Scandal nối tiếp scandal

Có lẽ rất ít người có thể nhớ hết các vụ scandal an toàn thực phẩm của Trung Quốc, đơn giản vì chúng quá dày đặc. Khoảng 10 năm nay, Trung Quốc có 35 vụ scandal an toàn thực phẩm làm chấn động thế giới, tức 3,5 vụ/năm, chưa kể những vụ nhỏ lẻ.

Tháng 4-2004, ít nhất 13 trẻ sơ sinh ở Phụ Dương, An Huy và 50-60 em bé ở các vùng nông thôn tỉnh An Huy đã chết vì suy dinh dưỡng do ăn sữa bột giả. Các quan chức ở Phụ Dương sau đó đã bắt giữ 47 người liên quan đến việc sản xuất và bán các loại sữa giả. Các nhà điều tra phát hiện có tới 45 loại sữa giả được bán ở các chợ Phụ Dương.

Trên 141 nhà máy đã tham gia sản xuất các loại sữa giả này và các nhà chức trách đã thu giữ 2.540 túi sữa giả tính đến giữa tháng 4. Theo các bác sĩ Trung Quốc, những trẻ em này bị mắc bệnh đầu to. Trong vòng 3 ngày kể từ khi ăn phải sữa giả, đầu các bé bị phình to trong khi người các em bị teo lại vì suy dinh dưỡng. Báo chí Phụ Dương cho đăng hình một em bé 6 tháng tuổi có đầu to, mình tóp mà họ cho là nhẹ ký hơn cả khi mới sinh ra. Kiểm nghiệm cho thấy các loại sữa giả chỉ có 1-6% đạm, trong khi yêu cầu tối thiểu của chính phủ Trung Quốc là 10% đạm.

Sau vụ này, nhà cầm quyền Trung Quốc cam kết siết chặt công tác kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm. Tuy nhiên, chỉ 2 tháng sau, người ta lại giật mình khi Cục Kiểm tra chất lượng Thành Đô phát hiện tới 77% các loại rau muối sản xuất tại Thành Đô, Tứ Xuyên có hàm lượng các chất phụ gia hóa học vượt mức cho phép.

Ở Tứ Xuyên, các nhà máy đã sử dụng muối công nghiệp để muối các loại rau, trong khi các loại rau này đều đã nhiễm dư lượng thuốc trừ sâu quá mức cho phép. Người dân tiếp tục hoang mang khi 4 người đàn ông ở Quảng Đông bị chết vì ngộ độc rượu, 8 người đàn ông khác nhập viện tại Quảng Châu vì lý do tương tự và 2 người sau đó đã qua đời. Quan chức y tế địa phương nghi ngờ các nhà sản xuất pha trộn cồn công nghiệp vào rượu gạo. Năm 2004 người ta phát hiện “công nghệ” sản xuất nước tương từ tóc người.

Theo đó, họ lấy tóc người từ các tiệm cắt tóc, uốn tóc và rác thải của bệnh viện lẫn với cả bao cao su, bông y tế, băng vệ sinh phụ nữ đã qua sử dụng… Ngoài việc mất vệ sinh, loại nước tương này bị cho là rất độc hại do tóc người chứa nhiều loại hóa chất độc hại như thạch tín và chì, sẽ gây tác hại trầm trọng đến hệ thống tiêu hóa, gan, thận, tim mạch, hệ thần kinh và sinh dục.

Các năm sau đó, Trung Quốc lại liên tiếp xuất hiện các vụ scandal an toàn vệ sinh thực phẩm khác, như rau quả vượt dư lượng thuốc trừ sâu, thuốc giả, ngộ độc thức ăn trường học, cá bơn nhiễm độc, ốc nhiễm độc, nấm nhiễm độc, chất gây ung thư sử dụng trong dầu chiên, lúa mì và bột gạo nhiễm melamine. Đáng sợ hơn, năm 2007, người ta phát hiện ra gần 100 nhà sản xuất đậu hũ thối ở Quảng Đông đã dùng… nước thải từ toilet và chuồng lợn kết hợp với sắt sunfat để thúc đẩy nhanh quá trình lên men thối.

