Phúc Trạch là tên của một xã thuộc huyện Hương Khê, tỉnh Hà tĩnh. Bưởi Phúc Trạch là một trong những đặc sản gắn liền với tên của huyện Hương Khê từ trước những năm 1867 - triều vua Tự Đức. Chữ “Hương” trong tiếng Việt thể hiện “hương hoa” - những gì tinh tú nhất của vùng, trong đó có “hương vị của bưởi Phúc Trạch” (Nguyễn Bá Thành, 2003).

Tục truyền cách đây gần 200 năm, tại vườn của một gia đình tại xã Phúc Trạch có một cây bưởi đơn đột biến và cho những quả vàng ươm, ăn ngon khác lạ. Người dân trong vùng lấy giống từ đây và nhân rộng trong vùng.

Bưởi Phúc Trạch gắn liền với đời sống văn hóa của người dân Hương Khê, được sử dụng như một sản vật trong giao tiếp xã hội: quà biếu cho khách quí; quà tặng thầy cô dịp khai giảng hàng năm; quà biếu các vị cha xứ, linh mục (1 chai mật ong, 1 quả bưởi Phúc Trạch).

Bưởi Phúc Trạch. Ảnh: Báo Hà Tĩnh.

Bưởi Phúc Trạch thực sự nổi tiếng sau khi đạt được giấy khen tại cuộc thi rau quả Đông Dương do chính quyền Pháp tổ chức năm 1938. Từ mốc thời gian này, bưởi Phúc trạch đã được xuất khẩu sang Hồng Kông.

Bưởi Phúc Trạch đã được giới thiệu trên trang web của các cơ quan ngoại giao Việt Nam tại nước ngoài là một đặc sản của đất nước với bạn bè thế giới. (Tạp chí “The Far East Economic Review” của Hồng Kông đánh giá về bưởi Phúc Trạch “Tại miền trung Việt Nam, có một loại bưởi đặc biệt ngon… càng ăn, bạn lại càng muốn thưởng thức nó thật nhiều”. Năm 2006, bưởi Phúc Trạch được chọn làm món tráng miệng cho các đại biểu tham dự Hội nghị APEC tại Hà Nội (Đỗ Đình Ca, 2007).

Ngày nay, bưởi Phúc Trạch được người tiêu dùng xếp vào loại ngon nhất trong tất cả các giống bưởi trồng tại Hương Khê riêng và các giống bưởi nổi tiếng khác đang lưu thông tại thị trường Việt Nam , kể cả một số giống bưởi có chất lượng được nhập khẩu vào Việt Nam.

Hiện nay, huyện Hương Khê có khoảng 1.200 ha bưởi Phúc Trạch, tập trung chủ yếu ở các xã Phúc Trạch, Hương Đô, Hương Trạch, Lộc Yên… Trong đó xã nhiều nhất là Hương Trạch, hơn 200 ha. Đến nay toàn huyện có 1.100 ha bưởi đã cho thu hoạch, sản lượng bưởi năm nay ước đạt hơn 5.000 tấn, doanh thu hàng trăm tỉ đồng.

Tác giả: Phương Thảo - Hương Trang

Nguồn tin: Khoahocphattrien.vn