Sự việc bắt đầu từ vụ cô Hà Thị Toàn (sinh năm 1961) là nhân viên nấu ăn của trường bị cho nghỉ việc năm 1997. Mặc dù cô Toàn đã công tác từ năm 1983 lý do đưa ra là học sinh vắng nên trường tạm cho nghỉ.

Tuy nhiên, theo cô Toàn thì nguyên nhân chính cô vốn là người thẳng tính nên thường xuyên có ý kiến với lãnh đạo nhà trường về những khoản thu chi không minh bạch trong tài chính, đối xử không công bằng đối với các giáo viên, nhân viên trong trường.

Sau một thời gian làm đơn lên Phòng GD&ĐT thị xã (hiện là phòng GD&ĐT TP Bắc Giang) về việc mình bị cho nghỉ việc thì nhà trường đã vu vạ cho cô Toàn ăn trộm 2 quả trứng. Nhưng thấy lý do đó không “xứng đáng” để đuổi việc một người đã hơn chục năm gắn bó với trường. Sau đó, nhà trường đã lập biên bản với chữ ký của các giáo viên, nhân viên là cô Toàn lấy cắp gạo, thịt.

Cô Hà Thị Toàn là nhân viên nấu ăn ở trường mầm non Bình Minh bị cho thôi việc năm 1997 vì lý do ăn cắp 2 quả chứng nhưng sau đó dược minh oan.

“Quá uất ức vì việc mình bị quy kết cho tội ăn cắp, rồi thông tin cả về thôn xóm. Cả đêm tôi không sao ngủ được ngày hôm sau tôi đến từng nhà giáo viên, nhân viên đã ký vào biên bản nói tôi lấy thịt gạo để hỏi cho rõ. Có những người tôi đã tát vào mặt vì tội vu khống tôi, chồng con phải xin tôi”, cô Toàn cho biết.

Cũng theo lời cô Toàn, khi vào trường nấu ăn chỉ được đi người không, không mang theo thứ gì thì làm sao cô có thể mang gạo, thịt, trứng ra ngoài được.

Sau đó, cô Toàn đã được minh oan và đề nghị quay lại trường làm việc tiếp, nhưng cô nghĩ việc mình quay lại như cái gai trong con mắt ban giám hiệu nhà trường nên cô thôi không làm nữa.

Chính từ những khuất tất trong việc thu chi tài chính và việc trù dập nhân viên nên trong phiên họp ngày 18/5/1998, một số giáo viên đề nghị thanh tra xem xét lại toàn bộ thu chi tài chính của nhà trường từ năm 1995-1998. Sau đó, Ban giám hiệu và công đoàn nhà trường chỉ đồng ý cho tiến hành thanh tra thu chi tài chính từ năm 1997-1998.

Lúc này cô Thiện và cô Tâm là hai giáo viên dạy giỏi lại thẳng thắn nên được cử làm thanh tra tài chính của trường. Cô Thiện làm Trưởng ban thanh tra, cô Tâm làm phó ban.

Văn bản thanh tra tài chính trường mầm non Thọ Xuân, xã Xương Giang, TX Bắc Giang trước kia (nay là trường mầm non Bình Minh, P. Xương Giang, TP. Bắc Giang) do cô giáo Đỗ Thị Thiện và cô giáo Nguyễn Thanh Tâm làm thanh tra đã phát hiện ra nhiều vấn đề sai phạm về thu chi trong trường.

Trong biên bản thanh tra tài chính năm học 1997-1998, sau nhiều ngày đối chiếu sổ sách, chứng từ và số lượng hàng hoá còn lại thì các cô phát hiện ra một số lượng lớn gạo, tiền bị thâm hụt so với sổ sách. Mặc dù trong quá trình thanh tra liên tục bị hiệu trưởng và thủ quỹ nhà trường gây khó dễ, ngăn cản.

Vụ việc thanh tra vẫn đang được tiến hành thì vào ngày 2/7/1998, khi cô Thiện ra trường làm việc bị chính bảo vệ trường là ông T. – bố chồng của thủ quỹ hành hung ngay trong trường. Hậu quả cô Thiện bị đánh chảy máu mồm và đập đầu vào tường tới ngất đi phải đưa đi cấp cứu.

Cô Thiện kể lại: “Hôm đó khi vừa đến trường thì bị ông T. bảo vệ bố chồng của cô thủ quỹ lúc bấy giờ ra chỉ vào tôi và nói “thanh tra gì loại mày, chỉ chuyên moi móc chuyện người khác ra”. Tiếp đó ông T. lao vào đánh vào đầu vào mặt, do mất nhiều máu nên tôi đã bất tỉnh nhưng được mọi người trong trường đưa đi bệnh viện cấp cứu. Thấy con bị hành hung thương tích nặng nên bố tôi ra trường yêu cầu nhà trường làm rõ việc con mình bị hành hung thì ban giám hiệu cho rằng đó là chuyện của hai gia đình nên không có trách nhiệm”.

Theo lời của cô Thiện, nguyên nhân bị ông T. đánh là nhằm ngăn cản việc tiếp tục thanh tra.

“Có thể là thời gian tôi được cử làm thanh tra đã phát hiện ra một số sai phạm về vấn đề thu chi trong trường. Vậy nên đây có thể là lý do tôi bị người nhà của của lãnh đạo trong trường đánh và đó cũng có thể là lý do tôi bị đánh cũng như “trù dập” tới mức bị thôi việc một cách vô lý như thế”, cô Thiện cho biết.

(Còn nữa…)

Đào Nguyên