Qua phản ánh của người dân nơi đây, cả 2 mỏ đá nói trên đã khai thác hàng chục năm nay. Theo đó, hàng chục năm cũng là khoảng thời gian mà người dân nơi đây sống trong cảnh ô nhiễm, cuộc sống bị đảo lộn rất nhiều. Điều đáng nói, việc khai thác đá bằng việc nổ mìn đã khiến hàng chục ngôi nhà tại thôn 2, xã Xuân Lĩnh, huyện Nghi Xuân đã và đang bị nứt toác, rất nguy hiểm.

Thời điểm chúng tôi có mặt, người dân tỏ ra rất bức xúc bởi không chỉ cuộc sống mà sinh hoạt của họ cũng bị đảo lộn. Hứng nước vào mùa mưa do nhà nứt, ăn cơm phải đóng kín cửa, quần áo giặt không dám mang ra phơi, gửi con ở nhà ông bà, bồng con giấu đi lúc mìn nổ…. là những sự việc mà hàng chục năm qua người dân nơi đây đang phải làm mỗi ngày.

Sau mỗi lần doanh nghiệp nổ mìn rung chấn, những cột khói trắng bốc cao gây ô nhiễm cho các hộ dân.

Ông Nguyễn Văn Hiệp, trú tại thôn 2 bức xúc chia sẻ với PV: “Mỗi ngày cả 2 mỏ đá đều nổ mìn 2 lượt sáng (11h – 11h30), chiều (17h – 18h) và cứ như vậy, dân chúng tôi phải hứng chịu tiếng ồn, khói bụi bay mù mịt. Hai loại ô nhiễm này xảy ra như cơm bữa đối với chúng tôi, cuộc sống do vậy cũng bị đảo lộn rất nhiều.

Mọi người xem, vườn nhà cây cối nhuốm đầy bụi nên phát triển không được, đồ đạc trong nhà mỗi ngày lau chùi chưa biết bao nhiêu lần. Cuộc sống của người dân chúng tôi rất khốn khổ, đã nhiều lần cả thôn kiến nghị lên chính quyền nhưng sự việc vẫn không được giải quyết.

Chúng tôi già rồi thì có thể không để ý nhiều nhưng tội nhất là trẻ con khi cứ phải hít khói bụi và ngửi mùi thuốc mìn. Mỗi lần mỏ đá nổ mìn, trẻ con đều khóc thét lên, giật thột, bố mẹ phải ôm chặt. Do khói bụi suốt ngày mà trẻ em ở đây đa phần đi khám là đều bị bệnh về hô hấp, phổi, bị ho hen suốt”.

Được biết, ngoài trẻ em thường mắc các bệnh về đường hô hấp, ở nơi đây cũng nhiều người lớn mắc các bệnh ung thư phổi, ung thư gan. Hơn chục năm nay, cả thôn đã có gần 10 người mất vì căn bệnh ung thư này.

“Người bị bệnh ung thư cứ tăng dần lên qua từng năm, số người mất nằm ở độ tuổi còn rất trẻ (dưới 50 tuổi). Ô nhiễm bụi như trên thì dân sao sống nỗi, bệnh tật cứ thế xuất hiện. Không chỉ ô nhiễm bụi, tiếng ồn mà nguồn nước ở đây cũng bị nhiễm dầu từ máy móc, từ thuốc mìn khiến cho cá dưới sông bắt lên ăn cũng nghe mùi”, ông Hiệp nói.

Vết nứt toác xuất hiện kéo dài trên tường nhà của các hộ dân ở thôn 2, xã Xuân Lĩnh.

Cũng chung tâm trạng bức xúc, anh Võ Quyết Tiến cho hay, gia đình chúng tôi sinh sống bao nhiêu năm tại đây nhưng luôn trong tình trạng đóng kín cửa vì bụi từ mỏ đá. Những lần mỏ đá nổ mìn là nhà rung chuyển như bị động đất. “Sống trong thời bình mà chúng tôi như sống trong thời chiến. Nghe tiếng kẻng nổ mìn là bồng con chạy vào nhà ngay. Người dân chúng tôi không sợ gì chỉ sợ nguy hiểm cho trẻ con, lỡ như cha mẹ không ở nhà, đá từ khu mỏ khi nổ mìn sẽ văng trúng người”, anh Tiến chia sẻ.

Được biết, cách đây mấy năm, trong lúc mỏ đá Hoàng Hà nổ mìn khai thác, một hòn đá to đã văng tới tận nhà anh Tiến khiến mái ngói bị thủng. May mắn là thời điểm ấy, gia đình anh không có ai trong nhà nên không bị thương.

Qua quan sát căn nhà, PV chúng tôi thấy trên tường rất nhiều đường nứt kéo dài hàng chục cm. Thậm chí một số chỗ, đường nứt còn chằng chịt, cửa kính cũng bị chấn động từ nổ mìn mà vỡ tan tác.

