Để phục vụ mục đích di dân, Ban quản lý dự án đã tiến hành xây dựng 3 khu tái định cư (TĐC), bao gồm Khe Ná – Khe Gỗ, Hói Trung (tập trung hơn 400 hộ dân thuộc hai xã Hương Quang, Hương Điền) và tái định cư Đồng Nậy cho các hộ dân tại tổ 1, thị trấn Vũ Quang. Sau nhiều năm triển khai, hàng trăm hộ dân đã tự nguyện đến vùng TĐC, xây dựng cuộc sống mới. Một năm trôi qua, khi câu chuyện về việc làm, đất canh tác, điện, nước còn nhiều trăn trở với nhiều người dân vùng sơn cước thì họ còn phải đối diện với nhiều câu chuyện buồn…

Phòng Cảnh sát ĐTTP về Trật tự quản lý Kinh tế và Chức vụ

Máy bơm bỗng dưng…thay hàng loạt

Anh Lê Thanh Tuấn ở khu TĐC Hói Trung chia sẻ: Khi lên nơi ở mới, gia đình chúng tôi cũng như các hộ dân khác được khoan giếng và cho lắp máy bơm. Tuy nhiên, do ở độ cao nên giếng của chúng tôi rất ít nước. Máy bơm phải cắm điện cả ngày cũng chưa đủ sinh hoạt, vì thế tiền điện chúng tôi phải trả mỗi tháng từ 250 nghìn đến 300 nghìn đồng. Đối với gia đình chúng tôi, việc trả tiền điện để sử dụng nước sinh hoạt là một gánh nặng. Cách đây mấy hôm, người của Ban quản lý dự án có đến thay máy bơm nhưng nước bơm lên cũng không khả quan hơn. Chúng tôi cũng không biết vì sao phải thay máy bơm”.

Ở khu TĐC này, gia đình chị Trịnh Thị Lý là một trong những hộ đầu tiên có mặt. Nói về chuyện chiếc máy bơm, chị cho biết: Máy bơm cũ tiếng kêu rất to, nên rất ảnh hưởng đến sinh hoạt của gia đình. Mới đây được thay máy mới thì tiếng máy dễ chịu hơn. Nghe đâu được thay hàng loạt, còn nguyên nhân thì chúng tôi cũng không biết vì sao.

Cách nhà chị Lý không xa là nhà của chị Nguyễn Thị Hóa. Ngôi nhà này đang được xây dựng. Dịp này, gia đình chị được khoan giếng và lắp máy bơm. Một công nhân ở đây cho biết: Đây là máy bơm Hàn Quốc được thay máy bơm cũ. Máy bơm này chất lượng hơn máy cũ rất nhiều.

Theo những người dân ở đây cho biết, chỉ trong vòng ba ngày, hàng trăm hộ dân ở đây được thay máy bơm mới, nhưng họ không hề biết nguyên nhân.

Dấu hiệu của lừa đảo?

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, công trình xây dựng hệ thống cấp nước tại Khu tái định cư Khe Ná – Khe Gỗ và Hói Trung thuộc Dự án Hợp đồng bồi thường hỗ trợ tái định cư công trình thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang, do Ban chuyên trách bồi thường hỗ trợ tái định cư công trình thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang, huyện Vũ Quang làm chủ đầu tư. Ngày 2/5/2013, Ban chuyên trách đã ký hợp đồng thi công xây dựng công trình số 61/2013 với Liên danh Công ty cổ phần Xây dựng và Thương mại Hoàng Lâm và Công ty cổ phần Tài nguyên Môi trường T&T về việc  thi công xây lắp hệ thống cấp nước khu tái định cư Khe Ná – Khe Gỗ và Hói Trung, giá trị hợp đồng là 10.033.172.000 đồng.

Hàng loạt máy bơm bị thu hồi

Trong đó Công ty cổ phần Xây dựng và Thương mại Hoàng Lâm thi công các giếng khoan tại khu tái định cư Hói Trung với giá trị là 6.38.602.000 đồng. Công ty cổ phần Tài nguyên Môi trường T&T thi công các giếng khoan thuộc khu tái định cư Khe Ná – Khe Gỗ với giá trị là 3.704.570.000 đồng. Đồng thời, các nhà thầu này sẽ lắp đặt máy bơm nước nhập khẩu Hàn Quốc, mỗi máy trị giá khoảng 3,8 triệu đồng.

