Phong tục “coong trình” phóng khoáng của người Dao đỏ

Ở huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai – khu vực nhiều người Dao đỏ sinh sống có phong tục lạ được gọi là “coong trình”, gần giống như chuyện ngủ thăm ở một số dân tộc vùng cao. Khi người con trai, hoặc con gái từ nơi khác đến thôn bản mình chơi, những chàng trai cô gái kéo đến, nếu cô gái thích chàng trai kia thì đêm ấy cô gái rủ chàng trai ra đầu sàn, hoặc ra rừng tâm sự, họ có thể ngủ với nhau, tự nguyện, không ai cấm. Nếu ngủ với vợ người khác, phải được người phụ nữ ấy đồng ý, không may bị bắt được thì phải nộp phạt…

Sau những đêm “coong trình” những đôi trai gái nào thích nhau tự nguyện lấy nhau thì hai gia đình sẽ bàn việc cưới. Theo quan niệm của người Dao đỏ, khi về thế giới bên kia những người phụ nữ phải có nhiều người đàn ông bên cạnh để giúp họ vượt qua những gian khó của kiếp ma. Người cõng qua suối, người chặt củi, người đốn cây làm nhà, người cày ruộng làm nương… nghĩa là càng ngủ với nhiều người đàn ông càng tốt. Người ta không coi quan hệ ngoài vợ chồng thuộc phạm trù đạo đức.
Chuyện quan hệ tình dục của người Dao đỏ khá phóng khoáng. Có người giải thích rằng, do cuộc sống khép kín của cộng đồng người Dao đỏ, nên quan hệ hôn nhân cận huyết nhiều cặp vợ chồng vô sinh, hoặc những đứa trẻ sinh ra dị dạng, hoặc không phát triển trí tuệ và thể hình. Chính vì thế người phụ nữ Dao đỏ muốn duy trì nòi giống bằng cách quan hệ với nhiều người đàn ông khác với vóc dáng cao to, đẹp trai để sinh ra những đứa con khoẻ mạnh, xinh đẹp. Cái lý của người Dao đỏ là: Không cho mượn, không cho xin, chỉ ăn cắp thôi. Nếu chồng người ta bắt được thì nộp phạt đôi gà và chai rượu, nhẹ nhàng không đáng kể.

“Mây mưa” một đêm để… trả nợ

Với người K.ho trên cao nguyên Lâm Đồng trước đây, ngoại tình, bỏ vợ bỏ chồng… vốn được coi là trọng tội và bị phạt rất nặng.

Bà mẹ K.Ho kể lại, ngày trước, khi phạm tội sẽ bị phạt bắt vạ bằng trâu, bằng bò, bằng ché… Có người suốt đời cũng không thể trả hết nợ, phải đi vay để trả nợ làm hòa. Một số luật tục nếu phạm phải sẽ bị phạt như: Người phụ nữ nào ngoại tình trước khi hết tang chồng thì phải nộp phạt cho gia đình người chết 6 con trâu, 1 chiếc áo, 1 cái mền, 1 vòng đeo cổ, và làm lễ giao hòa phải nộp thêm một ché rượu, 1 con vịt và 1 con gà mái.

Gia đình dân tộc K.Ho.Hay, người chồng đã lập gia đình mà ăn nằm với một người đàn bà khác thì phải nộp cho người vợ bị phản bội ít nhất 6 con trâu, 2 con dê, 1 con gà mái, 1 ché rượu, 1 cái áo, 1 vòng đeo cổ, còn cô người tình thì phải nộp phạt 6 con trâu. Những người không đủ sản vật để nộp thì bị cộng đồng coi thường, khinh bỉ. Với người quyến rũ người chồng hay vợ người khác có thể bị giết chết, quăng xác xuống suối mà không hề mắc phải tội giết người.

Nghiêm khắc là vậy nhưng luật tục của người K’Ho cũng có những điểm “dễ dãi” lạ thường. Luật tục cho phép gia đình chủ nợ có thể ăn nằm với con nợ để “lấy nợ”, nếu như hai bên đều thuận tình đồng ý. Sau đêm “mây mưa” ấy, con nợ nghiễm nhiên được coi như đã trả hết nợ, và hai bên sẽ không còn ràng buộc, nợ nần gì nhau nữa.

Được luật tục cho phép, nhưng trả nợ bằng thân xác là phương án cuối cùng người dân tộc này phải lựa chọn vì với người K.Ho danh dự cũng rất quan trọng.

Nơi cho phép trai gái được… tình một đêm

Hàng năm, vào ngày 16 và 17/1 (Âm lịch), thôn Cà Roòng, xã Thượng Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình lại tưng bừng tổ chức lễ hội Đập trống. Lễ hội có một điều đặc biệt – “đêm trời cho” như món quà tặng tuyệt vời dành riêng cho những cặp tình nhân, những đôi trai gái của núi rừng được tự do đến với nhau trong đêm trăng tình tự.

Lễ hội Đập trống. Trong “đêm trời cho”, trai gái yêu nhau không kể già trẻ, người Ma Coong hay người Arem, Vân Kiều, người trong bản hay ngoài bản, kể cả những vị khách đến từ nước bạn Lào đều dắt nhau đến những nơi chỉ có hai người mà thôi. Ở đó, họ sẽ nói với nhau những lời đường mật, sẽ trao nhau những cử chỉ ân cần, những hành động âu yếm, những lời thề non hẹn biển.

Những người đã có gia đình, trước đây yêu nhau mà không lấy được nhau cũng được tự do trọn một đêm với người mà mình ngày đêm mơ tưởng mà không ai được quyền cấm đoán. Mỗi năm chỉ có một đêm duy nhất, đêm của yêu đương nồng nàn, đêm của đam mê cháy bỏng, không ghen tuông, không giận hờn, chỉ có những chuyện tình bất tận sáng như ánh trăng, bí ẩn như núi rừng và ngọt ngào như tiếng suối đêm. Cho đến sáng hôm sau, khi tiếng gà gáy vang rừng, khi mặt trời đỏ rực sau dãy núi đằng đông, họ mới lưu luyến trở về với gia đình để bắt đầu một ngày lao động mới, không quên trao nhau một lời hẹn cho mùa trăng tới.

Kienthuc