Trước đó, 2 nội dung quan trọng của Nghị quyết lấy phiếu tín nhiệm (sửa đổi) về thời hạn, thời điểm lấy phiếu và mức độ tín nhiệm này đã được UB Thường vụ Quốc hội báo cáo giải trình cụ thể.

Về tần suất lấy phiếu, UB Thường vụ Quốc hội cho biết, có ý kiến tán thành với quy định về thời hạn và thời điểm tổ chức lấy phiếu tín nhiệm như trong dự thảo Nghị quyết (lấy phiếu 1 lần/nhiệm kỳ vào cuối năm thứ 3).

UB Thường vụ Quốc hội cũng ghi nhận nhiều ý kiến cho rằng, thời hạn lấy phiếu tín nhiệm 1 lần/nhiệm kỳ là không phù hợp, đề nghị quy định lấy phiếu tín nhiệm 2 lần/nhiệm kỳ, lần thứ nhất vào cuối năm thứ 2 (hoặc đầu năm thứ 3), lần thứ hai vào cuối năm thứ 4 của nhiệm kỳ Quốc hội, HĐND.

Cơ quan giải trình phân tích, việc tổ chức lấy phiếu tín nhiệm 1 lần vào năm thứ 3 của nhiệm kỳ Quốc hội ngoài việc khắc phục những hạn chế của cơ chế lấy phiếu tín nhiệm hằng năm theo quy định hiện hành, còn có thuận lợi là sẽ kết nối kết quả lấy phiếu tín nhiệm với việc xem xét, đánh giá cán bộ giữa nhiệm kỳ của các tổ chức Đảng, làm cơ sở cho việc quy hoạch, chuẩn bị nhân sự cho khóa tiếp theo.

Quy định lấy phiếu tín nhiệm một lần/nhiệm kỳ, theo đó, sẽ tạo sự đồng bộ với quy định về thời hạn và thời điểm tổ chức lấy phiếu tín nhiệm trong cả hệ thống chính trị theo tinh thần kết luận tại Hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng lần thứ 9 (khóa XI).

Với 2 lý do đưa ra, UB Thường vụ đề nghị Quốc hội chấp thuận quy định chỉ lấy phiếu tín nhiệm 1 lần/nhiệm kỳ như thể hiện trong Nghị quyết.

Về mức độ tín nhiệm, ngoài ý kiến tán thành duy trì 3 mức độ tín nhiệm như hiện nay, UB Thường vụ Quốc hội cho biết, một số ý kiến đề nghị quy định 2 mức độ tín nhiệm là: “tín nhiệm” và “không tín nhiệm” Ý kiến khác đề nghị quy định 2 mức độ tín nhiệm là “tín nhiệm” và “không tín nhiệm” nhưng trong “tín nhiệm” thì có 2 mức là “tín nhiệm” và “tín nhiệm cao”.

UB Thường vụ bảo lưu lập luận, quy định 3 mức độ tín nhiệm nhằm phân biệt rõ tính chất khác nhau giữa việc lấy phiếu tín nhiệm và bỏ phiếu tín nhiệm nhằm xác định hệ quả của hoạt động này, xem đây là một bước chuẩn bị trong quy trình bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ.

Cơ quan giải trình cũng nhấn mạnh, theo quy định thì việc bỏ phiếu tín nhiệm có 2 mức tín nhiệm và không tín nhiệm và cũng không quy định số lần bỏ phiếu trong một nhiệm kỳ.

Qua hai lần lấy phiếu tín nhiệm vừa qua tại Quốc hội, theo UB Thường vụ, việc đại biểu Quốc hội thể hiện tín nhiệm theo 3 mức về cơ bản đã phản ánh sự đánh giá thận trọng, công tâm, khách quan của đại biểu đối với những người được Quốc hội bầu, phê chuẩn. Đây là sự động viên, khích lệ tích cực để người được lấy phiếu tiếp tục phấn đấu, rèn luyện, đồng thời cũng là sự nhắc nhở, cảnh báo giúp họ sửa chữa kịp thời những hạn chế, yếu kém trong công tác.

Do đó, quy định về 3 mức độ tín nhiệm đã được giữ nguyên, đưa ra Quốc hội để biểu quyết thông qua, theo đúng tinh thần Kết luận tại Hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng lần thứ 9 (khóa XI).

Từ nội dung này, việc xử lý hệ quả đối với người không được tín nhiệm cũng được chú trọng ở quy trình, thủ tục từ chức, miễn nhiệm, phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm đối với người giữ chức vụ.

Có ý kiến cho rằng, quy định về từ chức chỉ quy định để áp dụng đối với trường hợp Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm là chưa đầy đủ. Hướng ý kiến này đề nghị quy định chung việc từ chức trong lấy phiếu tín nhiệm và bỏ phiếu tín nhiệm.

P.Thảo