Xưa nay, nông dân Lê Đăng Tư ở khối phố Tân Tiến, xã Thạch Linh sống nhờ vào sản xuất nông nghiệp, quanh năm cày ải để làm ra hạt lúa, củ khoai nuôi sống cả gia đình nên anh xem những thửa ruộng của mình như một phần máu thịt. Năm 2010, TP Hà Tĩnh triển khai dự án xây dựng khu đô thị Hàm Nghi, gia đình anh Tư có 3 thửa ruộng (số 156 có diện tích 797m2, thửa số 167 có diện tích 697m2 và 173 có diện tích 698m2) nằm trong vùng quy hoạch. Dù tiếc đứt ruột nhưng anh Tư vẫn sẵn sàng chấp hành việc hỗ trợ bồi thường, GPMB. Niềm an ủi duy nhất với anh là gia đình sẽ nhận được một ít tiền bồi thường để có thể đầu tư nhiều hơn cho việc sản xuất nông nghiệp trên những thửa ruộng còn lại.

Cùng với gia đình Tư, chính quyền phường Thạch Linh, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư (BT, HT – TĐC) thành phố đã tiến hành kiểm đếm, đo đạc và làm thủ tục đền bù. Gia đình anh Tư an tâm vì trong tay đang có các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (bìa đỏ) – căn cứ pháp lý cao nhất của 3 thửa ruộng này, được cấp năm 2009.

Trong thời gian đó, như nhiều người dân có ruộng nằm trong vùng quy hoạch, anh Tư mang trong lòng nhiều nỗi tâm tư, buồn vui lẫn lộn. Buồn vì không biết diện tích ruộng bị thu hẹp lại, về lâu về dài có đủ cho gia đình sản xuất, sinh sống không; vui vì từ xưa đến nay, nhà anh mới được sờ đến số tiền lớn đến như vậy. Theo chính sách, gia đình anh Tư được bồi thường, hỗ trợ giá đất và hoa màu là 262.700 đồng/m2. Với hơn 2.000 m2 đất bị thu hồi, anh Tư sẽ được nhận số tiền lên đến hơn 500 triệu đồng.

Trong đầu anh nông dân Lê Đăng Tư vạch ra bao kế hoạch làm ăn và phương án tối ưu nhất là sẽ mua sắm thêm nông cụ để sản xuất nông nghiệp. Thế nhưng, mọi dự tính tốt đẹp của anh Tư bị dội gáo nước lạnh khi không hiểu bằng cách nào mà trong bảng thống kê diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi, 2 thửa ruộng 156 và 167 của anh bỗng dưng trở thành “đất tạm giao”. Choáng váng, anh Tư giở giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ra xem thì rõ ràng, thửa số 156 và 167 bị thu hồi này đã được UBND TP Hà Tĩnh cấp bìa đỏ ngày 8/12/2009.

Không tin chuyện xảy ra là thực, anh Tư tìm gặp cán bộ phường Thạch Linh để hỏi thì chẳng ai có câu trả lời rạch ròi. Vì thế, anh làm đơn gửi UBND phường Thạch Linh. Đến ngày 24/1/2011, UBND phường Thạch Linh có công văn số 07 trả lời: “Hộ gia đình ông đang sản xuất tại các thửa 156 và 167 thuộc diện đất tạm giao” vì “không thuộc diện giao cho hộ gia đình trong thực hiện chuyển đổi đất theo Nghị quyết 01”. Không những thế, anh Tư có thể sẽ mất tất cả khi “UBND phường sẽ đề nghị thu hồi các giấy chứng nhân quyền sử dụng đất này”(?!).

Không đồng thuận với cách trả lời của UBND phường Thạch Linh, anh Tư đã làm đơn gửi đến các cơ quan chức năng và thông tấn báo chí. Lần theo lá đơn “khẩn thiết đề nghị” của nông dân Lê Đăng Tư, chúng tôi đến khối phố Tân Tiến. Nhiều người dân trong khối phố đã tìm gặp để trình bày, kiến nghị và giải toả những bức xúc xung quanh việc GPMB những năm qua của chính quyền phường Thạch Linh (Chúng tôi sẽ đề cập đến những nội dung liên quan vào dịp khác).

