Chiều 10/11, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có thông báo về kết quả khắc phục các tồn tại, vi phạm về bảo vệ môi trường của Công ty TNHH Gang thép Hưng nghiệp Formosa Hà Tĩnh (FHS) sau sự cố gây ô nhiễm môi trường biển 4 tỉnh miền Trung. Theo đó, vào cuối tháng 10 vừa qua, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp Hội đồng liên ngành giám sát việc khắc phục hậu quả ô nhiễm môi trường biển và cam kết thực hiện của Formosa.
Trên cơ sở cuộc họp, Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định, đến nay FHS đã hoàn thành việc chuyển 500 triệu USD bồi thường thiệt hại cho Chính phủ Việt Nam theo cam kết và đang thực hiện nghiêm túc các giải pháp trước mắt cũng như lâu dài theo yêu cầu của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, hiện tại các trạm xử lý nước thải sinh hoạt, sinh hóa và công nghiệp, các hệ thống xử lý khí thải đã được FHS vận hành đạt quy chuẩn kỹ thuật môi trường quy định trước khi thải ra môi trường. Tuy nhiên, để nâng cao hệ số an toàn, khả năng ứng phó sự cố môi trường trong quá trình vận hành và để các công trình xử lý chất thải đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế theo cam kết với Chính phủ Việt Nam, Bộ trưởng Trần Hồng Hà đã ký quyết định phê duyệt nguyên tắc kế hoạch, lộ trình khắc phục các tồn tại, vi phạm về bảo vệ môi trường và kế hoạch giám sát môi trường của FHS. Trong đó, yêu cầu Formosa phối hợp với các cơ quan tư vấn, khoa học kỹ thuật, chuyên gia môi trường trong nước và quốc tế xây dựng, lập kế hoạch cải thiện các công trình bảo vệ môi trường của dự án, đảm bảo hoàn thành trước ngày 31/3/2017 – trước khi Lò cao đi vào vận hành chính thức.
Để đảm bảo chất lượng nước thải sinh hóa và nước thải công nghiệp của FHS sau xử lý xả thải ra môi trường đạt quy chuẩn kỹ thuật, nâng cao khả năng kiểm soát, đảm bảo xử lý hiệu quả xử lý ngay cả khi xảy ra sự cố tại các Trạm xử lý nước thải, FHS đang tiến hành xây dựng bổ sung hệ thống hồ sự cố kết hợp hồ sinh học để xử lý riêng biệt 2 dòng nước thải sinh hóa và công nghiệp. Hệ thống hồ này được bố trí ở phía nam Trạm xử lý nước thải sinh hóa với tổng diện tích đất sử dụng 10ha; nước thải sinh hóa và công nghiệp sau xử lý được kiểm soát bằng các hồ sự cố, hồ hoàn thiện, hệ thống bãi lọc trồng cây ngập nước, hồ chỉ thị sinh học (nuôi cá), sau đó được bơm đến trạm quan trắc online (quan trắc 13 thông số nước thải tự động, liên tục có camera theo dõi, giám sát) trước khi xả ra vịnh Sơn Dương.
Kết quả quan trắc nước thải tự động, liên tục được truyền số liệu trực tiếp cho Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hà Tĩnh theo dõi, giám sát và công khai với người dân theo quy định.
Đối với các thiết bị quan trắc khí thải tự động, liên tục phục vụ Lò cao số 1 vào vận hành, FHS cam kết lắp đặt bổ sung với 8 thông số (lưu lượng, nhiệt độ, áp suất, O2, bụi, SO2, NOx và CO) trong khí thải của các nhà máy trước ngày 31/3/2017.
Đối với 3 thiết bị xử lý khí thải (1 ống khói của Xưởng thiêu kết số 1; 1 ống khói của Lò cao số 2 và 1 ống khói Lò vôi số 2) và 4 thiết bị quan trắc khí thải tự động, liên tục, FHS đã đặt mua thiết bị của Đức đạt tiêu chuẩn EU và Mỹ, sẽ hoàn thành trước khi Lò cao số 2 vận hành. Riêng 3 ống khói Lò chuyển của Xưởng luyệt thép dùng để đốt phóng không khí CO và CO2 (khí CO<35% hoặc O2>2%), FHS cũng như các nhà máy luyện thép khác trên thế giới không phải lắp đặt thiết bị này.
Theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, trong quá trình thực hiện dự án, FHS sử dụng công nghệ lò cao cỡ lớn (dung tích 4.350m3/lò) để phục vụ quá trình luyện thép, công nghệ luyện, cán thép và các hạng mục công trình phụ trợ là công nghệ tiên tiến của các nước phát triển như: Lò cao, máy thiêu kết và Lò cốc sử dụng công nghệ của Đức; Lò chuyển và dây chuyền cán tấm sử dụng công nghệ của Nhật Bản; dây chuyền cán dây sử dụng công nghệ của Mỹ; dây chuyền đúc liên tục sử dụng công nghệ của Áo, công nghệ luyện cốc là công nghệ truyền thống (lò đứng, cấp liệu từ phía trên, luyện trong môi trường yếm khí và thu hồi sản phẩm phụ).
