Nhà thờ họ Đặng tọa lạc tại địa bàn thôn Trại Đầu, xã Ân Phú, huyện Vũ Quang, vùng đất có truyền thống lịch sử văn hóa lâu đời. Theo các tư liệu còn lưu giữ cho biết, dòng họ Đặng có nguồn gốc từ phía bắc thiên di về đất Trại Đầu dựng nghiệp từ thời Lê, đến nay trải qua 12 đời với 6 chi họ. Đặc biệt, dòng họ có hai cha con Võ Thành vệ Tam đội thị sai, Chánh cửu phẩm thư lại Đặng Cử và Chánh đội trưởng Thập đội thị sai Trấn thủ Nghệ An là Đặng Tân có nhiều đóng góp cho triều Tây Sơn và Triều Nguyễn được ban sắc chỉ vinh danh công trạng. Tại di tích hiện còn lưu giữ 14 bản sắc lệnh cổ có từ thời vua Cảnh Thịnh (Tây Sơn) đến các thời vua nhà Nguyễn như Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức, Thành Thái. Đây là bộ sưu tập sắc lệnh của một dòng họ có thời gian gần 100 năm (1799 – 1890), nguồn sử liệu có giá trị phục vụ cho việc nghiên cứu trên nhiều phương diện lịch sử, văn hóa và sự phát triển của dòng họ Đặng ở Ân Phú.
Ghi nhận những đóng góp của dòng họ Đặng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương đất nước, ngày 28/7/2014, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành Quyết định số 2069/QĐ-UBND công nhận nhà thờ họ Đặng là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh./.
Võ Đình Thi
