh lên ngôi mộ.

Khi đề nghị của thân nhân LS Hoàng Thị Minh đang được các cơ quan chức năng xem xét giải quyết, thì năm 2008, chính ngôi mộ đó lại được gia đình LS Lê Văn Lợi gắn bia mới, mang tên “LS Lê Đức Lợi”, quê Kỳ Sơn, Kỳ Anh, Hà Tĩnh.

Và từ đây, việc tranh chấp ngôi mộ LS giữa thân nhân LS Hoàng Thị Minh và LS Lê Đức Lợi đã xảy ra. Các cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh cũng vào cuộc để xử lý.

Ông Lê Hồng Đức (anh trai LS Lợi) trình bày: “Em trai tôi hy sinh tại Campuchia năm 1979, sau đó được quy tập về NTLS Mũi Nai, Hà Tiên (Kiên Giang) ở hàng số 12, mộ số 11. Năm 1988 gia đình tôi gồm, Lê Viết Thắng (anh trai LS Lợi) và Nguyễn Trọng Điền (em rể LS Lợi) đã cất bốc hài cốt LS Lợi từ NTLS Mũi Nai về Hà Tĩnh, được Phòng LĐTBXH, UBND huyện Kỳ Anh chấp thuận cấp ngôi mộ số 7, lô số 1 tại NTLS huyện Kỳ Anh để an táng”.

Tuy ông Đức trình bày như vậy, nhưng hồ sơ lưu trữ của các cơ quan chức năng của tỉnh Hà Tĩnh lại không có hồ sơ về việc an táng hài cốt, gắn bia mộ LS Lợi và cũng không có ai nhận làm thủ tục như trình bày của ông Đức.

Thấy sự mâu thuẫn trong lời trình bày của gia đình LS Lợi, ngày 8-1-2013, Sở LĐTBXH tỉnh Hà Tĩnh đã có công văn gửi đến 3 cơ quan, là: BTL Quân khu 9, Bộ CHQS tỉnh Kiên Giang, Sở LĐTBXH tỉnh Kiên Giang, đề nghị: “Cung cấp thông tin việc cất bốc mộ LS Lê Đức Lợi từ NTLS Mũi Nai về Hà Tĩnh năm 1988”.

Cả ba cơ quan, gồm Cục Chính trị - QK9, Bộ CHQS và Sở LĐTBXH tỉnh Kiên Giang đều có công văn trả lời với nội dung: “Kiểm tra toàn bộ hồ sơ lưu trữ danh sách mộ LS (biết tên) tại NTLS Mũi Nai cũ và NTLS các tỉnh, thành phố trên địa bàn QK9 không thấy có tên LS Lê Đức Lợi và tỉnh cũng không làm thủ tục và ký hồ sơ di chuyển hài cốt LS Lê Đức Lợi về Hà Tĩnh. Hơn nữa, hàng mộ số 12b, ngôi mộ số 11 tại NTLS Mũi Nai, Hà Tiên, Kiên Giang từ trước đến nay là mộ LS Lê Quảng Thuấn, quê An Ninh, Kinh 5, Hải Hưng (cũ), hy sinh ngày 25-2-1981, chứ không phải mộ LS Lê Đức Lợi.

Như vậy, qua 3 văn bản trả lời của 3 cơ quan trên đều khẳng định mộ của LS Lê Đức Lợi không có trong NTLS Mũi Nai, Hà Tiên, Kiên Giang và không được các cơ quan có thẩm quyền cho cất bốc về Hà Tĩnh năm 1988.

Tác giả thắp hương tại ngội mộ đang tranh chấp.

Ba lần xét nghiệm ADN

Tháng 12-2014, UBND tỉnh Hà Tĩnh có văn bản đề nghị Cục Người có công - Bộ LĐTBXH tiến hành thực hiện giám định AND (sinh phẩm hài cốt LS và mẫu sinh phẩm của thân nhân 2 LS Hoàng Thị Minh và Lê Đức Lợi. Cơ quan giám định là Trung tâm giám định Công nghệ cao Gene Việt; kết quả là LS Hoàng Thị Minh có quan hệ huyết thống theo dòng mẹ)

Căn cứ kết quả giám định ADN đã được Cục Người có công thông báo, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã có công văn số 666/SLĐTBXH đề nghị UBND huyện Kỳ Anh thông báo với thân nhân của 2 gia đình LS Lê Đức Lợi và LS Hoàng Thị Minh. Chỉ đạo các phòng, ban liên quan làm thủ tục gắn lại bia “LS Hoàng Thị Minh” tại ngôi mộ số 7, lô số 1, NTLS huyện Kỳ Anh.

