Nhiều người tham dự phiên tòa rất bức xúc vì việc hoãn phiên tòa làm mất thời gian, ảnh hưởng công việc. Cả một bộ máy gồm thẩm phán, kiểm sát viên, công an bảo vệ, các đương sự, người làm chứng vài chục người mất công mất việc chỉ vì sự vắng mặt không lý do của vị quan chức nguyên là Trưởng Phòng Quản lý đất đai thị xã Hồng Lĩnh.

Chính quyền và tòa án là “thần đèn”? 

Trong các ngày 23, 28/12/2015, TAND thị xã Hồng Lĩnh mở phiên tòa sơ thẩm (lần 2) xét xử vụ tranh chấp đất giữa ông Phan Như Quý và ông Đoàn Ngọc Anh. Ông Bùi Xuân Cần – Chánh án TAND thị xã Hồng Lĩnh – là chủ tọa.

Sự việc bắt đầu từ năm 1989, ông Đoàn Ngọc Anh là thương binh 1/4 được chuyển về địa phương cùng với vợ và 4 con. Ông Anh làm đơn xin mượn mảnh đất lưu không giáp quốc lộ 8A để dựng kiốt.

Sau đó, ông Anh và vợ lấn dần ra phía sau để dựng nhà cửa. Năm 1992, UBND thị xã Hồng Lĩnh cấp đất cho cán bộ Xí nghiệp Công nghệ phẩm Hồng Lĩnh, trong đó có ông Phan Như Quý là Phó Giám đốc Công ty thương nghiệp tổng hợp Hồng Lĩnh.

Sơ đồ thửa đất kèm theo Quyết định số 44 ngày 16.10.1992 cấp đất cho ông Phan Như Quý xác định kích thước, vị trí, diện tích thửa đất nhưng đã bị TAND thị xã Hồng Lĩnh bác.

Theo Quyết định số 44-QĐ/UB ngày 16.10.1992, ông Quý được cấp lô đất số 15, diện tích 105m2 kèm theo sơ đồ đã được phê duyệt. Nhưng khi ông Quý đến nhận đất thì ông Anh đã xây dựng công trình nhà cửa. Ông Quý tố ông Anh đã lấn chiếm đất, còn ông Anh lại cho rằng, ông đã sử dụng diện tích đất này trước đó, nhưng phía chính quyền không thu hồi, giải tỏa trước khi cấp cho ông Quý; việc cấp đất cho ông Quý là trái luật.

Đến phần tuyên án, TAND thị xã Hồng Lĩnh khiến nhiều người sửng sốt khi buộc ông Đoàn Ngọc Anh phải trả lại cho ông Phan Như Quý toàn bộ diện tích 105m2 “tại thửa đất số 13, tờ bản đồ địa chính số 49 theo bản đồ địa chính được đo đạc năm 2014, tại tổ dân phố 4, phường Bắc Hồng”. Mặc dù đối chiếu với tất cả các văn bản, quy định của pháp luật tại thời điểm cấp đất, việc cấp đất cho ông Quý là hoàn toàn sai.

Điều “ngược đời” là ông Quý chỉ đòi lại mảnh đất được cấp theo Quyết định 44-QĐ/UB ngày 16.10.1992, nhưng lại được Tòa ưu ái “cấp” cho mảnh đất khác. Trong sơ đồ kèm theo Quyết định 44, mảnh đất ông Quý được cấp thuộc ô số 15, phía Bắc giáp đường nhánh (còn gọi là đường quy hoạch rộng 3m), chiều dài mỗi bên các cạnh lần lượt là Bắc 4,5m, Đông 22m; Nam 5,5m; Tây 22m. Thế nhưng, vào ngày 22/12/2015, UBND TX.Hồng Lĩnh đã đo vẽ, xác định mảnh đất cấp cho ông Quý năm 1992 có chiều rộng phía Bắc 5,38m, phía Đông dài 14,43 m + 4,56m; phía Nam dài 5,42 m, phía Tây dài 19,37m. TAND thị xã Hồng Lĩnh đã tuyên cho ông Quý được nhận mảnh đất theo sơ đồ này.

