Dòng họ tiến sỹ Phan Chính Nghị là dòng họ lớn có bề dày lịch sử trên 800 năm với nhiều danh nhân khoa bảng nổi tiếng qua các triều đại và có nhiều đóng góp cho quê hương đất nước. Dưới các triều đại Phong Kiến, dòng họ đã có 25 vị đậu Tiến sỹ, tiêu biểu như Phan Chính Nghị đậu Tiến sỹ năm Tân Mùi 1511, được khắc bia tại Quốc Tử Giám Hà Nội. Từ khi lập nghiệp đến nay, dòng họ đã có công khai phá đất hoang, lập nên làng Phan Xá, xã Phan Xá, nay là xã Xuân Mỹ huyện Nghi Xuân và con cháu trong dòng họ đã có công lập nên làng Bảo An, nay thuộc xã Điện Quang, huyện Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam.

Hiện nay con cháu đã 25 đời kế nghiệp và đi sinh cơ lập ở nhiều nơi như: Nghệ An, Quảng Ninh, tỉnh Thừa Thiên Huế, thành phố Đà Nẵng, Quảng Nam, Lâm Đồng, thành phố Hồ Chí Minh…. Phát huy truyền thống của dòng họ trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm l­ược, theo tiếng gọi thiêng liêng của Đảng, dù ở trong Nam hay ngoài Bắc con cháu của dòng họ Phan, Tổng Phan Xá đều phát huy truyền thống yêu n­ước lòng tự hào dân tộc. Trong dòng họ hiện nay, đã có 82 mẹ đ­ược phong tặng danh hiệu Bà Mẹ Việt Nam Anh Hùng, 82 liệt sỹ và hàng trăm th­ương binh đã hy sinh một phần thân thể của mình vì nên độc lập tự do của Tổ Quốc. Tiêu biểu như chí sỹ Cách mạng Phan Thanh Tài, Phan Bôi, Phan Thanh, Phan Khôi….

            Kế tục truyền thống của cha ông, ngày nay con cháu trong dòng họ đã và đang v­ươn lên trên con đ­ường học vấn và có nhiều đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nư­ớc. Từ cách mạng tháng 8 năm 1945 đến nay dòng họ này đã có 13 Tiến sỹ, 300 kỹ s­ư, Bác sỹ, nhà giáo phục vụ các ngành từ Trung ­Ương đến địa ph­ương.

Để giáo dục truyền thống cho con cháu trong dòng họ, cứ 5 năm một lần, dòng họ Phan Chính Nghị lại tổ chức lễ hội về cội nguồn vào đầu tháng 3 âm lịch hàng năm. Lễ hội về nguồn là một nét đẹp truyền thống, ngoài ý nghĩa tưởng nhớ đến cội nguồn và các bậc Tổ Tiên còn là dịp để giáo dục truyền thống cho con cháu trong dòng họ về tình yêu quê hương đất nước, lòng tự hào dân tộc. Đồng thời cũng là dịp, để con cháu báo công với tổ tiên những công lao đóng góp của mình vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ Quốc và nguyện quyết tâm phấn đấu học tập, trau dồi phẩm chất đạo đức để kế tục truyền thống của ông cha. Đây là một nét đẹp truyền thống, văn hóa của dòng họ đã được hun đúc và gìn gữi suốt hàng trăm năm nay.

                                                                       Đình Sơn + Anh Đức

(Theo Nghi Xuân)