Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Vũ Đức Đam nhấn mạnh tại phiên họp báo thường kỳ Chính phủ chiều 30/7.

Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc tính toán cũng như phương án điều chỉnh giá điện trong thời gian tới, Bộ trưởng Vũ Đức Đam cho biết vấn đề giá điện đã được đề cập nhiều lần. Hiện một loạt các loại giá mà chúng ta chưa và đang tiến dần tới thị trường, trong đó có giá điện.

Theo Bộ trưởng, chủ trương chung của Đảng, Nhà nước là nhất quán tiến tới thể chế kinh tế thị trường,các loại giá cũng phải theo thị trường, nếu không sẽ làm méo mó. Đầu vào giá điện là than. Hiện than bán cho điện thấp hơn bán cho xã hội và các ngành khác. Giá bán dưới giá thành. Vì thế mới xảy ra tình trạng buôn lậu than.

Nhưng vấn đề thứ 2 theo Bộ trưởng Đam còn quan trọng hơn là, nếu giá điện Việt Nam thấp, phải bù lỗ thì tất cả các dự án đầu tư người ta không thiên về đầu tư công nghệ để tiết kiệm điện. Nếu như vậy chúng ta sẽ có một nền sản xuất lạc hậu. Bởi thế nên mới có một thời rộ lên tình trạng công nghiệp nung nấu thép phế phẩm rất kém chất lượng vì giá điện thấp. Họ lãi chính là từ chênh lệch giá điện.

Điều này không được và có thể dẫn đến hệ lụy, bởi điện là “thức ăn” của công nghiệp, mà ngân sách nhà nước thì không thể đầu tư mãi cho ngành điện. Nếu giá điện thấp quá thì DN đầu tư không có lãi nên sẽ không đầu tư. Vì thế giá điện phải điều chỉnh. Nhưng theo Bộ trưởng, việc điều chỉnh giá điện ở đây sẽ có 2 vấn đề:

Thứ nhất ở góc độ người dân, Bộ trưởng Đam cho biết, người dân Việt Nam ai cũng biết là thu nhập thấp, mà cái gì cũng tính theo giá quốc tế thì rất khó khăn. Nhưng để làm ra điện thì máy móc cũng phải mua theo giá quốc tế, thậm chí tới đây điện gió, điện năng lượng mặt trời cũng phải theo giá quốc tế. Nên chúng ta không có sự lựa chọn.

“Thay vì hỗ trợ một cách chung nhất cho điện thì ta hỗ trợ cho người dân. Ví dụ mỗi người dân, nhất là người nghèo thì được nhà nước bao cấp cho không bao nhiêu số điện. Chính phủ khẳng định sau này khi điều hành tăng giá điện nhưng sẽ có chính sách hỗ trợ cho người tiêu dùng và người dân có thu nhập thấp, nhất là người nghèo”.

Vấn đề thứ hai được Bộ trưởng Đam đề cập, nếu giờ tăng giá điện thì đầu vào sản xuất một số ngành của chúng ta tăng thì sức cạnh tranh càng khó hơn. Đây là cái giá phải trả.

“Chính bởi hai lý do trên lý giải tại sao trong nhiều năm nay chúng ta không thể diều chỉnh giá điện ngay một lúc, mà phải có lộ trình”.

Ngoài ra theo Bộ trưởng, nếu điều chỉnh giá điện hay một loại giá nào đó, ví dụ như y tế thời gian qua nếu điều hành không khéo thì lập tức kéo theo yếu tố tâm lý làm lạm phát bùng phát quay trở lại. Chính vì thế chính phủ bàn rất cân nhắc và có lộ trình.

Khẳng định mục tiêu phải tiến tới thị trường, tuy nhiên Bộ trưởng cũng nhấn mạnh, đi kèm với nó là điều kiện cơ chế để hỗ trợ cho người dân, nhất là người có thu nhập thấp và người nghèo. Ngoài ra còn có cơ chế nữa là khuyến khích không chỉ bằng lời nói mà bằng cơ chế tài chính, chính sách thuế cho các DN đổi mới công nghệ để đầu tư vào công nghệ hiện đại hơn, nhằm mục tiêu tiết kiệm năng lượng.

Không đề cập đến thời gian cụ thể, nhưng Bộ trưởng Vũ Đức Đam cho biết: “Lộ trình tăng giá điện là phương án chính phủ đã bàn từ nhiều năm nay rồi. Lộ trình tăng cụ thể lúc nào, như thế nào thì phải căn cứ vào nhiều yếu tố. Trong đó có yếu tố liên quan đến chỉ số giá tiêu dùng, phải căn cứ vào đó mà điều chỉnh”.

Ngoài ra người phát ngôn VPCP cũng nói thêm rằng, đã yêu cầu EVN phải có một lộ trình và kế hoạch truyền thông để giải thích tuyên truyền, lấy ý kiến phản hồi, trên cơ sở đó có những điều chỉnh cần thiết về các biện pháp cụ thể khi tăng giá điện.

Nguyễn Dũng

Infonet