“Đói nghèo nước” vì đâu?

Tỉnh Hà Tĩnh có đến hơn 300 hồ, đập với một trữ lượng nước khá lớn. Tuy nhiên, nhiều hộ dân trên địa bàn vẫn chịu cảnh “đói nước sạch”, không thể mua nổi nước phục vụ cho sinh hoạt hằng ngày. Một số vùng khó khăn về nước như thị xã Hồng Lĩnh, phía nam huyện Cẩm xuyên, các xã Đức Quang, Đức Thủy, Đức Trung (huyện Đức Thọ), các xã Song Lộc, Trường Lộc, Vượng Lộc (huyện Can Lộc) đang đau đầu tìm lời giải cho “bài toán nước sạch”.

Chất lượng các công trình không đảm bảo ảnh hưởng lớn đến lượng nước tích trữ, là nguyên nhân của vấn đề thiếu nước sạch hiện nay

Hầu hết người dân xem nước là một nguồn tài nguyên vô hạn và thoải mái sử dụng. Chính quan niệm sai lầm đó dẫn đến sự lãng phí trong sử dụng nguồn nước. Theo ông Nguyễn Hồng Quang, Giám đốc Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Hà Tĩnh: “Nước là tài nguyên vô cùng quý giá nhưng sự lãng phí nước đang diễn ra đối với cả nước sạch và nước phục vụ sản xuất nông nghiệp. Việc xả nước ồ ạt và không có kế hoạch đã dẫn đến những khó khăn trong điều phối nước, tình trạng thiếu nước ngày một nghiêm trọng hơn”.

Hiện tại, Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn đang sử dụng 2 hồ cấp nước cho người dân là hồ Kẻ Gỗ và hồ Khe Hao. Tuy nhiên, trữ lượng nước của các hồ đập đều ở mức thấp. Theo đó, hồ Kẻ Gỗ chỉ có lượng nước là hơn 60% so với dung tích thiết kế, hồ Khe Hao chỉ đạt 50 % dung tích thiết kế. Vấn đề cân đối, phân chia nguồn nước trở nên khó khăn hơn.

Tuyên truyền sâu rộng đến nhận thức của người dân về việc chi tiêu, sử dụng nước sạch hợp lý là giải pháp cho vấn đề nước sạch

Cũng theo ông Quang, chất lượng các công trình không đảm bảo ảnh hưởng lớn đến lượng nước tích trữ, là nguyên nhân của vấn đề thiếu nước sạch hiện nay. Trong khi lượng nước mưa ngày càng khan hiếm, nước tại hồ chứa bị thất thoát là một sự lãng phí đáng tiếc nhất.

“Đói nghèo nước” là điều dễ hiểu khi công tác quản lý nước còn nhiều bất cập. Các công ty công trình thủy lợi hiện nay chưa có kế hoạch điều phối nước hợp lý. Khi cấp nước cho sản xuất nông nghiệp, các đơn vị này mở nước ồ ạt, thiếu sự giám sát, quản lý dẫn đến thất thoát một lượng nước lớn ra sông ngòi.

Trong những năm gần đây, hiện tượng El Nino đã cho thấy những tác động nghiêm trọng đối với môi trường, tình trạng khô hạn, thiếu nước có nguy cơ kéo dài. Những diễn biến phức tạp của khí hậu khiến nguồn nước sạch càng trở nên khan hiếm dần.

Giải quyết bài toán chi tiêu và sử dụng nguồn nước

Muốn giải quyết bài toán nước sạch, từ người dân đến lãnh đạo các cấp, các ngành liên quan phải hiểu được vai trò to lớn của tài nguyên nước, đồng thời nhận diện rõ những thách thức, những khó khăn trước vấn đề biến đổi khí hậu toàn cầu.

Nói về giải pháp điều hành và phân chia nguồn nước hiệu quả, ông Nguyễn Hồng Quang- Giám đốc Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Hà Tĩnh cho hay: “Các đơn vị công trình thủy lợi và đơn vị công trình nước sạch cần phải phối hợp chặt chẽ với nhau, đồng thời phải có kế hoạch với sở Nông nghiệp để cân đối lại nguồn nước, ưu tiên nguồn nước sạch cho người dân, tìm những nguồn nước bổ sung phục vụ sản xuất nông nghiệp”

Ông Nguyễn Hồng Quang, Giám đốc Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Hà Tĩnh

Theo ông Quang, giải pháp tốt nhất để tránh thất thoát và lãng phí nước là sử dụng các nguồn nước từ sông ngòi cho quá trình sản xuất nông nghiệp, giúp tích trữ được nguồn nước sạch, đảm bảo giải quyết những khó khăn cho người dân về sau.

Ngoài ra, các hệ thống công trình phải được đảm bảo tiết kiệm, tránh xảy ra thất thoát nước. Quá trình điều phối nước chặt chẽ kết hợp việc tuyên truyền sâu rộng đến nhận thức của người dân về việc chi tiêu, sử dụng nước sạch hợp lý là giải pháp cho vấn đề nước sạch.

Bàn về vấn đề biến đổi khí hậu hiện nay, ông Hồ Đình Hoài- PGĐ Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn Hà Tĩnh chia sẻ thêm: “Hiện tượng El Nino kéo dài, thời tiết diễn biến phức tạp, nguồn nước trong tương lai là một vấn đề khó lường và đáng lo ngại nhất. Chính vì vậy, ngay từ hôm nay, tất cả mọi người phải hành động, gìn giữ môi trường, bảo vệ các công trình nước sạch cũng như sử dụng nước sạch tiết kiệm và hiệu quả nhất”.

Tác giả: Đức Cảnh

Nguồn tin: Báo Tài nguyên và Môi trường