Trong khi Hà Nội phải đề xuất Bộ GTVT cho tận dụng gầm cầu đường bộ làm chỗ đỗ xe vì thiếu đất giao thông tĩnh thì hàng vạn m2 cống hóa kênh mương với mục đích làm bãi đỗ xe đã bị biến tướng thành quán xá, nhà hàng, siêu thị suốt nhiều năm qua.

Hàng vạn m2 cống hóa bị băm nát

Đầu tiên phải kể đến dự án cống hóa mương Phan Kế Bính (phường Cống Vị, quận Ba Đình). Đây là dự án được TP Hà Nội giao cho Công ty CP Đa Quốc Gia thực hiện năm 2008. Sau khi hoàn thành, doanh nghiệp (DN) này được TP cho thuê toàn bộ hơn 6.000 m2 cống hóa mặt mương với giá ưu đãi khoảng 165.000 đồng/m2/năm, thời hạn thuê 20 năm với mục đích “sử dụng làm bãi đỗ xe và dịch vụ phụ trợ”. Đến tháng 2-2009, UBND TP Hà Nội đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng (QSD) đất cho hơn 6.000 m2 đất (gồm ba ô) cho Công ty CP Đa Quốc Gia đều để làm bãi để ô tô, dịch vụ, nhà rửa xe, công trình phụ trợ.

Tuy nhiên, thay vì làm bãi đỗ xe như mục đích ban đầu, hàng ngàn m2 đất tại khu vực này đã bị Công ty CP Đa Quốc Gia cho các đơn vị, DN khác thuê lại làm nhà hàng, quán bia, siêu thị. Cụ thể, theo quan sát của PV, chỉ ô đất số 1 rộng 537,6 m2 được sử dụng vào đúng mục đích bãi để xe. Toàn bộ phần diện tích còn lại bị biến thành nhà hàng quy mô lớn như Hải Sản Phố, Bia hơi Hải Xồm, siêu thị, quán cà phê…

Tương tự, dự án cống hóa mương Nghĩa Đô (diện tích hơn 14.000 m2, thuộc phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy) được UBND TP giao cho Công ty CP Đầu tư xây lắp thương mại và dịch vụ làm chủ đầu tư vào tháng 5-2007 để làm bãi đỗ xe với quy mô 185 ô tô và 500 xe máy. Thay vì làm bãi đỗ xe, mương Nghĩa Đô sau khi được cống hóa cũng đã bị “băm nát” thành nhiều ô đất cho thuê lại để làm nhà hàng, quán bia, quán cà phê, siêu thị. Cho đến nay các công trình này vẫn tồn tại, bất chấp dư luận, thách thức sự quản lý của chính quyền…

Các nhà hàng, văn phòng, siêu thị... trên đất cống hóa mương Phan Kế Bính, phường Cống Vị, quận Ba Đình, TP Hà Nội. Ảnh: T.PHÚ

Chính phủ phải vào cuộc

Sai phạm sử dụng đất tại hai dự án cống hóa mương Phan Kế Bính và mương Nghĩa Đô đã được cử tri hai quận Ba Đình, Cầu Giấy nhiều lần kiến nghị, báo chí nhiều lần phản ánh. UBND TP Hà Nội cũng đã vào cuộc chỉ đạo thanh tra, kiểm tra, thậm chí chính quyền quận Cầu Giấy cũng từng tổ chức cưỡng chế một số công trình sai phép tại mương Nghĩa Đô (vào tháng 12-2017). Tuy nhiên, đến nay các công trình sai phép, sử dụng đất sai mục đích tại đây vẫn tồn tại, nhiều nhà hàng, quán xá vẫn kinh doanh bình thường.

Trước hiện trạng này, Phó Thủ tướng Chính phủ Trương Hòa Bình phải trực tiếp vào cuộc yêu cầu UBND TP Hà Nội có biện pháp xử lý vụ việc, cũng như truy trách nhiệm của các tập thể, cá nhân liên quan, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 1-4-2018.

Cụ thể, ngày 28-12-2017, Văn phòng Chính phủ có thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình tại cuộc họp (ngày 5-12-2017) về xử lý vi phạm trong việc cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận QSD đất và xây dựng, sử dụng các mương thoát nước Phan Kế Bính, Nghĩa Đô. Theo đó, Phó Thủ tướng kết luận mương thoát nước là đất xây dựng công trình công cộng, thuộc trường hợp Nhà nước giao để quản lý mà không cấp giấy chứng nhận QSD đất. Vì vậy, việc UBND TP Hà Nội ra quyết định cho thuê đất và cấp giấy chứng nhận QSD đất mương thoát nước Phan Kế Bính (thời hạn 20 năm), mương thoát nước Nghĩa Đô (thời hạn 50 năm) cho DN là vi phạm pháp luật. Việc DN chuyển nhượng, cho thuê lại đất mương cống hóa để làm văn phòng, nhà hàng… là sử dụng đất sai mục đích, vi phạm nghiêm trọng pháp luật về đất đai và xây dựng.

Đặc biệt, Phó Thủ tướng cũng chỉ rõ UBND TP Hà Nội chủ trương dùng quỹ đất sạch, quỹ đất 20% trong các khu đô thị và quỹ đất khác tương đương với giá trị công trình mà DN đã xây dựng trên mương thoát nước Phan Kế Bính để giao cho Công ty Cổ phần Đa Quốc Gia thực hiện dự án đầu tư kinh doanh và giao cho công ty này làm chủ đầu tư dự án mở rộng đường Phan Kế Bính là không có cơ sở pháp luật, có nguy cơ thất thoát nguồn lực của Nhà nước.

Phó Thủ tướng yêu cầu UBND TP Hà Nội phải thu hồi các quyết định cho thuê đất, giấy chứng nhận QSD đất các mương thoát nước Phan Kế Bính, Nghĩa Đô đã cấp cho DN; xử lý đối với đất sử dụng sai mục đích, các công trình xây dựng không phép, sai phép và giải quyết các vấn đề phát sinh, liên quan theo đúng quy định của pháp luật. Đồng thời tổ chức kiểm điểm trách nhiệm, xử lý nghiêm minh, đúng quy định của pháp luật đối với các cơ quan, cá nhân có liên quan đến các vi phạm trong việc cho thuê đất, cấp giấy chứng nhận QSD đất các mương thoát nước Phan Kế Bính, Nghĩa Đô và quản lý đất đai, trật tự xây dựng.

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM chiều 8-2, một lãnh đạo Sở TN&MT TP Hà Nội cho hay: Năm 2010, Hà Nội đã tiến hành thanh tra việc cấp đất cho DN tại dự án cống hóa mương Phan Kế Bính. Đến ngày 21-5-2010, Sở TN&MT đã có quyết định thu hồi giấy chứng nhận QSD đất cấp cho Công ty CP Đa Quốc Gia tại mương Phan Kế Bính. “Tuy nhiên, DN này đã không nộp lại giấy chứng nhận nên Sở phải ban hành thông báo hủy giấy chứng nhận đã cấp cho đơn vị này” - vị này nói và cho hay TP đang vào cuộc xử lý các sai phạm tại dự án này theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình.

Đối với diện tích đất cống hóa mương Nghĩa Đô, đại diện Sở TN&MT TP Hà Nội cho hay đây là diện tích mà TP cho DN thuê đất trả tiền hằng năm. Trước đó, Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung đã chỉ đạo chính quyền quận Cầu Giấy, các sở, ngành liên quan vào cuộc, xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Tác giả: TRỌNG PHÚ

Nguồn tin: Báo Pháp luật TP HCM