Chiều 12/3, trong khuôn khổ phiên trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Cao Đức Phát, Bộ trưởng Khoa học – Công nghệ Nguyễn Quân cũng đã có giải trình về vấn đề liên quan tới kiểm định chất lượng sản phẩm phân bón.

Theo phản ánh của đại biểu Quốc hội về Trung tâm kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 (TPHCM) thì sản phẩm được Trung tâm chứng nhận là đủ tiêu chuẩn, nhưng khi người nông dân đem về sử dụng lại không đảm bảo tiêu chuẩn chất lượng.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Khoa học – Công nghệ Nguyễn Quân cho biết: Trung tâm kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 3 được đầu tư từ nhiều năm về tiềm lực, trang thiết bị đảm bảo độ tin cậy trong việc kiểm nghiệm chất lượng hàng hóa, đặc biệt là phát hiện hàng kém chất lượng hoặc hàng hóa có chất độc hại ảnh hưởng sức khỏe con người.

Với sự việc mà đại biểu phản ánh, Bộ trưởng Nguyễn Quân cho rằng, có thể có 2 tình huống xảy ra. Thứ nhất, mẫu sản phẩm mà doanh nghiệp khi đi đăng ký chất lượng hàng hóa với cơ quan Nhà nước và sản phẩm thực tế bán ra thị trường không giống nhau.

Thứ hai, có tình trạng doanh nghiệp khi lưu thông sản phẩm trên thị trường, các cơ quan chức năng phát hiện sản phẩm đó không đạt yêu cầu. Nếu mẫu sản phẩm đó được đem đi kiểm nghiệm tại các trung tâm kỹ thuật thì mẫu đó với sản phẩm gốc ở doanh nghiệp sản xuất có thể không giống nhau.

Vậy nên, theo Bộ trưởng Quân thì “vai trò của cơ quan thanh tra, kiểm tra, đặc biệt là quản lý thị trường cùng với thanh tra chuyên ngành là đặc biệt quan trọng”.

Cũng theo thông tin từ Bộ trưởng Quân, theo Luật Thanh tra mới, thanh tra chuyên ngành về tiêu chuẩn đo lường chất lượng không tồn tại. Hiện chỉ còn thanh tra Nhà nước ở Sở hoặc Bộ. Luật thanh tra mới không còn thanh tra chuyên ngành nên nhiều khi phát hiện được hàng kém chất lượng nhưng lực lượng chức năng không đủ thẩm quyền xử phạt nên đối tượng dễ dàng tẩu tán tang vật. Cùng với đó, cơ chế, chế tài xử phạt cũng quá nhẹ, không đủ sức răn đe nên hàng giả, hàng nhái vẫn tung hoành trên thị trường.

Để hạn chế những bất cập dẫn tới việc hàng giả, hàng nhái tràn lan trên thị trường, Bộ trưởng Nguyễn Quân cho hay: Thời gian qua, Bộ Khoa học – Công nghệ đã trình Thủ tướng ban hành Quyết định 317 về nâng cao năng lực của các trung tâm ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và các trung tâm kỹ thuật về tiêu chuẩn chất lượng ở 63 tỉnh, thành.

Tuy nhiên, vào thời điểm này ngân sách đầu tư cho trang thiết bị kỹ thuật, đào tạo cán bộ… bị hạn chế do gặp khó khăn về nguồn vốn đầu tư. Do đó, chương trình quốc gia về nâng cao năng lực cho các trung tâm kỹ thuật đang được thực hiện nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu.

Tuy nhiên, ngay sau phần trả lời của Bộ trưởng Nguyễn Quân, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng nói: “Đồng chí Bộ trưởng nói như thế thì có vấn đề chưa rõ. Đại biểu Lù Thị Lìu nói rằng, mang đến kiểm định chất lượng phân bón ở Trung tâm 3 của Bộ KHCN thì nói là tốt, nhưng sau đó thì tình hình lại không phải vậy, nó không tốt. Chỗ này tôi đề nghị đại biểu phản ảnh cụ thể với Bộ trưởng trường hợp này và đề nghị Bộ trưởng cho kiểm tra cụ thể trường hợp này để xem có đúng Trung tâm này làm như đại biểu phản ánh không. Còn Bộ trưởng đưa ra 2-3 cái dự báo như vậy thì sợ là không đúng với trường hợp thực tế.”

Sau phần trình bày của Bộ trưởng Bộ Khoa học – Công nghệ, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đã bảy tỏ quan điểm của mình: “Bây giờ, từ cái mũ bảo hiểm cũng phải kiểm tra. Cái gì cũng phải qua Bộ Khoa học – Công nghệ và các trung tâm kiểm định chất lượng để kiểm tra. Mong Bộ trưởng có đề án trình Chính phủ việc nâng cao năng lực kiểm tra, đảm bảo yêu cầu giải quyết”.

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh thêm: “Chất lượng sai, hàng giả hay hàng thật, chất lượng đảm bảo hay không đảm bảo… đều phải kiểm tra. Chúng ta không kiểm tra, không làm được rõ sai đúng, có chất lượng hay không, giả hay thật… thì dân ta cứ xài hàng giả mãi thôi. Đi theo đó là chế tài xử phạt, đề nghị Bộ Khoa học – Công nghệ chú ý việc này”.

Tuy nhiên, theo thừa nhận của Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, kết quả chưa được như mong muốn. Hàng giả, hàng kém chất lượng vẫn diễn biến phức tạp, tập trung vào loại phân bón NPK và phân vi sinh. Lý giải cho công tác phòng chống gian lận thương mại, chống hàng giả, hàng nhái kém chất lượng với mặt hàng này chưa hiệu quả, theo nhận định của Bộ trưởng Hoàng do khung pháp lý hiện nay còn bất cập.

Hiện tại, Bộ Công Thương đã xây dựng xong Dự thảo Nghị định về quản lý sản xuất kinh doanh phân bón và đang trong quá trình gửi Bộ Tư pháp thẩm định. Dự kiến, cuối tháng 6 này, Bộ Tư pháp có thể xem xét thẩm định và trình Chính phủ ban hành.

Ngoài ra, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương cũng đã chủ trì và xây dựng Dự thảo Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hóa chất phân bón. Đến nay dự thảo cũng đã hoàn thành và gửi Bộ Tư pháp thẩm định.

Nguyễn Hiền

Dân Trí