Là cờ Mỹ được chiếu cùng cờ Israel trên tường thành cổ (Old City) ở Jerusalem hôm 6/12. Ảnh: AFP.

Theo New York Times, các cựu đại sứ cho rằng kể cả nếu quyết định này là đúng, nó vẫn cho thấy Mỹ bỏ lỡ cơ hội thúc đẩy tiến trình hòa bình. "Có rất nhiều khuyết điểm, cả về ngoại giao và về tiến trình hòa bình ở Trung Đông, không có ưu điểm nào", Daniel Kurtzer, người giữ chức đại sứ tại Israel giai đoạn 2001 - 2005 dưới thời tổng thống bấy giờ là George W. Bush, cho biết.

"Chúng ta bị cô lập trên bình diện quốc tế một lần nữa, ngoại trừ chính phủ Israel, bên ủng hộ điều này. Và chúng ta đang tự rút khỏi vai trò mà Tổng thống nói ông muốn nắm giữ, đó là nhà trung gian hòa bình".

Một số cựu đại sứ cho rằng động thái sẽ khiến bạo lực gia tăng trong khu vực. Hamas, phong trào Hồi giáo chính ở Palestine, đã kêu gọi tổ chức cuộc nổi dậy (intifada) mới.

"Đây là bước đi liều lĩnh, chắc chắn sẽ cướp đi sinh mạng ở Israel và khu vực, đặc biệt là khi những người định cư Israel sẽ dựa vào quyết định này để biện minh cho việc đẩy mạnh hơn nữa hoạt động của họ", theo Richard Jones, cựu đại sứ giai đoạn 2005 - 2009, cũng dưới thời ông Bush.

Một số cựu đại sứ khác ủng hộ việc công nhận Tây Jerusalem là thủ đô Israel, nhưng cho rằng việc đó nên là một phần của tiến trình hòa bình hoặc là cách để khiến Israel nhượng bộ trong tiến trình này.

"Cơ hội bị bỏ lỡ ở đây là sự thất bại trong việc đặt quyết định này vào tổng thể nhằm đạt mục tiêu chiến lược rộng lớn hơn của chúng ta, đó là giải pháp hai nhà nước. Điều đó sẽ đòi hỏi tham vấn trước với các nước Arab và một sự rõ ràng về kỳ vọng của người Palestine, trong khát vọng của họ với Jerusalem", cựu đại sứ Daniel Shapiro, giữ chức từ 2011 đến 2017, dưới thời Barack Obama.

Trong 11 cựu đại sứ, hai người ủng hộ quyết định của ông Trump là Edward Walker Jr., đại sứ dưới thời Bill Clinton, và Ogden R. Reid, giữ chức dưới thời Eisenhower.

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 6/12 công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel, cho biết sẽ chuyển đại sứ quán của Mỹ từ Tel Aviv đến Jerusalem. Quyết định được Israel hoan nghênh nhưng bị nhiều lãnh đạo, ngoại trưởng các nước chỉ trích. Họ cho rằng trạng thái của thành phố này cần được Israel và người Palestine quyết định thông qua đàm phán. Một số lãnh đạo Hồi giáo đã cảnh báo quyết định của ông Trump có thể dẫn đến bạo lực.

Israel chiếm Đông Jerusalem trong cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967, coi toàn bộ Jerusalem là thủ đô không bị chia cắt nhưng cộng đồng quốc tế không công nhận điều này. Trong khi đó, Palestine coi Đông Jerusalem là thủ đô nhà nước tương lai của họ. Nghị quyết 181 của Liên Hợp Quốc năm 1947 nêu rõ Jerusalem thuộc sự quản lý quốc tế, không thuộc lãnh thổ Israel.

Tác giả: Trọng Giáp

Nguồn tin: Báo VnExpress