Câu chuyện tranh chấp ngôi mộ LS tưởng chừng đến đây là kết thúc. Thế nhưng, đại diện thân nhân gia đình LS Lê Đức Lợi không đồng ý với kết quả trên và viết đơn tố cáo gửi UBND huyện Kỳ Anh; Cục Người có công; Thanh tra Bộ LĐBTXH...

Trước kiến nghị của thân nhân LS Lê Đức Lợi,ngày 25-4-2017 Bộ LĐTBXH có văn bản đề nghị UBND tỉnh Hà Tĩnh giữ nguyên hiện trạng ngôi mộ, giao Cục Người có công phối hợp với Viện Pháp y Quân đội, Cục Quân y và các cơ quan chức năng tổ chức lấy mẫu sinh phẩm lần 2, nhưng thân nhân LS Lê Đức Lợi đã từ chối cho lấy mẫu để giám định.

Ngày 6-9-2017, Viện Pháp y Quân đội và các cơ quan chức năng đã tiến hành khai quật ngôi mộ lấy mẫu sinh phẩm giám định lại thân nhân LS Hoàng Thị Minh, nhưng kết quả lại không đúng như lần giám định thứ nhất.

Với kết luận giám định AND lần thứ hai này của Viện Pháp y Quân đội, trái ngược với kết luận của Trung tâm Giám định Công nghệ cao Gene Việt lần 1, thì ngôi mộ lại trở thành: “LS chưa xác định được thông tin”. Và gia đình thân nhân LS Hoàng Thị Minh lại gửi đơn khiếu nại, tố cáo đến các cơ quan chức năng khác.

Ngày 9-4-2019, cục Người có công tiếp tục lấy mẫu phẩm để tiến hành xác định ADN lần thứ ba. Việc thực hiện lấy mẫu và giám định lần này do Viện Pháp Y Quốc gia - Bộ Y tế thực hiện. Mẫu phẩm đối chiếu với hài cốt lần thứ ba này là máu của bà Hoàng Thị Tịnh, em ruột của LS Hoàng Thị Minh - hai lần trước là em trai ruột. Còn thân nhân LS Lê Đức Lợi vẫn từ chối tham gia thực hiện giám định.

Kết quả giám định AND lần thứ ba được Viện Pháp y Quốc gia - Bộ Y tế thông báo như sau: “Mẫu phẩm HCLS không có liên quan hệ huyết thống theo dòng mẹ”.

Như vậy, qua ba lần trưng cầu giám định ADN để xác định danh tính HCLS cho kết quả không thống nhất. Nên ở góc độ khoa học, không đủ cơ sở để xác định được danh tính LS của hài cốt trong ngôi mộ số 7. Về hồ sơ cũng vậy. Các gia đình thân nhân LS Lê Đức Lợi và Hoàng Thị Minh không cung cấp được bất kỳ một loại giấy tờ nào, để chứng minh danh tính HCLS trong ngôi mộ này.

Việc tranh chấp mộ LS đã kéo dài hơn 10 năm vẫn chưa kết thúc. Vẫn còn đó nhiều câu hỏi đối với cơ quan có trách nhiệm và thân nhân LS, như: LS trong ngôi mộ số 7, thật sự là ai? Mộ LS Hoàng Thị Minh đang ở đâu sau khi hài cốt được Đội quy tập của địa phương quy tập từ xã Kỳ Lâm về NTLS huyện Kỳ Anh? Nhất là thân nhân gia đình LS Lợi phải cung cấp được chứng cứ chứng minh việc cất bốc HCLS Lợi là đúng. Rất mong các cơ quan chức năng tỉnh Hà Tĩnh tiếp tục giải quyết. Các gia đình thân nhân của hai LS cần phải tích cực, hợp tác với cơ quan chức năng. Bởi chỉ có khoa học mới xác định, trả lại danh tính một cách chính xác được.

Tác giả: Thế Sơn

Nguồn tin: cuuchienbinh.vn