Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter khẳng định Mỹ sẽ tiếp tục tuần tra trên Biển Đông – Ảnh: Reuters

Các quan chức Mỹ có mặt ở Kuala Lumpur tiết lộ từ hồi tháng 2, Trung Quốc đã yêu cầu ADMM+ không nhắc đến vấn đề Biển Đông. “Chúng tôi cũng nói rõ ràng rằng Biển Đông phải được đưa vào tuyên bố chung của hội nghị” – một quan chức quốc phòng Mỹ nhấn mạnh.

Dự thảo tuyên bố chung do nước chủ nhà Malaysia soạn thảo hôm qua không đề cập vấn để Biển Đông mà tập trung vào nội dung chống khủng bố và hợp tác an ninh khu vực. Các nguồn tin ở Kuala Lumpur cho biết Nhật yêu cầu Malaysia phải “cải thiện” dự thảo tuyên bố chung và nhắc đến vấn đề Biển Đông.

AFP dẫn lời một quan chức phái đoàn Mỹ cho biết ADMM+ rơi vào bế tắc do do Trung Quốc vận động hành lang dữ dội để loại bỏ vấn đề Biển Đông ra khỏi tuyên bố chung. “Trung Quốc nói họ không chấp nhận sự can thiệp từ bên ngoài và không muốn đề cập đến vấn đề Biển Đông” – quan chức này nói.

“Nhưng nhiều quốc gia ASEAN không chấp nhận quan điểm đó. Điều đó cho thấy hành vi xây đảo và quân sự hóa Biển Đông do Trung Quốc thực hiện đã gây ra sự chia rẽ lớn trong khu vực” – quan chức này nhấn mạnh.

Hội nghị ADMM+ diễn ra khoảng một tuần sau khi hải quân Mỹ triển khai tàu khu trục USS Lassen tuần tra trong vùng 12 hải lý quanh một số đảo nhân tạo Trung Quốc xây trái phép trên Biển Đông.

Có mặt ở Kuala Lumpur hôm qua, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter tuyên bố với người đồng cấp Trung Quốc Thường Vạn Toàn rằng hải quân Mỹ sẽ tiếp tục tuần tra trên Biển Đông.

“Bộ trưởng Carter một lần nữa nhấn mạnh Mỹ sẽ triển khai tàu và máy bay tới bất cứ nơi nào luật pháp quốc tế cho phép và Biển Đông không phải là ngoại lệ” – AFP dẫn lời một quan chức quốc phòng Mỹ kể. Cùng ngày, đô đốc Harry Harris, tư lệnh Bộ Chỉ huy Thái Bình Dương Mỹ, cũng đưa ra thông điệp tương tự khi đến Bắc Kinh.

Quan chức này cho biết ông Thường nhắc lại quan điểm sai trái rằng “các đảo trên Biển Đông thuộc chủ quyền Trung Quốc”. Tuy nhiên phía Mỹ mô tả ông Thường không dùng những từ ngữ khiêu khích và hiếu chiến như truyền thông Trung Quốc sử dụng những ngày qua.

Dù vậy sau đó Bộ Quốc phòng Trung Quốc tuyên bố ông Thường nói cuộc tuần tra của Mỹ “đe dọa chủ quyền lãnh thổ Trung Quốc”.

Tại Kuala Lumpur, Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia Hishammuddin Hussein hoan nghênh việc Mỹ tuần tra Biển Đông. Ông cho rằng đây là sự kiện quan trọng và các nước trong khu vực cần thực hiện quyền tự do hàng hải trong vùng biển quốc tế.