Bộ Nội vụ đề xuất thí điểm sáp nhập một số tỉnh

Đề xuất trên được Bộ Nội vụ đưa ra khi xây dựng dự thảo Báo cáo, Tờ trình và Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị quyết số 1211/2016/UBTVQH13 ngày 25/5/2016 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn của đơn vị hành chính và phân loại đơn vị hành chính để lấy ý kiến Nhân dân.

Giảm 8 huyện, 563 cấp xã

Bộ Nội vụ cho biết, trong 5 năm (2016-2021), thực hiện Nghị quyết số 1211, đặc biệt sau hơn 2 năm (2019-2021) thực hiện Nghị quyết số 653/2019/UBTVQH14, theo đề nghị của các địa phương, Bộ Nội vụ đã trình Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành 85 Nghị quyết về thành lập, nhập, điều chỉnh địa giới ĐVHC cấp huyện, xã.

Kết quả đã khắc phục cơ bản tình trạng chia tách làm tăng ĐVHC trong các nhiệm kỳ trước, bước đầu giảm được 8 ĐVHC cấp huyện (từ 713 đơn vị xuống còn 705 đơn vị), giảm 563 cấp xã so với năm 2016 (từ 11.162 đơn vị xuống còn 10.599 đơn vị) phù hợp với quá trình phát triển kinh tế - xã hội và đô thị hóa ở các địa phương.

Theo đó, các ĐVHC nông thôn có xu hướng giảm, các ĐVHC đô thị có xu hướng tăng nhanh (tăng 13 thành phố thuộc tỉnh, 138 phường và 6 thị trấn); đồng thời, đã triển khai được mô hình “thành phố trong thành phố” (thành lập thành phố Thủ Đức thuộc TP HCM). Đặc biệt, trong quá trình thực hiện Nghị quyết, không có trường hợp chia ĐVHC các cấp và không có sự thay đổi đối với ĐVHC cấp tỉnh.

Bộ Nội vụ đánh giá, việc thực hiện sắp xếp các ĐVHC cấp huyện, cấp xã được tiến hành trên cơ sở đồng thuận cao và sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở. Trong quá trình thực hiện, các địa phương đã chú trọng công tác tuyên truyền, vận động và đã nhận được sự đồng tình, ủng hộ cao của Nhân dân, thể hiện qua việc nhiều địa phương khi tổ chức lấy ý kiến cử tri trên địa bàn về phương án, đề án sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã đã nhận được kết quả đồng ý với tỷ lệ rất cao…

Tuy nhiên, một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chưa quyết tâm thực hiện sắp xếp các ĐVHC cấp huyện, cấp xã, tiến độ thực hiện còn chậm so với lộ trình kế hoạch đề ra. Số lượng ĐVHC cấp huyện thực hiện sắp xếp chưa đạt yêu cầu đề ra, nếu không tính 4 huyện đảo, cù lao do có yếu tố đặc thù nằm biệt lập nên không thực hiện sắp xếp thì các địa phương chỉ tiến hành sắp xếp được 9/15 ĐVHC cấp huyện thuộc diện phải sắp xếp…

Thí điểm sắp xếp ĐVHC cấp tỉnh

Trên cơ sở đó, Bộ Nội vụ đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định về tiêu chuẩn của ĐVHC phù hợp với từng loại hình ĐVHC, đặc biệt là các ĐVHC đô thị và các ĐVHC có yếu tố đặc thù về an ninh, quốc phòng, miền núi, vùng cao; trên cơ sở đó quy định điều khoản áp dụng đối với việc thành lập, nhập, chia, điều chỉnh địa giới ĐVHC, làm căn cứ tiếp tục sắp xếp ĐVHC cấp huyện, cấp xã và thí điểm ở cấp tỉnh giai đoạn 2022 - 2025 và định hướng đến năm 2030.

Đồng thời, khắc phục các hạn chế, bất cập trong quá trình thực hiện Nghị quyết số 1211 để việc thành lập, nhập, chia, điều chỉnh địa giới ĐVHC phù hợp hơn với thực tế, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội và phát triển đô thị của đất nước.

Cụ thể: Bổ sung 1 điều quy định về tiêu chuẩn của thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương, gồm các tiêu chuẩn về quy mô dân số, diện tích tự nhiên, số ĐVHC cấp xã trực thuộc, loại đô thị và cơ cấu, trình độ phát triển kinh tế - xã hội theo hướng có phân biệt cao hơn so với các đô thị cấp huyện khác, như: quy mô dân số từ 250.000 người trở lên; diện tích tự nhiên từ 150 km2; tỷ lệ số phường trên tổng số ĐVHC cấp xã từ 70% trở lên…

Đồng thời sửa đổi quy định về tiêu chuẩn quy mô dân số của tỉnh, huyện, xã miền núi, vùng cao theo hướng tỉnh, huyện, xã miền núi, vùng cao có diện tích tự nhiên rộng hơn từ 150% trở lên so với mức tiêu chuẩn chung thì quy mô dân số được giảm 25% so với quy định để phù hợp với đặc thù của ĐVHC miền núi, vùng cao có diện tích tự nhiên lớn, địa hình phức tạp, dân số ít.

Sửa đổi quy định về tiêu chuẩn quy mô dân số của thành phố thuộc tỉnh, thị xã, quận theo hướng tăng tiêu chuẩn này để phù hợp với yêu cầu của thực tiễn. Theo đó, quy mô dân số của thành phố thuộc tỉnh từ 180.000 người trở lên, thị xã từ 120.000 người trở lên, quận từ 200.000 người trở lên...

Trường hợp không đạt tiêu chuẩn về quy mô dân số và diện tích tự nhiên của ĐVHC thì tiến hành nhập, sắp xếp theo quy định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và cơ quan có thẩm quyền, trừ các trường hợp: các ĐVHC cấp huyện, cấp xã đã thực hiện sắp xếp giai đoạn 2019 - 2021 (trừ trường hợp địa phương vẫn có nhu cầu tiếp tục sắp xếp); có điều kiện vị trí địa lý, địa hình biệt lập với các ĐVHC khác (ở hải đảo, cù lao); có tiêu chuẩn quy mô dân số hoặc diện tích tự nhiên cao hơn từ 200% trở lên so với tiêu chuẩn chung; các trường hợp đặc biệt đặc thù khác quy định tại Nghị quyết.

Bộ Nội vụ cũng nhấn mạnh, không thực hiện chia ĐVHC các cấp, trừ trường hợp đặc biệt để đáp ứng yêu cầu về bảo vệ chủ quyền quốc gia, quốc phòng, an ninh do Chính phủ trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

Tác giả: Luân Dũng

Nguồn tin: Báo Tiền Phong