Tuy nhiên, FHS đang sử dụng công nghệ làm nguội than cốc bằng phương pháp ướt (dùng nước tuần hoàn) thay vì làm nguội theo phương pháp khô (dùng khí trơ N2) như đã cam kết.
Để thực hiện đúng cam kết với Chính phủ Việt Nam, FHS đã phối hợp với các hãng sản xuất trên thế giới lựa chọn công nghệ tiên tiến để thực hiện chuyển đổi phương pháp làm nguội than cốc từ ướt sang khô (hệ thống CDQ).
Việc chuyển đổi này sẽ được khởi công từ ngày 31/3/2017 và cam kết hoàn thành hệ thống CDQ số 1 trước ngày 31/3/2019 và hệ thống CDQ số 2 trước ngày 30/6/2019.
“Trong thời gian chưa hoàn thành các hệ thống CDQ nêu trên, FHS sẽ xây dựng trạm xử lý tuần hoàn nước dập cốc để xử lý đạt quy chuẩn quy định trước khi tía sử dụng. Đồng thời FHS cũng sẽ nghiên cứu thực hiện áp dụng công nghệ sản xuất sạch hơn trong hoạt động sản xuất, đặc biệt đối với nhà máy điện”- thông báo của Bộ Tài nguyên và Môi trường nêu rõ.
Bên cạnh đó, FHS đã phối hợp với Viện Công nghệ môi trường (Tổng cục Môi trường) thực hiện kế hoạch giám sát môi trường tự động, liên tục và định kỳ nước thải, khí thải, chất thải rắn, nước mặt tại các kênh thoát nước, nước biển ven bờ, nước ngầm, không khí xung quanh, tiếng ồn, độ rung… trong thời gian 3 năm.
Để kiểm tra, giám sát việc thực hiện của FHS, Bộ Tài nguyên và Môi trường giao Tổng cục Môi trường phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, Ban Quản lý khu kinh tế Hà Tĩnh kiểm tra, giám sát liên tục, định kỳ và đột xuất với FHS; trưng cầu Trung tâm kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 1 thuộc Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng – Bộ Khoa học và Công nghệ và Trung tâm Quan trắc môi trường thuộc Tổng cục Môi trường thực hiện việc đo đạc, lấy, bảo quản và phân tích mẫu môi trường để kiểm chứng.
“FHS chỉ được xem xét, cho phép vận hành chính thức các công trình sản xuất khi và chỉ khi hoàn thành các hạng mục công trình liên quan đến xử lý chất thải và kiểm soát, giám sát chất thải, đặc biệt là hoàn thành hệ thống hồ sinh học, bao gồm: các hồ sơ sự cố, hồ hoàn thiện, hệ thống bãi lọc trồng cây ngập nước, hồ chỉ thị sinh học (nuôi cá) để kiểm soát nước thải sinh hóa và công nghiệp sau xử lý”- Bộ Tài nguyên và Môi trường khẳng định.
Công bố thông tin rộng rãi để nhân dân giám sát
Bộ Tài nguyên và Môi trường kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao UBND tỉnh Hà Tĩnh chỉ đạo Ban Quản lý khu kinh tế tỉnh Hà Tĩnh chủ trì, phối hợp với Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường và các sở ngành có liên quan tạo mọi điều kiện thuận lợi, sớm xem xét thẩm định, phê duyệt theo thẩm quyền thiết kế cơ sở, thiết kế xây dựng các hạng mục công trình bảo vệ môi trường, cải thiện và bổ sung của FHS trong thời gian ngắn nhất.
Giao Bộ Xây dựng theo thẩm quyền ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật để tái chế, tái sử dụng tro bay, xỉ đáy lò, thạch cao làm vật liệu xây dựng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc xử lý các loại chất thải này của nhà máy nhiệt điện ở Việt Nam nói chung cũng như FHS nói riêng. Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì phối hợp với Bộ Công thương, Bộ Tài nguyên và Môi trường, các cơ quan khoa học liên quan đánh giá công nghệ làm nguội than cốc từ ướt sang khô của FHS, đảm bảo công nghệ được chuyển đổi là công nghệ tiên tiến, đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường.
“Đề nghị Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ đạo các cơ quan báo chí thông tin, tuyên truyền tích cực về kết quả khắc phục vi phạm của FHS, cho công bố thông tin rộng rãi về kết quả khắc phục của FHS để nhân dân biết và giám sát thực hiện”- Bộ này kiến nghị Thủ tướng Chính phủ.
Thế Kha
