Đánh giá quá trình triển khai dự án cho thấy: Sau 9 năm các đơn vị đã tiến hành bóc 12,7 triệu m3 đất tầng phủ. Tổng kinh phí đầu tư gần 1.800 tỷ đồng, trong đó giá trị đầu tư xây dựng cơ bản trên 1.200 tỷ. Quá trình triển khai dự án, đã giải phóng mặt bằng được 830 ha, hoàn thành xây dựng hạ tầng 3 khu tái định cư và tiến hành bồi thường cho cho một số ít hộ dân.

Để tiếp tục triển khai dự án, Công ty cổ phần Sắt Thạch Khê tiến hành điều chỉnh đưa tổng mức đầu tư lên 14.500 tỷ đồng thay vì trên 9900 tỷ đồng như trước đây.Trong đó giai đoạn 1 có công suất thiết kế khai thác 5 triệu tấn/năm kéo dài trong 7 năm, tương đương độ sâu âm 145m. Giai đoạn 2 nâng công suất 10 triệu tấn/năm kéo dài trong 29 năm, ở độ sâu âm 550m…

Tại buổi làm việc nhà đầu tư cũng đưa ra các phương án huy động vốn; phương án tiêu thụ sản phẩm quặng; các vấn đề liên quan đến môi trường, đặc biệt là việc thay đổi công nghệ khai thác từ đáy moong một cấp sang đáy moong hai cấp để khắc phục những hạn chế do điều kiện địa hình, địa chất, thời tiết khí hậu và không gian khai trường mỏ…

Theo đánh giá, thẩm định của Ban cán sự Đảng UBND tỉnh, quy hoạch của dự án cho thấy những bất cập như: Chưa có quy hoạch chi tiết khu vực khai thác dẫn đến chưa thể xác định chính xác việc bố trí các công trình, thiết bị, dây chuyền, giao thông, bãi thải. Do đó, cơ sở để đánh giá và phê duyệt Báo cáo tác động môi trường của dự án cần phải được xem xét lại.

Bên cạnh đó, giải pháp huy động vốn, chế biến sâu, tiêu thụ sản phẩm quặng, các vấn đề liên quan đến môi trường chưa đáp ứng được yêu cầu. Về hiệu quả kinh tế – xã hội, những vấn đề liên quan đến đào tạo lao động, chuyển đổi nghề cần được tính toán cụ thể, chi tiết…

Trên cơ sở đó Ban cán sự Đảng UBND tỉnh khẳng định: Đây là dự án trọng điểm, có ảnh hưởng to lớn đến phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh Hà Tĩnh nói riêng và cả nước nói chung; đặc biệt ảnh hưởng đến đời sống, an sinh xã hội của người dân khu vực mỏ và xung quanh; tác động lớn đến môi trường cả trong đất liền và biển. Do đó cần xem xét lại năng lực của nhà đầu tư, làm rõ nguồn vốn đầu tư.

Đánh giá đầy đủ quy hoạch, kế hoạch, lộ trình khai thác, quy trình công nghệ khai thác, sàng tuyển quặng và phương án tiêu thụ quặng. Đặc biệt cần phải đánh giá lại báo cáo tác động môi trường và phương án cải tạo, phục hồi môi trường sau khi khai thác cũng như quy trình xả thải nguồn nước. Đồng thời, tính toán cụ thể phương án tuyển dụng, đào tạo, chuyển đổi nghề cho lao động địa phương.

Khai thác mỏ sắt Thạch Khê là ước nguyện ngàn đời của người dân Hà Tĩnh. Tuy vậy, không vì lợi ích của dự án mà đánh đổi môi trường sống và sinh kế lâu dài của người dân. Đánh giá tác động môi trường và giấy phép xả thải chưa thực sự  tạo được yên tâm, do đó cần phải có sự nhìn nhận xem xét nghiêm túc, khách quan hơn.

Nếu cần thiết phải thuê chuyên gia độc lập nghiên cứu để giảm thiểu tối đa những tác động ảnh hưởng đến môi trường. Tính toán kỹ về phạm vi ảnh hưởng của nguồn nước ngầm và sa mạc hóa, Thực tế trong quá trình khai thác thời gian qua cho thấy: Đời sống nhân dân 6 xã nằm trong vùng dự án gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo tăng cao, hạ tầng kỹ thuật xuống cấp.

Kết luận hội nghị, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Lê Đình Sơn chia sẻ với khó khăn của người dân 6 xã nằm trong vùng dự án; cũng như những khó khăn của nhà đầu tư. Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Lê Đình Sơn nhấn mạnh: Việc khai thác mỏ sắt Thạch Khê đòi hỏi phải có chiến lược lâu dài, căn cơ, bài bản.

Trên cơ sở chủ trương của Trung ương, thực trạng của dự án, ý kiến của Ban thường vụ Tỉnh ủy và thực tiễn của địa phương, cũng như thiết kế kỹ thuật, môi trường, hiệu quả kinh tế xã hội, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đồng ý giao cho Ban cán sự Đảng UBND tỉnh nghiên cứu, rà soát kỹ để đề nghị Ban cán sự Đảng Chính phủ xem xét tổng thể về dự án. Nếu xét thấy chưa đủ điều kiện thì có thể  tạm dựng. Bên cạnh đó phải căn căn cứ vào điều kiện thực tiễn, nhu cầu thép của đất nước để tính toán triển khai.

Theo đó Ban Thường vụ Tỉnh ủy thống nhất đề nghị TW cùng với việc triển khai quy hoạch phải gắn liền với phương án đảm bảo phát triển kinh tế – xã hội của người dân vùng ảnh hưởng và xử lý các tác động của dự án.

Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Lê Đình Sơn giao Ban Cán sự Đảng UBND tỉnh khẩn trương hoàn chỉnh nội dung làm việc với Ban cán sự Đảng chính phủ để thống nhất ý kiến của Ban Thường vụ Tỉnh ủy.

Văn Sơn