Nhiều người dân cho hay, phần lớn các hộ dân sinh sống gần khu mỏ đá đều không dám làm cửa bằng kính vì hết lần này đến lần khác, cứ mỗi lần nổ mìn là kính vỡ. Dù làm cửa gỗ nhiều mối mọt nhưng họ vẫn chấp nhận làm để đảm bảo an toàn cho gia đình khi mìn nổ.

“Mấy năm nay, gia đình chúng tôi chưa có bữa cơm nào ngon lành, ăn cơm mà như đi ăn trộm vì phải đóng kín hết các cửa để tránh bụi. Sáng bụi, trưa bụi, tối cũng bụi, hỏi sao người dân chúng tôi chịu đựng được. Riêng ngôi nhà chúng tôi đang ở, xây dựng năm 2008 nhưng đến nay tường nhà đầy những vết nứt toác, nhìn cảnh ấy mà xót.

Dân chúng tôi là dân nghèo, làm nông nghiệp là chủ yếu, xây được căn nhà thì phải chạy ngược chạy xuôi, nay chưa trả xong nợ thì nhà đã xuống cấp. Cái gì thì nói hư có thể thay cái mới, chứ nhà mà hư hỏng chúng tôi biết lấy tiền mô mà xây dựng lại. Kính cửa rơi là chuyện thường xuyên xảy ra tại đây”, chị Đậu Thị Thao bức xúc cho hay.

Qua trao đổi với chị Thao được biết, mỗi lần mỏ đá nổ mìn thì phát ra tiếng động rất lớn khiến nhà cửa rung lắc, nứt nẻ. Đã có lần cửa kính vỡ tung tóe khiến con chị khóc thét đến tím tái toàn thân, rất may mắn là cháu không bị mảnh vỡ rơi trúng người.

... Nhà của gia đình chị Thao bị nứt toác rất nguy hiểm.

Theo quan sát của chúng tôi, tường nhà của gia đình chị Thao có nhiều vết nứt với khoảng rộng và kéo dài. Trần nhà cũng bị xuống cấp và tách rời nghiêm trọng so với trước. Nhìn những vết nứt toác, tôi tự hỏi không biết người dân nơi đây lấy can đảm ở đâu để sống trong sợ hãi như thế này.

Để khắc phục tạm thời các vết nứt, nhiều hộ dân đã lấy xi măng trám lại nhằm tránh nước vào nhà trong những ngày mưa. Tuy nhiên, dường như đây chỉ là cách tạm thời còn về lâu dài vết nứt vẫn không được giải quyết.

Không riêng nhà chị Thao mà nhiều nhà dân nơi đây cũng chung tình trạng nứt toác như thế này. Điều đáng nói, sau những vết nứt do nổ mìn gây ra, người dân đã phản ánh đến chủ mỏ đá nhưng phía đơn vị này vẫn không có động thái gì.

“Lần nào cũng hứa lên hứa xuống sẽ khắc phục nhưng hàng chục năm nay dân chúng tôi vẫn sống trong cảnh lo sợ trong căn nhà nứt toác. Cảnh ô nhiễm, mìn nổ vẫn tiếp diễn mỗi ngày. Mỗi ngày 2 lần nổ mìn khai thác đá đã khiến đất đá bay tung tóe khắp nơi, rơi vào vườn, rơi trúng nhà làm vỡ ngói. Thậm chí có lần doanh nghiệp nổ mìn không đúng giờ giấc đã làm một người trong thôn bị trọng thương do bị đá rơi trúng đầu”, anh Nguyễn Thành Luân, một người dân ở thôn 2 cho biết.

Dân trám xi măng tại vết nứt để tránh nước vào nhà khi mưa

Qua tìm hiểu, kho chứa hàng trăm thuốc mìn của mỏ đá Hoàng Hà lại nằm rất sát khu dân cư. Rất nhiều người dân lo sợ rằng, nếu xảy ra bất cẩn, kho thuốc phát nổ thì toàn bộ người dân thôn 2 sẽ bị san lấp không thương tích.

Thời điểm PV Người Đưa Tin có mặt, mỏ đá Hoàng Hà và Trường Hồng vẫn đang xay đá, tiếng ồn vang khắp nơi, khói bụi từng cột bay lên, lơ lửng trong không gian. Ngay khi chúng tôi đang theo dõi, bất ngờ 1 tiếng nổ lớn vang lên khiến PV giật thót người. Thấy vậy, người dân cho hay, đây đang là tiếng nổ mìn nhỏ nhất, có những ngày, doanh nghiệp gộp 2 – 3 hôm để nổ, tiếng vang và rung chuyển khắp cả vùng.

