20 năm về trước, Cương Gián là một xã vùng núi ven biển, thuộc diện đặc biệt khó khăn ở Hà Tĩnh. Không có vốn tích luỹ, làm không đủ ăn, thanh niên, trai tráng Cương Gián tha phương cầu thực, cuộc sống của nhiều hộ dân lâm cảnh đói nghèo. UBND xã Cương Gián đã tổ chức họp dân nhiều lần để tìm ra giải pháp nhằm hạn chế tình trạng ly hương. Nhưng, mấu chốt là không có vốn, trong khi đó hợp tác xã tín dụng (thành lập năm 1956) đang hoạt động không hiệu quả.

Khai trương Phòng giao dịch QTDND liên xã Cương Gián – Xuân Liên

Trước tình cảnh ấy, UBND xã Cương Gián đã chuyển đổi mô hình hợp tác xã tín dụng sang mô hình QTDND từ tháng 10/1996. “Đây là giai đoạn mà các hợp tác xã trên địa bàn còn gặp nhiều khó khăn, người lao động còn hạn chế về tư liệu sản xuất, tỷ lệ thất nghiệp trong thời gian nông nhàn cao”, Chủ tịch QTDND liên xã Cương Gián – Xuân Liên, Nguyễn Văn Trích nhớ lại.

Để có thể giữ chân những người con quê hương không phải tha phương cầu thực, góp phần vào phát triển kinh tế ngay trên chính mảnh đất quê hương, Ban Lãnh đạo QTDND đã mạnh dạn đầu tư cho nhân dân vay mua thuyền máy, ngư cụ để đánh bắt hải sản và cho bà con nông nghiệp mua trâu, bò, máy móc, công cụ sản xuất. Cao điểm, cả xã có trên 2.000 thuyền nan gắn máy đánh cá trên biển đều được Quỹ cho vay, hỗ trợ.

Tuy nhiên, đặc thù của xã bãi ngang không đóng được thuyền to máy lớn, lại bị tác động bởi thiên tai bão tố xảy ra thường xuyên, cộng với ngư trường hải sản ven bờ ngày một cạn kiệt, thu nhập của bà con trở nên bấp bênh, nhân dân tìm cách xoay xở buôn bán, chuyển nhượng thuyền máy và chuyển sang mua máy xay xát đi phục vụ khắp cả hai tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh. Một lần nữa, QTDND lại cổ vũ trợ lực các thành viên, đổi mới phương thức sang cho vay dịch vụ. Để rồi sau đó đi đâu, đến xã nào ở Nghệ An và Hà Tĩnh cũng có người Cương Gián đặt máy xay xát.

Tiếp đó, có chủ trương của Nhà nước cho người dân đi xuất khẩu lao động, Quỹ đã trăn trở tìm hiểu và thí điểm cho vay 5 hộ với mức từ 3-5 triệu đồng/hộ. Chỉ sau 6 tháng đi lao động, con em các thành viên Quỹ không chỉ gửi tiền về trả nợ mà còn có tiền gửi vào QTDND… Thành quả ban đầu khiến Quỹ mạnh dạn hơn, đầu tư cho vay tăng dần từ 5 triệu lên 50 triệu đồng một hộ…

Ông Trích kể: “Lúc đầu NHNN có ngăn cấm nhưng sau đó Phó thống đốc NHNN Nguyễn Văn Giàu về kiểm tra, thấy có lợi từ đó mới có chủ trương cho vay, nhờ vậy mà đến nay Cương Gián đã có 6-7 ngàn lượt người đi xuất khẩu lao động. Hiện xã có trên 2.500 lao động đang làm việc ở nước ngoài.

Sự năng động, đổi mới của chính sách cũng như nhận thức người dân và sự trợ lực của QTDND liên xã Cương Gián – Xuân Liên đã tạo nên sự thay đổi mau lẹ của mảnh đất này, trở thành xã có nền kinh tế phát triển năng động. Đời sống nhân dân được cải thiện, cơ sở vật chất được xây dựng khang trang…

Cũng từ đây, con em Cương Gián đi xuất khẩu lao động nhiều và trở thành xã điển hình cho các đơn vị bạn trong và ngoài tỉnh đến tham quan và học tập kinh nghiệm về hoạt động tín dụng và cho vay xuất khẩu lao động. Gần đây, Quỹ lại cho con em vay đi du học cao đẳng, đại học ở nước ngoài như Nhật Bản, Hàn Quốc, New Zealand, Úc, Mỹ… Theo thống kê chưa đầy đủ, hiện xã có trên 350 em du học.

Năm 2011, xét thấy xã Xuân Liên nhân dân còn khó khăn trong việc tiếp cận vốn, Quỹ đã đề xuất lên Đảng ủy, UBND hai xã đồng tình, được NHNN tỉnh Hà Tĩnh cho phép hoạt động liên kết hai xã thành QTDND liên xã Cương Gián – Xuân Liên. Sau thời gian 2 tháng vận động, Phòng giao dịch tại xã Xuân Liên được khai trương kịp thời và hoạt động có hiệu quả.

Trong 5 tháng cuối năm, Quỹ đã huy động 240 thành viên gia nhập và đóng cổ phần 65 triệu đồng. Đồng thời, đã huy động tiền gửi được 3,6 tỷ đồng và cho vay 15.231 triệu đồng. Hoạt động của QTDND tại xã Xuân Liên được lãnh đạo và cán bộ nhân dân đồng tình phấn khởi, mở ra sự phát triển mạnh mẽ của Quỹ những năm tiếp theo…

Quỹ còn đầu tư cho vay tổ hợp tác xây dựng trang trại và làm tất cả các ngành nghề. Hiện mô hình tổ hợp tác tại địa phương ngày càng phát triển mạnh. Nhiều gia đình nhờ có Quỹ cho vay vốn mà thành tỷ phú. Hiện, Quỹ đã có 3.206 thành viên, vốn điều lệ có hơn 10,44 tỷ đồng, có hai phòng giao dịch tại hai xã trị giá trên 6 tỷ đồng, huy động tiền gửi của dân 181,14 tỷ đồng, dư nợ cho dân vay 179,67 tỷ đồng, tiền gửi tại Ngân hàng Hợp tác Việt Nam thường xuyên có từ 25 – 35 tỷ đồng. QTDND liên xã Cương Gián – Xuân Liên phát triển ổn định và nợ xấu gần như không có.

Trải qua 60 năm phát triển và trưởng thành, bằng chính nội lực của mình và đã đạt được nhiều thành công trong công tác hỗ trợ các thành viên phát triển sản xuất, QTDND liên xã Cương Gián – Xuân Liên đã được Nhà nước tặng Huân chương Lao động hạng Ba và nhiều phần thưởng cao quý khác.

“Cái được lớn nhất của QTDND Cương Gián – Xuân Liên đó là lòng tin đối với nhân dân”, ông Trích tâm huyết. Cũng bởi lòng tin ngày càng lớn dần theo năm tháng của người dân, QTDND Cương Gián – Xuân Liên mới có thể hoàn thành mục tiêu tương trợ, giúp đỡ thành viên có vốn phát triển sản xuất, mở mang ngành nghề, giải quyết việc làm cho người lao động, xóa đói giảm nghèo, ngăn chặn nạn cho vay nặng lãi ở địa phương…

Minh Ngọc