Quần thể tượng đài nhà yêu nước Phan Đình Phùng được khởi công xây dựng năm 2009 trên diện tích 3,8 ha, tọa lạc tại đồi thông của dãy Động Voi (xóm 3, thị trấn Vũ Quang) với tổng mức đầu tư hơn 30 tỷ đồng.
Công trình do UBND huyện Vũ Quang làm chủ đầu tư, Công ty cổ phần xây dựng 26/3 thi công. Theo thiết kế, tượng đài gồm 3 pho tượng, sân nền móng tượng, nền tổng thể, cây xanh thảm cỏ xung quanh. Dự kiến sau một năm công trình sẽ hoàn thành.
Điểm nhấn đặc sắc của công trình chính là 3 pho tượng được làm bằng đá xanh, chiều cao 15 m. Pho tượng ở giữa là nhà yêu nước Phan Đình Phùng, đứng hai bên cạnh là những vị tướng của phong trào Cần Vương đang cầm súng và khiên giáo.
Tượng đài lấy nguyên mẫu nhà yêu nước Phan Đình Phùng (1847-1895), thủ lĩnh của cuộc khởi nghĩa Hương Khê trong phong trào Cần Vương chống Pháp cuối thế kỷ 19. Trong thời kỳ hoạt động của mình, Phan Đình Phùng từng có thời gian đóng quân ở huyện Vũ Quang, giúp đỡ rất nhiều người dân nơi đây. Vì lẽ đó, huyện Vũ Quang đã xây tượng đài để tưởng nhớ, biết ơn công lao của ông.
Phía sau tượng đài là một bức tường tổng thể chạm khắc những hoạt động của phong trào Cần Vương từ việc người dân góp lương thực nuôi nghĩa quân cho tới việc dùng súng, gươm giáo vùng lên khởi nghĩa, chống lại giặc ngoại xâm. Huyện Vũ Quang kỳ vọng đây sẽ là công trình tâm linh mang lại bản sắc, trở thành điểm nhấn của huyện.
Tuy nhiên, đến nay nhiều hạng mục vẫn đang còn thi công dang dở. Ông Phan Xuân Nam, Trưởng ban xây dựng cơ bản huyện Vũ Quang cho hay, nguyên nhân là thiếu vốn, hiện kinh phí bỏ ra xây tượng là 24 tỷ đồng. “Đây là công trình tâm linh, việc chậm tiến độ là điều không ai mong muốn. Huyện đang làm tờ trình lên tỉnh xin vốn để tiếp tục xây dựng, hoàn thiện tượng đài”, ông Nam cho hay.
Một số hạng mục của công trình qua thời gian đã bị xuống cấp, nhiều chỗ có vết nứt lớn. Theo lý giải từ phía huyện Vũ Quang, việc này do thời tiết nắng hạn nên tạo ra những vết nứt chân chim. Khi nào hoàn thiện thì sẽ cho nghiệm thu và sửa chữa lại.
Tuy nhiên, trên thực tế vết nứt khá lớn. Ông Trần Thành (68 tuổi, trú thị trấn Vũ Quang) cho biết mọi người đều rất mong ngóng công trình hoàn thiện để thể hiện lòng thành kính đối với người đứng đầu của phong trào Cần Vương. “Thấy tượng đài thi công dang dở, nhiều hạng mục nay đã xuống cấp chúng tôi cảm thấy rất xót”, ông nói.
