Như đã hẹn trước, vào mỗi độ tháng 8 âm lịch, rươi lại “tìm về” với mảnh đất này. Mùa rươi thường kéo dài từ tháng 8 đến hết tháng 11 âm lịch. Trong những ngày này, đối với bà con nơi đây đã thực sự trở thành “ngày hội”. Nhà nhà đi đánh rươi, người người đi bắt rươi!

Nhà nhà đi bắt rươi, người người đi bắt rươi

Theo kinh nghiệm của những người đánh rươi lâu năm, rươi lên vào nhiều thời điểm khác nhau. Tuy nhiên, có hai con nước chủ yếu để bà con thu hoạch. Con nước rấp vào các ngày 22-26 âm lịch; con nước con là ngày 12 cho đến ngày rằm và từ 29 đến ngày 1 tháng sau. Người dân tiến hành đánh bắt rươi vào ban đêm, từ 19-21h và rạng sáng, từ 12h đêm đến 4 – 5h sáng. Vào các thời điểm đặc biệt này, ai nấy đều thay nhau trực rươi, canh rươi và đánh bắt rươi. Mỗi thửa ruộng, mỗi dòng hói, con lạch… khi màn đêm buông xuống lại như sáng bừng lên bởi ánh đèn.

Rươi là một loài sinh vật sống ở nước lợ, phát triển trong lòng đất theo chu kỳ hàng năm. Việc đánh bắt rươi cần những dụng cụ khá đơn giản: đèn pin, lưới, vợt… Và quy trình thực hiện cũng không mấy cầu kỳ. Anh Nguyễn Văn Lĩnh – người dân đi đánh rươi cho biết: “Rươi lên ít hay nhiều tùy thuộc vào các ngày khác nhau, nhưng các hộ dân ngày ít khoảng 4-5 kg, ngày nhiều thì 40-50 kg, thậm chí có nhà khoảng 1 tạ…”. Rươi được các hộ dân nhập cho nhà hàng hoặc bán cho nhà buôn với giá 400 – 420.000 đồng/kg. Sau đó được các nhà buôn chuyển đi tiêu thụ ở các tỉnh, thành trong nước và xuất khẩu ra nước ngoài.

Các nhà buôn đến mua rươi ngay tại ruộng

Theo tìm hiểu của chúng tôi, tổng diện tích mặt nước toàn xã Xuân Hồng có thể đánh bắt rươi khoảng 30 ha, bao gồm diện tích đất canh tác trên các đồng ruộng và các hói, lạch… Các hộ dân làm rươi tập trung ở các thôn 6, 7, 8 và 9 trên diện tích đất canh tác đã được chia để sản xuất. Ngoài ra, số diện tích mặt nước thì hàng năm, xã tổ chức cho các thôn thầu theo từng khúc, từng chặng để chia nhau thu hoạch và xã tiến hành thu thuế. Năm nay, dự toán số tiền thầu rươi xã thu về là 135 triệu đồng. Có thể nói, đây cũng là một hướng đi, một giải pháp để xã Xuân Hồng quy hoạch phát triển vùng rươi.

Gia đình ông Ngô Xuân Hà đóng hàng xuất khẩu sang Trung Quốc.

Ông Nguyễn Xuân Tuyên – Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Hồng cho biết: “Bên cạnh các nghề khác, nghề làm rươi góp một phần không nhỏ trong thu nhập của người dân. Rươi là một loại thực phẩm có giá trị kinh tế và góp phần cải thiện đời sống nhân dân. Đặc biệt, những hộ thu mua, buôn bán rươi cho thu nhập rất cao và đã giàu lên từ những vụ rươi. Điển hình như gia đình ông Ngô Xuân Hà (thôn 9), ông Hồ Ngọc Tăng (thôn 8)…”. Ông Hà cho biết: “Gia đình tôi vừa thu mua, nhưng cũng thầu của xã để đánh bắt. Tùy vào từng thời điểm, những lúc được mùa, mỗi ngày, gia đình tôi thu mua khoảng 1 tấn rươi, một phần để chế biến thành rươi muối làm hàng tết bán cho khách thập phương, còn lại bán ra các tỉnh và xuất khẩu trực tiếp sang Trung Quốc với khối lượng lớn”. Từ lâu, gia đình ông Hà đã gắn bó với nghề rươi và đã tạo được uy tín nhất định trên thương trường. Rươi đã góp phần không nhỏ cải thiện đời sống và giúp gia đình ông vươn lên làm giàu chính đáng.

Cơ ngơi này Ông Hà có được nhờ nghề rươi.

Là thực phẩm bổ dưỡng, chứa nhiều vitamin, ngày nay, rươi đã trở thành món ăn khoái khẩu, một đặc sản quý được nhiều người ưa chuộng. Rươi đã xuất hiện trong thực đơn của những nhà hàng, khách sạn sang trọng. Không chỉ phục vụ nhu cầu trong nước, mà rươi còn là một loại thực phẩm xuất khẩu mang lại giá trị kinh tế cao. Từ rươi, có thể chế biến được nhiều món ăn đặc biệt: chả rươi, rươi rán, canh rươi…

Chả rươi -một trong những món ăn ngon chế biến từ rươi

Và nhất là món rươi muối – một món ăn không thể thiếu mỗi dịp tết đến xuân về của rất nhiều gia đình. Bà con Xuân Hồng đã lưu giữ cho mình những bí quyết gia truyền để muối rươi, cung cấp cho thị trường rộng lớn sản phẩm rươi muối đảm bảo chất lượng và ngon nhất vùng. Phải chăng, vì lẽ đó mà nhắc đến Xuân Hồng là người ta nhớ ngay đến rươi muối – một nét văn hóa ẩm thực riêng, không thể trộn lẫn.

Có thể nói, Xuân Hồng là “quê hương” của loài rươi. Rươi là món quà đặc biệt ý nghĩa của mảnh đất và con người nơi đây. Và cũng là một hướng đi mới, một cách làm giàu cho bà con ven sông Lam.

THU PHƯƠNG