Khoảng tháng 8/2013, với lý do trên thị trường không có máy bơm nước như hồ sơ thiết kế nên nhà thầu đã xin thay máy bơm nước mang nhãn hiệu PENTAX CAM 100, xuất xứ Italy có giá 3.200.000 đồng và được chủ đầu tư đồng ý. Tuy nhiên, trái với những gì cam kết, thay vì lắp đặt các máy bơm có xuất xứ từ Italy thì Công ty cổ phần Tài nguyên Môi trường T&T đã ký hợp đồng mua bán với Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại dịch vụ Thiên Phúc ở phường Đức Giang, quận Long Biên, TP Hà Nội cung cấp 130 máy bơm nước, giá trị mỗi máy 3.200.000 đồng (giá thực tế mỗi máy là 1.150.000 đồng). Thông qua Công ty cổ phần Tài nguyên Môi trường T&T, Công ty cổ phần Xây dựng và Thương mại Hoàng Lâm cũng đã mua 150 máy bơm nước của Công ty Thiên Phúc. Sau đó, không hiểu bằng cách gì mà các nhà thầu đã “hô biến” các máy bơm Thiên Phúc thành máy bơm Italy và lắp đặt hàng trăm máy này cho các hộ dân TĐC.

Mặc dù lắp đặt không đúng yêu cầu, chủng loại, chất lượng, máy bơm không có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, nhưng hiện nay, chủ đầu tư đã nghiệm thu thanh toán cho Công ty cổ phần Xây dựng và Thương mại Hoàng Lâm với tổng số tiền 4.746.451.000 đồng và 2.812.753.000 đồng cho Công ty cổ phần Tài nguyên Môi trường T&T.

Nghịch lý ở chỗ, sau khi cho lắp đặt, đến thanh toán tiền cho liên danh nhà thầu, ngày 23/5/2014, UBND huyện Vũ Quang lại có Công văn đề nghị Sở Khoa học Công nghệ tỉnh kiểm định chất lượng máy bơm tại khu TĐC để có hướng khắc phục với lý do “trong quá trình lắp đặt chủ đầu tư không có điều kiện và chuyên môn kiểm định, giám định chất lượng máy bơm”. Điều đó cho thấy, việc thay hàng loạt máy bơm cho các hộ dân sau một năm sử dụng còn nhiều khuất tất và cần sớm được điều tra làm rõ.

Đem câu chuyện về chiếc máy bơm ở khu TĐC Khe Ná – Khe Gỗ và Hói Trung tới Phó Chủ tịch huyện Vũ Quang kiêm Trưởng ban chuyên trách hỗ trợ TĐC công trình thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang, ông Nguyễn Đình Đức cho biết: “Thời điểm đó, mục tiêu có nước cho dân là cấp bách, nên chúng tôi không cần biết và không cần quan tâm đó là máy bơm gì, máy bơm từ đâu, miễn sao có nước cho dân”. Đành rằng, lý giải việc cần có nước là cấp bách, nhưng không thể mang cái cấp bách để đổi lấy sự tắc trách, gây thất thoát, lãng phí cho Nhà nước. Trong khi cấp ủy, chính quyền địa phương luôn quan tâm đến người dân TĐC, tạo điều kiện tốt nhất cho họ.

Trao đổi với chúng tôi, Thượng tá Phạm Văn An, Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về Trật tự quản lý Kinh tế và Chức vụ Công an tỉnh Hà Tĩnh cho biết: Hiện nay, đơn vị đã thu trên 100 máy bơm tại Khu TĐC Khe Ná – Khe Gỗ và Hói Trung, tập trung lực lượng tiến hành điều tra làm rõ vụ việc, xử lý nghiêm minh các đối tượng vi phạm pháp luật, đem lại lòng tin trong quần chúng nhân dân.