Thời gian gần đây, người dân sinh sống dọc hai bên bờ sông Rào Nổ, đoạn qua địa bàn thôn 5, xã Hòa Hải, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh rất bức xúc khi hằng ngày có hàng chục xe tải, máy múc đã ồ ạt kéo đến khu vực bãi bồi ven sông để khai thác cát, sỏi khiến lòng sông bị đào bới nham nhở. Điều đáng nói, vị trí khai thác này nằm ngay dưới chân cầu Tân Hòa, việc này kéo dài sẽ uy hiếp đến sự an toàn của cây cầu bê tông vĩnh cửu này. Không chỉ sát chân cầu, việc khai thác cát, sỏi cũng sát với diện tích đất ở, đất sản xuất của dân nên nhiều người lo ngại khi mùa mưa lũ đến sẽ gây sạt lở, ảnh hưởng rất lớn về môi trường, đời sống dân sinh.

Sông Rào Nổ bị đào xới tan hoang để khai thác khoáng sản trái phép.

Ông Nguyễn Văn Tuân, trú tại thôn 5, xã Hòa Hải cho biết, việc khai thác khoáng sản trái phép trên sông Rào Nổ diễn ra từ nhiều năm nay. Năm 2021, khi tình trạng này rộ lên, cơ quan chức năng quyết liệt vào cuộc, tháo dỡ và xóa bỏ nhiều điểm khai thác cát sỏi tự phát, tịch thu nhiều máy móc thì tình trạng này có lắng xuống một thời gian. Tuy nhiên, gần đây lợi dụng việc UBND xã cho phép Hợp tác xã (HTX) Hòa Hải đóng trên địa bàn khai thác để làm đường giao thông, phục vụ mục tiêu về đích nông thôn mới trong năm 2022, đơn vị này đã ồ ạt đưa máy móc, phương tiện đến khai thác ngày đêm khiến dòng sông Rào Nổ bị đục khoét nham nhở. Cũng theo phản ánh của người dân, mặc dù xã kí hợp đồng để HTX Hòa Hải khai thác, vận chuyển vào mục đích xây dựng nông thôn mới, song đơn vị này có dấu hiệu chở về bãi tập kết để lén lút bán ra bên ngoài cho người dân có nhu cầu.

Theo ghi nhận của phóng viên, khu vực bãi bồi của sông Rào Nổ phía dưới chân cầu Tân Hòa bị khai thác tan hoang, nhiều vị trí bị đào bới, lấy đi lượng lớn cát, sỏi để lại những hố sâu nham nhở, một số đoạn lòng sông bị nắn dòng chảy. Nguy hiểm hơn, đang trong thời kỳ nghỉ hè nên hằng ngày, một số trẻ em thường xuyên đến khu vực này để tắm sông, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đuối nước từ những hố sâu do khai thác cát, sỏi để lại.

Ông Phạm Đình Thái, Phó chủ tịch UBND xã Hòa Hải thừa nhận, việc khai thác tài nguyên trên lòng sông Rào Nổ là có thật, do UBND xã ký hợp đồng với HTX Hòa Hải để tận thu phục vụ vào mục đích xây dựng nông thôn mới trên địa bàn. Bất luận việc này chưa được các ban, ngành liên quan cho phép. Việc ký hợp đồng này diễn ra hằng năm và năm 2022 này, hai đơn vị đã ký kết vào ngày 15/6. Theo đó, HTX Hòa Hải có trách nhiệm dùng máy xúc múc cát, sỏi dưới lòng sông Rào Nổ, vận chuyển về tận các xóm để làm giao thông nông thôn với mức giá khai thác, vận chuyển là 100.000 đồng/m3. Năm nay, hợp đồng được ký kết là để thực hiện hơn 9km đường giao thông nông thôn trên địa bàn xã, song đến thời điểm này, HTX Hòa Hải đã khai thác, tập kết hàng nghìn mét khối cát sỏi. Ngoài khối lượng đã chở về các xóm để xây dựng công trình (khoảng 4,6km đường giao thông) thì đơn vị này còn cho tập kết số lượng lớn tại bãi tập kết của HTX.

Liên quan đến vấn đề này, ngay sau khi tiếp nhận phản ánh, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Hà Tĩnh đã phối hợp với Sở NN&PTNT, UBND huyện Hương Khê và chính quyền xã Hòa Hải tổ chức kiểm tra thực địa xác minh sự việc. Kết quả kiểm tra hiện trường cho thấy, khu vực khai thác cát, sỏi, cuội trên sông Rào Nổ đoạn qua xã Hòa Hải, huyện Hương Khê có diện tích khoảng 4.000m2, thuộc bãi bồi thấp giữa lòng sông, cách cầu Rào Nổ về phía thượng nguồn khoảng 150m và cách nhà dân nơi gần nhất khoảng 300m về hạ nguồn. Khu vực này nằm ngoài phương án thăm dò khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường trong Quy hoạch tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2021 - 2030 đang trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, phê duyệt.

Hoạt động khai thác xuất phát từ việc xã Hòa Hải đăng ký đạt chuẩn nông thôn mới trong năm 2022. Trong đó, đăng ký thực hiện 9km đường giao thông nông thôn, 2,1km mương thoát nước và 0,5km kênh mương nội đồng, với tổng nhu cầu 4.500m3 cát, sỏi. UBND xã phối hợp với HTX Hòa Hải để xúc chuyển cát, sỏi tại các bãi bồi dọc sông Rào Nổ theo phương châm tận thu để phục vụ xây dựng các công trình nông thôn mới, với chi phí 100.000/m3, kinh phí do UBND xã Hòa Hải chi trả. Đến ngày 26/7, tổng khối lượng cát, sỏi đã khai thác, đưa lên khỏi lòng sông đo được là khoảng 3.389m3. UBND xã Hòa Hải thừa nhận, việc khai thác cát, sỏi trên sông Rào Nổ là chưa được cấp có thẩm quyền xem xét, chấp thuận.

Trên cơ sở này, Sở TN&MT tỉnh Hà Tĩnh yêu cầu xã Hòa Hải không được tổ chức khai thác cát, sỏi khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép. Đồng thời, tiếp tục thực hiện việc san gạt, tạo mặt bằng triệt để khu vực đã khai thác, không để lại các hố sâu nhằm đảm bảo an toàn. Cùng với đó, chính quyền xã tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan trong việc tự ý tổ chức khai thác cát, sỏi nêu trên khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép.

Tác giả: Thiên Thảo

Nguồn tin: cand.com.vn