(Ảnh minh hoạ).

Mới đây, UBND thành phố Hà Nội đã có tờ trình Thủ tướng về phương án đầu tư, giải pháp và cơ chế thực hiện các dự án đường sắt đô thị Hà Nội.

Để có cơ sở trình Thủ tướng Chính phủ xem xét về các đề xuất của UBND thành phố Hà Nội, Văn phòng Chính phủ ngày 27/6 đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, Bộ Xâu dựng, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Ngân hàng Nhà nước để lấy ý kiến về việc đầu tư các dự án đường sắt đô thị Hà Nội.

40 tỷ USD xây dựng 10 tuyến đô thị

Theo quy hoạch Giao thông Vận tải Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng phê duyệt, thành phố sẽ xây dựng 10 tuyến đường với tổng chiều dài là 417,8 km, trong đó 342,2 km cầu cạn và cầu cạn kết hợp đi bằng, 75,5 km đi ngầm.

Tổng mức đầu tư dự kiến khoảng 40,056 tỷ USD, trong đó nhu cầu vốn cho từng giai đoạn là: từ năm 2017-2020 vốn là 7,55 tỷ USD; từ năm 2021 - 2025 vốn đầu tư khoảng 7,6 tỷ USD; từ 2026 - 2030 vốn là 3,566 tỷ USD; sau năm 2031 vốn đầu tư 21,327 tỷ USD.

10 tuyến đường sắt đô thị được Hà Nội quy hoạch gồm: Tuyến số 1 (Ngọc Hồi - Yên Viên - Như Quỳnh); Tuyến số 2 (Nội Bài - Thượng Đình - Bưởi); Tuyến số 2A (Cát Linh - Hà Đông - kéo dài đến Xuân Mai); Tuyến số 3 (Trôi - Nhổn - Yên Sở); Tuyến số 4 (Mê Linh - Sài Đồng - Liên Hà); Tuyến số 5 (Văn Cao - Hoà Lạc); Tuyến số 6 (Nội Bài - Ngọc Hồi); Tuyến số 7 (Mê Linh - Hà Đông); Tuyến số 8 (Sơn Đồng - Mai Dịch - Dương Xá); Tuyến Sơn Tây - Hoà Lạc - Xuân Mai.

Về bố trí nguồn vốn triển khai dự án, UBND thành phố Hà Nội kiến nghị Thủ tướng Chính phủ ưu tiên bố trí nguồn vốn ODA thực hiện các dự án có kế hoạch đầu tư trong giai đoạn 2017 - 2020, giai đoạn 2020 - 2025 và các năm tiếp theo.

Phương án hai được Hà Nội đề xuất đó là ưu tiên vốn cho tuyến số 2 và tuyến số 3 với tổng đầu tư khoảng 2,344 tỷ USD. Hiện Chính phủ Nhật Bản và Ngân hàng phát triển Á Châu (ADB) và một số nhà tài trợ khác đang quan tâm và mong muốn tài trợ cho hai dự án này.

7 nhà đầu tư muốn tham gia

Đối với phương án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP), các doanh nghiệp được chọn sẽ là nhà đầu tư sẽ bỏ vốn cho việc lập hồ sơ nghiên cứu tiền khả thi, khả thi, thuê tư vấn lập hồ sơ dự án, thực hiện giải phóng mặt bằng, đào và xây dựng đường hầm, nhà ga, xây dựng các tuyến đường trên cao, đề pô và đường ray. UBND Hà Nội sẽ đầu tư toàn bộ các hạng mục còn lại như đầu máy, toa xe, thiết bị vận hành, an toàn, hệ thống điều khiển, quản lý vận hành, khai thác thống nhất trên toàn hệ thống.