Dân mong muốn được mở cửa mỗi ngày

Tin nhanh được biết, trước những tình cảnh trên, đã rất nhiều lần người dân thôn 2, xã Xuân Lĩnh làm đơn kiến nghị gửi lên chính quyền địa phương những vẫn không nhận được phản hồi. Mới đây, vào ngày 26/10, “tức nước vỡ bờ”, một số hộ dân đại diện cho người dân thôn 2 đã mang đơn đến tận Sở Tài nguyên – Môi trường, Sở Công thương để kêu cứu với mong muốn rất bình thường là: Người dân chúng tôi muốn sống một cuộc sống bình yên như những gia đình cách xa mỏ đá, muốn được ăn, được ngủ ngon giấc và muốn được mở cửa mỗi ngày.

Người dân cho hay, ngày 29/10, sau khi có những phản ánh trên, đoàn liên ngành gồm Sở Tài nguyên – Môi trường, cơ quan phòng chống cháy nổ đã về tận địa phương để khảo sát và kiểm tra các mỏ đá.

Anh Võ Quyết Tiến chỉ cho PV vị trí mái ngói của gia đình từng bị đá văng vỡ khi mỏ đá nổ mìn.

Trước những phản ánh của người dân, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Tiến Sỹ, Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Lĩnh. Ông Sỹ cho biết, hai mỏ đá Hoàng Hà và Trường Hồng là do tỉnh cấp phép khai thác, xã chỉ thực hiện công tác giám sát.

“Những ảnh hưởng từ 2 mỏ đá đối với người dân, phía xã cũng đã nhận được phản ánh và cũng đã có tờ trình gửi lên cơ quan cấp trên vào đầu năm 2014. Sau đó, tháng 4/2014, đoàn kiểm tra liên ngành gồm Sở TN – MT, cơ quan phòng chống cháy nổ cũng đã về kiểm tra quan trắc địa chất và ghi nhận phản ánh của người dân. Kết quả kiểm tra cho thấy, các thông số liên quan đến khai thác đá đều nằm trong phạm vi cho phép”, ông Sỹ nói.

Khi được hỏi, tại sao kết quả kiểm tra lại khác với tình trạng đang xảy ra thực tế và những phản ánh của người dân, ông Sỹ cho hay, thời điểm kiểm tra, xã cũng có mặt và chỉ giám sát theo cảm quan nên không nắm rõ, vấn đề này chỉ có đoàn kiểm tra mới có con số cụ thể.

Liên quan đến việc nhà của hàng chục hộ dân bị nứt toác, ông Sỹ cho biết, xã cũng đã nhận được những phản ánh này, cũng trực tiếp đến các hộ dân để xem. Tuy nhiên, theo ông Sỹ, việc nhà dân bị nứt là chưa đủ cơ sở để khẳng định nguyên nhân là do nổ mìn và rung chấn.

Xem thêm video: Mỏ đá nổ mìn, dân bồng con đi… giấu

Khi PV đưa ra câu hỏi, tại sao trước ảnh hưởng của người dân hàng chục năm như vậy nhưng chính quyền địa phương không có động thái nào, ông Sỹ nói: Cơ sở khai thác này là do tỉnh cấp phép, và hiện tại là đã gia hạn đến lần thứ 6. Vấn đề này không thuộc thẩm quyền xử lý của xã. Việc ô nhiễm khói bụi, tiếng ồn và rung chấn nổ mìn thì chỉ có tỉnh mới có máy đo để xác định mức độ.

“Đến ngày 31/12/2015 giấy phép khai thác của mỏ sẽ hết hạn nên hiện hai mỏ đá này đang khai thác nước rút cả ngày và đêm, đồng thời tập trung xay đá dăm liên tục. Sắp tới đây, trước kế hoạch quy hoạch lại các mỏ đá trên địa bàn huyện Nghi Xuân, thị xã Hồng Lĩnh của tỉnh Hà Tĩnh, xã cũng có mong muốn hai mỏ đá này dừng khai thác và sẽ quy hoạch khu vực này thành nghĩa trang của xã”, ông Sỹ nói.

Kết thúc cuộc trao đổi, khi PV đưa ra thắc mắc, có thông tin phản ánh cho rằng, trong khi dân kiến nghị đóng cửa mỏ đá thì xã lại viết đơn tới Sở TN – MT xin cấp phép cho doanh nghiệp này tiếp tục khai thác đá, vị Phó chủ tịch cho biết, thông tin này bản thân ông cũng vừa mới nghe, tuy nhiên, lá đơn này do Chủ tịch ký còn ông không nắm rõ được nội dung lá đơn (?!).

Thiết nghĩ, với chức trách là cơ quan quản lý, xã Xuân Lĩnh cần có những biện pháp cụ thể và dứt điểm để người dân được sống bình yên như mong muốn của họ. Để không còn cảnh bồng con đi giấu, ăn cơm phải đóng kín cửa và không lo sợ khi sống trong chính căn nhà của mình.

Quỳnh Khanh / Người Đưa Tin