Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) trụ sở tại Washington, vừa đăng bài viết của tác giả Hunter Marson (chuyên gia phân tích các vấn đề quốc tế, chính sách đối ngoại Mỹ và khu vực châu Á – Thái Bình Dương; từng là thành viên trong nhóm Nghiên cứu các vấn đề Đông Nam Á thuộc CSIS và hiện cộng tác với Viện nghiên cứu Brookings của Mỹ) đánh giá về sức mạnh quốc phòng của Việt Nam trong thực hiện nhiệm vụ đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển, đảo tại Biển Đông. Xin giới thiệu vắn tắt cùng bạn đọc.

Trong khi nhiều nhà quan sát chú ý tới những triển vọng của nền kinh tế Việt Nam do sự gia nhập Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) mang lại, thì sức mạnh hải quân ngày càng gia tăng của Việt Nam cũng là điều dễ thấy.

Việt Nam đã rất nỗ lực thúc đẩy năng lực phòng vệ hải quân trong nhiều năm gần đây, sở hữu 6 tàu bảo vệ bờ biển của Nhật Bản, 6 tàu vận tốc cao của Mỹ trong năm 2015. Việt Nam cũng sẽ triển khai tổng cộng 6 tàu ngầm Kilo do Nga sản xuất đến năm 2017.

Việt Nam đã thể hiện tầm nhìn chiến lược khi thực hiện những động thái ngoại giao mang tính chất đổi mới để làm sâu sắc mối quan hệ đối tác với Mỹ, Nhật Bản và Philippines nhằm phản ứng với những hành động hiếu chiến ngày càng gia tăng của Trung Quốc tại Biển Đông.

Trong khi việc mở rộng hoạt động tuần tra của các tàu bảo vệ bờ biển của Việt Nam thu hút sự chú ý của dư luận quốc tế thì Trung Quốc lại chú ý hơn tới chương trình tên lửa của Việt Nam. Tiến sỹ Zachary Abuza – một nhà phân tích về Việt Nam thuộc Đại học Chiến tranh Quốc gia Mỹ, đã chỉ ra rằng “yếu tố cốt lõi trong sự hiện đại hóa quốc phòng của Việt Nam là chương trình tên lửa. Không quốc gia nào trong khu vực Đông Nam Á có thể tiếp cận được và điều này chính là mối lo ngại của Trung Quốc”.

Theo chuyên gia về Việt Nam, Giáo sư Carl Thayer, cả 4 tàu ngầm đều được trang bị tên lửa hành trình có thể phóng dưới nước với phạm vi 186 dặm. Ông Thayer cho biết trong tháng 5, rằng Nga đã bàn giao 28 trong số 50 tên lửa chống tàu và tấn công trên đất liền mà Việt Nam mua.

Trong khi đó, Giáo sư Lyle Goldstein thuộc Đại học Chiến tranh Hải quân Mỹ cho rằng các nhà phân tích quốc phòng Trung Quốc đã theo dõi rất thận trọng quá trình hiện đại hóa quân đội của Việt Nam – yếu tố đã khiến Trung Quốc phải “thực sự coi trọng” Việt Nam.

Chính phủ Việt Nam đã thể hiện những sáng kiến chiến lược trong việc sẵn sàng thúc đẩy sâu sắc quan hệ đối tác với Mỹ – quốc gia mà Việt Nam đã bình thường hóa quan hệ 20 năm trước. Quan hệ đối tác toàn diện Việt – Mỹ được tuyên bố vào tháng 7.2013 bao gồm phối hợp trong xây dựng năng lực hải quân, hỗ trợ về kinh tế, biến đổi khí hậu, giáo dục và thúc đẩy quyền con người.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tuyên bố hồi tháng 12.2013 về gói viện trợ 18 triệu USD nhằm viện trợ từ 5 – 8 tàu tốc độ cao cho lực lượng bảo vệ bờ biển Việt Nam trong những năm tới. Washington gần đây cũng tuyên bố một gói hỗ trợ an ninh hàng hải trị giá 20 triệu USD cho Việt Nam như là một phần trong gói hỗ trợ lớn hơn mà Mỹ dành cho một số quốc gia Đông Nam Á.

Sự hỗ trợ này sẽ giúp Việt Nam có khả năng triển khai lực lượng tìm kiếm và cứu hộ, cũng như đối phó với thảm họa thiên nhiên một cách nhanh chóng, đồng thời tăng cường khả năng giám sát trên biển cho Việt Nam.

Mặc dù mối quan hệ quân sự với Mỹ đang phát triển, Việt Nam vẫn sẽ tiếp tục các bước đi nhằm hiện đại hóa quân đội mà không hề khiêu khích quốc gia láng giềng nào. Về dài hạn, sức mạnh hải quân mới của Việt Nam có thể cho phép thực hiện nhiều giải pháp chiến lược trong đối phó với những căng thẳng ngày càng gia tăng trên Biển Đông.

Các nhà hoạch định chính sách Mỹ nên tiếp tục thúc đẩy quan hệ hợp tác Việt – Mỹ bằng việc duy trì sự hỗ trợ về kinh tế và an ninh, qua đó thúc đẩy hợp tác sâu rộng hơn nữa trên lĩnh vực quốc phòng. Trong thập kỷ tới, Việt Nam sẽ trở nên quan trọng hơn trong chính sách an ninh của Mỹ với Châu Á.

Theo Trần Thế Vinh (tổng hợp)

Lao Động