2008 cũng là năm người ta khui ra các vụ scandal an toàn thực phẩm Trung Quốc khác như bột gừng nhiễm độc, trứng và các sản phẩm từ trứng bị nhiễm độc melamine… Nhưng nổi cộm nhất có lẽ là vụ sữa bột nhiễm melamine. Tháng 9-2008, người dân hoang mang khi bùng phát dịch sạn thận ở trẻ em.

Điều tra sau đó cho thấy hầu hết các em đều uống loại sữa bột nhiễm melamine. 6 trẻ bị chết và 294.000 trẻ khác ngã bệnh vì dùng sữa nhiễm melamine, trong đó có 51.900 em phải nhập viện. Nhà cung cấp loại sữa này là Tập đoàn Sanlu, một công ty sữa lớn ở Trung Quốc.

Mê hồn trận

Những năm sau đó, các scandal thực phẩm Trung Quốc lại tiếp tục bị phanh phui. Chẳng hạn, năm 2009, người ta phát hiện ra công ty Limin ở quận Qixian, tỉnh Hà Nam đã sử dụng chất phóng xạ Cobalt-60 để giữ tỏi bột và ớt bột khỏi bị hư hỏng. Vụ việc bị phát hiện vào ngày 7-6, khi chất Cobalt-60 bị rò rỉ thấm qua quần áo bảo hộ của công nhân và tuôn ra ngoài không khí khiến xưởng Limin bị cháy, gây chết nhiều người. Khoảng 800.000 người trong vòng bán kính 50km đã bỏ đi nơi khác, các hàng quán tại Qixian đóng cửa, đường sá vắng tanh như một thành phố chết.

Trong năm đó người ta cũng phát hiện các vụ bánh hấp có thuốc trừ sâu, bánh bao trộn lưu huỳnh, trà trân châu nhiễm độc, tiết canh được thêm formaldehyde, bột bắp và muối công nghiệp. Thậm chí, các thương nhân Trung Quốc còn dùng nước tiểu dê, cừu ngâm thịt vịt để chúng có mùi của dê, cừu, sau đó bán ra như thịt dê, cừu.

Đến năm 2010, người ta phát hiện công nghệ sản xuất dầu cống, tức dầu ăn được làm từ dầu phế thải lấy từ cống ở các nhà hàng, quán ăn. Thực ra, từ năm 2000 đã có tài liệu ghi chép về tình trạng sản xuất dầu cống ở Trung Quốc, nhưng không được chú ý, có lẽ do sự phớt lờ của các nhà chức trách.

Tờ New York Times ước tính 10% thức ăn tại các nhà hàng Trung Quốc được chế biến bằng dầu ăn nhiễm độc.

Có thể nói, người tiêu dùng khắp thế giới khó tránh khỏi các loại thực phẩm nhiễm độc của Trung Quốc. Theo Nhật báo Thượng Hải ngày 18-5-2013, chính quyền thành phố Quảng Châu, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc cho biết gạo có chứa chất độc hại cadmium được bán tràn lan tại thành phố này. Sau 3 tháng điều tra, cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm thành phố Quảng Châu xác nhận gần 50% gạo và sản phẩm làm từ gạo trên thị trường có chứa chất độc gây ung thư.

Tuy nhiên, chính quyền Quảng Châu lại từ chối công bố tên công ty bán gạo nhiễm cadmium, cũng như tổng số lượng gạo “bẩn” được phát hiện. Trung tâm Phòng chống và Kiểm soát dịch bệnh tỉnh Quảng Đông cho biết gạo này có nguy cơ gây ung thư cho người tiêu dùng, bởi cadmium có thể ẩn náu trong cơ thể người đến 30 năm, gây ra bệnh Itai-itai làm đau khớp và xương nghiêm trọng, dẫn đến mềm xương và bệnh thận. Thông tin này khiến người dân Trung Quốc và nhiều nơi trên thế giới hoảng sợ, vì cơm là món ăn chính của họ.

Tin tức gạo độc được phơi bày không lâu sau khi dư luận thế giới kinh hoàng trước việc các gian thương Trung Quốc dùng thịt chuột cống để giả thịt cừu. Năm 2013 cũng được đánh dấu bằng các scandal thực phẩm khác tại Trung Quốc như thịt lợn chết vì bệnh, tái chế thực phẩm hết hạn sử dụng, thịt bò làm giả bằng thịt heo và hóa chất, thịt mèo giả thịt thỏ…

(Còn tiếp)