Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren và Tổng thống Donald Trump (Ảnh: Fox)

“Nếu các quan chức cấp cao trong chính quyền cho rằng Tổng thống Mỹ không đủ khả năng thực hiện nhiệm vụ của ông ấy, họ nên viện dẫn Tu chính án 25 (của Hiến pháp Mỹ)”, Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren nói với CNN ngày 6/9.

“Hiến pháp đã nêu quy trình thực hiện trong trường hợp Phó Tổng thống và các quan chức cấp cao nghĩ rằng Tổng thống không thể hoàn thành công việc của ông ấy. Hiến pháp không quy định việc các quan chức đi lòng vòng quanh tổng thống, lấy tài liệu ra khỏi bàn làm việc của ông ấy, viết các bài nặc danh… Tất cả các quan chức đều đã tuyên thệ bảo vệ Hiến pháp Mỹ. Và đã đến lúc họ cần làm công việc của mình”, bà Warren nói thêm.

Phát biểu của Thượng nghị sĩ Warren, người có thể sẽ trở thành ứng viên tổng thống trong cuộc bầu cử vào năm 2020, được đưa ra sau khi New York Times đăng một bài bình luận ẩn danh từ một độc giả tự nhận là “quan chức cấp cao trong chính quyền” và thuộc “phe chống đối Tổng thống Trump”. Trong bài viết được đăng tải chiều 5/9, tác giả nói rằng các chính sách “bốc đồng, thù địch và thiếu hiệu quả” của ông Trump dường như đang khiến nước Mỹ chia rẽ và rất nhiều quan chức cấp cao trong chính quyền đang nỗ lực để đảo ngược một phần chương trình nghị sự của Tổng thống Trump.

Tác giả của bài bình luận trên New York Times cũng cho biết một số thành viên trong nội các của ông Trump từng cân nhắc tới phương án viện dẫn Tu chính án 25 để tước quyền lãnh đạo của tổng thống, song họ quyết định dừng lại để tránh “cuộc khủng hoảng hiến pháp”. Nhà Trắng đã phản ứng mạnh mẽ với bài bình luận này, gọi tác giả là kẻ phản bội và hèn nhát.

Được phê chuẩn từ năm 1967, Tu chính án 25 của Hiến pháp Mỹ quy định cách thức xử lý khi tổng thống được xác định không đủ khả năng thực hiện các công việc của mình vì lý do nào đó, ngoài việc bị thương hoặc qua đời. Theo đó, nếu phó tổng thống hoặc đa số thành viên nội các đều nhất trí rằng tổng thống đương nhiệm không có khả năng gánh vác quyền hạn và trọng trách nhiệm sở, “phó tổng thống sẽ ngay lập tức nắm quyền với điều hành nhiệm sở với tư cách quyền tổng thống”.

Nếu muốn thay thế tổng thống đương nhiệm, nội các phải gửi thư tới Quốc hội Mỹ để giải thích lý do tổng thống không còn phù hợp với vị trí lãnh đạo. Quốc hội sau đó cần ít nhất 2/3 số phiếu ủng hộ từ các nghị sĩ ở cả thượng viện và hạ viện để có thể ra quyết định tước quyền tổng thống và đưa phó tổng thống lên nắm quyền thay.

Trên trang web cá nhân của Thượng nghị sĩ Warren, bà cũng chỉ trích các quan chức Mỹ vì không dám nói lên tiếng nói của mình.

“Nếu các quan chức cấp cao tin rằng tổng thống không còn phù hợp, họ nên chấm dứt việc núp sau bài bình luận ẩn danh (trên New York Times) và rò rỉ thông tin cho Bob Woodward rồi khoe khoang rằng họ đang cứu vãn đất nước của chúng ta. Thay vào đó, họ nên làm điều mà Hiến pháp yêu cầu họ làm: đó là viện dẫn Tu chính án 25 và tước quyền của tổng thống”, bà Warren viết.

Trước khi New York Times đăng bài bình luận gây tranh cãi, Washington Post đăng tải một đoạn trích dẫn từ cuốn sách của nhà báo kỳ cựu Bob Woodward viết về chính quyền Trump mang tên “Fear: Trump in the White House” (Tạm dịch: Nỗi sợ hãi: Trump trong Nhà Trắng). Cuốn sách đã tiết lộ những thông tin “chấn động” trong nội bộ chính quyền Trump, trong đó có nghi vấn về việc các quan chức cấp cao Mỹ phải giấu đi những tài liệu quan trọng không mang ra bàn với ông Trump vì lo ngại ảnh hưởng tới lợi ích của Mỹ.

Tác giả: Thành Đạt

Nguồn tin: Báo Dân trí