Vị trí, kích thước mảnh đất này hoàn toàn khác so với mảnh đất theo Quyết định số 44 và sơ đồ đã được phê duyệt năm 1992. Mảnh đất theo QĐ 44 đã được chính quyền và tòa án “di dời” hàng chục mét ra phía mặt tiền quốc lộ (phía Nam). Vị trí thửa đất được cấp năm 1992 có vị trí phía Bắc được xác định là “giáp đường nhánh”. Nay đường nhánh đó vẫn không thay đổi, nhưng mảnh đất mà tòa tuyên ông Anh trả cho ông Quý đã “mọc chân” và “chạy” ra phía mặt tiền quốc lộ.

Việc làm nói trên trái với quy định của Luật Tố tụng Dân sự là Toà chỉ giải quyết trong phạm vi đơn khởi kiện, đơn yêu cầu (Khoản 1, Điều 5), làm ảnh hưởng nghiêm trọng quyền lợi của ông Đoàn Ngọc Anh.

Điều đáng lưu ý là trong phiên tòa sơ thẩm lần 1 vào năm 2013, bản án của TAND thị xã Hồng Lĩnh đã bị TAND tỉnh Hà Tĩnh tuyên hủy vì “so sánh, đối chiếu giữa bản vẽ quy hoạch đã được xét duyệt, bản thẩm định tại chỗ ngày 22.1.2013, bản đồ giải thửa và quyết định của tòa án… là chồng chéo, mâu thuẫn với nhau”.

Thế nhưng, TAND thị xã Hồng Lĩnh không hề có động thái khắc phục, vẫn bất chấp và tuyên cho ông Phan Như Quý được nhận mảnh đất hoàn toàn khác về vị trí, kích thước so với mảnh đất ông này được cấp năm 1992 theo hướng có lợi cho ông này, sai lệch với hồ sơ vụ án.

Đề nghị áp giải nhân chứng quan trọng

Phiên tòa phúc thẩm ngày 7.6 phải hoãn vì sự vắng mặt của ông Mai Văn Danh.

Trong hồ sơ vụ án, nhiều tài liệu, quyết định của cơ quan chức năng đã bị tẩy xóa be bét như từ “tim” thành “mép” đường; rồi ngày tháng…đều bị sửa chữa. Các số liệu về trả đất, giao đất, số lô đất…không thống nhất. Khi bên ông Đoàn Ngọc Anh yêu cầu làm rõ giá trị pháp lý, thì Tòa án các cấp đều bó tay. Việc ông Quý đã nộp tiền đền bù đất vào ngân sách hay chưa cũng chưa được làm rõ. Theo bị đơn, sự việc có dấu hiệu hình sự.

 Tại thời điểm cấp đất năm 1992, ông Mai Văn Danh, Trưởng Phòng Quản lý đất đai TX Hồng Lĩnh. Ông Danh cũng được cấp một mảnh đất mặt tiền theo diện “con liệt sỹ”, mặc dù Quyết định của UBND tỉnh không giao đất cho đối tượng này.

Thế nhưng, tại phiên tòa phúc thẩm ngày 7/6/2016, ông Mai Văn Danh đã vắng mặt. Phía đại diện Viện kiểm sát, nguyên đơn, UBND thị xã Hồng Lĩnh và UBND phường Bắc Hồng đều “đồng thanh” cho rằng sự vắng mặt của ông Danh và 2 nhân chứng khác không ảnh hưởng đến việc xét xử. Tuy nhiên, phía bị đơn lại có yêu cầu ngược lại.

Sau khi hội ý, HĐXX đã tuyên bố hoãn phiên tòa. Ông Võ Minh Châu, người được bị đơn ủy quyền bức xúc: “Tôi yêu cầu trong phiên tòa tiếp theo, phải áp giải nhân chứng quan trọng nếu cố tình lẩn tránh”.

Quốc Hoàn – Đặng Sơn