Nhớ lại cách đây khoảng 7 năm về trước ông Nguyễn Bá Miêu – Bí thư chi bộ thôn Đông Bạn, xã Thạch Văn cho biết: “Khi cán bộ phổ biến chủ trương về đề án di dời dân ra sinh sống tại cồn cát hoang thôn Đông Bạn, ai cũng lắc đầu cho dù được hỗ trợ một phần kinh phí từ dự án để xây dựng cơ sở hạ tầng. Vùng đất này là bãi cát hoang ven biển, cứ mỗi đợt gió cuốn là cát bay, cát nhảy cuộn từng đống mịt mù giống như sa mạc, người dân không ai bước chân tới”.
Lý giải cho hiện tượng hoang hóa này, ông Đào Nghĩa Nhuận- Chủ tịch Hội KHKT Nông nghiệp Hà Tĩnh cho biết: “Nguyên nhân của hiện tượng hoang mạc hoá là do các hoạt động địa chất, chế độ khí hậu, lấy đất trồng, canh tác nông nghiệp không hợp lý, không hoàn phục môi trường sau các hoạt động kinh tế đã biến đất ở vùng cát này chai cứng và đẩy nhanh quá trình hoang mạc hoá. Người dân sống vùng ven biển phải chịu thiệt thòi nhất”.
Trong lúc nông dân lâm vào cảnh thiếu đất sản xuất, vào năm 2013, dự án về “Xây dựng mô hình trồng rau, củ, quả công nghệ cao trên vùng đất cát hoang hóa, bạc màu ven biển Hà Tĩnh” được hình thành, dự án này do Tổng Công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh phối hợp Sở NNPTNT cùng với đối tác là Công ty TNHH Finepon (Hongkong) thực hiện.
Ông Nguyễn Phi Quang – Chủ tịch UBND huyện Thạch Hà cho biết: Sau chuyến tham quan cánh đồng rau, củ, quả trên vùng cát từ khu vực khai thác mỏ ở Dongshan (Trung Quốc) khát vọng biến cát hoang thành đất vàng sản xuất đã thôi thúc chúng tôi xây dựng Dự án “Xây dựng mô hình trồng rau, củ, quả trên đất cát hoang hóa, bạc màu ven biển Hà Tĩnh” tại vùng cát 12ha ở xã Thạch Văn (Thạch Hà). Tỉnh Hà Tĩnh giao cho Tổng Công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh làm chủ đầu tư liên kết với Công ty TNHH Fineton (Hongkong) đảm nhận công tác tư vấn kỹ thuật công nghệ, hỗ trợ thị trường.
Sau khi được tỉnh giao vào đầu tháng 8.2013, Tổng Công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh đã bắt đầu khảo sát, đến tháng 9.2013, bắt đầu trồng thử nghiệm một số loại rau như măng tây, hành tây, hành lá, cà rốt, khoai lang, củ cải, lạc, dưa hấu… trên vùng đất cát hoang hóa, bạc màu ven biển tại xã Thạch Văn, huyện Thạch Hà.
Theo ông Dương Tất Thắng – Giám đốc Tổng Công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh, đến thời điểm này tổng diện tích rau, củ, quả sạch, an toàn trên đất cát hoang hóa bạc màu ven biển đã phát triển trên 20ha với quy mô 4 xã thuộc 2 huyện Thạch Hà, Cẩm Xuyên. “Ngay từ khi bắt đầu khảo nghiệm đến phát triển nhân ra diện rộng đã thu hút các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ cá thể và các tổ chức tham gia. Từ đây xuất hiện mô hình liên kết Nhà nước, nhà khoa học, doanh nghiệp và hộ dân cùng đầu tư sản xuất, tạo nên chuỗi giá trị kinh tế cao”-ông Thắng đánh giá.
Từ kết quả khảo nghiệm ban đầu đến nay đã có 4 doanh nghiêp 2 hợp tác xã, cùng các tổ chức, cá nhân tham gia mở rộng diện tích. Giờ đây nhiều diện tích vùng cát ven biển lâu nay bị bỏ hoang đang trở thành đất vàng sản xuất.