Anh Lê Đăng Tư cho xem giấy chứng nhận quyền sử dụng đất – căn cứ pháp lý quan trọng nhất của 2 thửa đất số 156, 167 rồi bức xúc trình bày: “Thửa số 156 thuộc vùng 14 là của bố mẹ tôi chuyển giao cho tôi sử dụng sản xuất trước năm 1993, đến năm 1996, do mất sức lao động nên chuyển giao cho tôi sử dụng ổn định từ đó đến nay; thửa số 167 xứ đồng Re Re là của anh trai Lê Đăng Thìn chuyển cho tôi năm 2001. Cả 2 thửa này đã được phường, khối phố kiểm tra, rà soát, làm thủ tục đề nghị UBND TP Hà Tĩnh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (năm 2009) theo tinh thần Nghị quyết 01 (năm 2002, của Tỉnh uỷ). Thế mà bây giờ phường Thạch Linh bảo sai lại còn đòi thu về làm đất uỷ ban thì thật không hiểu nỗi”.

Ông Nguyễn Tất Lương, nguyên là Khối phố trưởng khối phố Tân Tiến nhiệm kỳ 2001 – 2003 cho biết: Nguồn gốc dất đai của anh Tư như thế là đúng, phường cần thực hiện việc đền bù để đảm bảo quyền lợi cho người dân. Nông dân mà mất đất nông nghiệp đã khốn khó lắm rồi, đừng làm họ bần cùng hơn nữa.

Trao đổi với PV Hà Tĩnh Online, ông Phạm Hữu Thao – Chủ tịch UBND phường Thạch Linh khẳng định: Sau chuyển đổi ruộng đất theo Nghị quyết 01, số thửa, diện tích đất nông nghiệp của anh Lê Đăng Tư không thay đổi so với cấp đất theo Nghị định 64. Riêng 2 thửa đất 156 và 167 thuộc đất tạm giao, phát sinh vì khi thực hiện Nghị quyết 01, địa phương vận động nhân dân nhận ruộng tránh lãng phí, hoang hoá đất đai.

Khi chúng tôi hỏi, căn cứ nào để cho rằng đó là đất tạm giao, có thể hiện trong sổ quản lý đất tạm giao hay không thì ông Thao trả lời: các thửa đất đó không nằm trong diện tích được cấp theo Nghị định 64 của Chính phủ, không thể hiện trong diện tích sau chuyển đổi theo Nghị quyết 01 của Tỉnh uỷ thì là đất tạm giao. Bây giờ thực hiện bồi thường, hỗ trợ GPMB, người dân chỉ nhận được tiền hỗ trợ hoa lợi, còn tiền bồi thường đất là của phường.

Câu trả lời không đủ sức thuyết phục vì tinh thần chuyển đổi ruộng đất theo Nghị quyết 01 của Tỉnh uỷ là một cuộc vận động, các hộ dân tự nguyện, thoả thuận đổi đất cho nhau có sự xác thực của chính quyền. Tuy nhiên, 2 thửa ruộng số 156, 167 theo anh Lê Đăng Tư trình bày lại không thuộc diện đổi ruộng mà là anh nhận chuyển trong gia đình để sử dụng và không thể hiện trong quá trình giao đất theo Nghị quyết 01 vì việc chuyển đổi ruộng đất đến thời điểm này chưa hoàn tất. Trên thực tế, trong quá trình thực hiện Nghị quyết 01, do sơ suất trong kiểm đếm, kê khai, nhiều thửa đất chưa đưa vào là chuyện thường nên sẽ được bổ sung. Điều đó lý giải vì sao năm 2009, UBND TP Hà Tĩnh đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho anh Lê Đăng Tư sau khi đã được khối phố Tân Tiến và UBND phường Thạch Linh kiểm tra, đo đếm, kê khai và đề nghị.

Ông Trần Ngọc Thơ – Phó Chủ tịch Hội đồng bồi thường, hỗ trợ GPMB-TĐC dự án Khu đô thị Hàm Nghi cho biết: “Việc xác định nguồn gốc đất đai do chính quyền cơ sở và hộ gia đình, vì vậy 2 thửa đất số 156, 167 được đưa vào diện đất tạm giao thuộc thẩm quyền của phường Thạch Linh. Việc bố mẹ, anh trai chuyển cho anh Tư 2 thửa này nếu đúng thực tế thì không có gì trái luật vì đó là một trong những quyền của người được giao quyền sử dụng đất. Một nguyên tắc cơ bản là đất tạm giao thì không thể được cấp bìa đỏ, vì thế UBND phường Thạch Linh cho rằng 2 thửa ruộng đã được cấp bìa đỏ của anh Lê Bá Tư là đất tạm giao thì cần phải xem xét lại”.

Kỳ 2: Biến đất nông dân thành đất của phường!

Thăng Long

Báo Hà Tĩnh