UBND Hà Nội tiết lộ 5 nhà đầu tư trong nước và 2 nhà đầu tư nước ngoài đăng ký đầu tư các dự án xây dựng đường sắt đô thị (tuyến tàu điện ngầm) gồm Tập đoàn Vingroup, Tập đoàn Xuân Thành, Công ty cổ phần Lũng Lô 5, Công ty Mosmetrotroy (Liên Bang Nga), Công ty TNHH Tân Hoàng Minh, Liên danh Tổng công ty Licogi và Công ty TNHHH Tập đoàn MIK Group Việt Nam và Tập đoàn Lotte Hàn Quốc.

Để thực hiện phương án này, Hà Nội đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội uỷ quyền cho Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trưởng đầu tư các dự án xây dựng các tuyến đường sắt đô thị Hà Nội. Đối với 2 tuyến được đề xuất xây dựng bằng vốn ODA, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành cùng lên tiếng kêu gọi ODA từ các nhà tài trợ.

Đối với các tuyến đường sắt đô thị còn lại, UBND Hà Nội chủ trì, phối hợp với các Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Tài chính, Bộ Xây dựng lựa chọn, báo cáo Thủ tướng Chính phủ quyết định chỉ định nhà đầu tư thực hiện dự án theo hình thức PPP (hợp đồng BT đổi đất lấy hạ tầng), thực hiện ngay từ khâu lập hồ sơ nghiên cứu tiền khả thi, khả thi, thuê tư vấn lập hồ sơ dự án, ứng tiền giải phóng mặt bằng…

Các nhà đầu tư tham gia phải đảm bảo về năng lực tài chính, quản trị dự án, có kinh nghiệm trong việc xây dựng công trình ngầm hoặc đã thực hiện các dự án đầu tư nhóm A hiệu quả. Cam kết ứng trước vốn để thực hiện giải phóng mặt bằng dự án, không tính lãi suất hoặc tính lãi suất thấp và triển khai ngay việc đầu tư dự án khi UBND thành phố cam kết bố trí quỹ đất đối ứng.

Đổi 6.000 ha đất lấy đường sắt đô thị

Trên cơ sở chỉ đạo của Thủ tướng, UBND Hà Nội sẽ tập trung chỉ đạo các nhà đầu tư được lựa chọn hoàn thiện báo cáo tiền khả thi trình Chính phủ trước ngày 30//8/2017, dự kiến trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp cuối năm 2017.

Hà Nội đề nghị Thủ tướng trước mắt cho phép lựa chọn nhà đầu tư xây dựng tuyến số 2, tuyến số 5, tuyến số 3. Phương án huy động vốn được Hà Nội đề xuất là kêu gọi ODA, thành phố bố trí ngân sách để làm vốn đối ứng triển khai 2 dự án này.

Đặc biệt, UBND Hà Nội kiến nghị bổ sung vào Quy hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011 - 2020 khoảng 6.000 ha đất, với tổng giá trị sử dụng đất khoảng 300.000 tỷ đồng để làm quỹ đất đối ứng cho các nhà đầu tư và đấu giá quyền sử dụng đất tại vốn thực hiện các dự án xây dựng công trình giao thông theo hình thức đối tác công tư PPP, trong đó có các dự án đường sắt đô thị.

Tiếp tục rà soát, thống kê quỹ nhà đất chuyên dùng, nhà biệt thự thuộc sở hữu nhà nước, trụ sở cơ quan, đơn vị dôi dư cho đấu giá bán, cho thuê dự kiến thu về 15.000 tỷ đồng.

Ngoài ra, UBND Hà Nội còn kiến nghị Chính phủ cho thành phố được hưởng cơ chế tài chính đó là thưởng vượt thu và đầu tư trở lại cho thành phố tương ứng toàn bộ số tăng thu ngân sách Trung ương trên địa bàn thành phố. Hà Nội cũng được phép sử dụng toàn bộ vốn cổ phần hoá giai đoạn 2016-2020, tức khoảng 22.500 tỷ đồng cho dự án đường sắt đô thị và giao thông.

Tác giả: Phương Dung

Nguồn tin: Báo Dân trí